Każdego roku nowotwory zbierają w Polsce ogromne żniwo. Jak podaje prof. dr hab. Rafał Stec, kierownik Kliniki Onkologii UCK WUM, rocznie diagnozuje się 170 tys. nowych przypadków raka, a ponad 100 tys. osób umiera na choroby nowotworowe. Statystyki te są alarmujące i pokazują, że rak pozostaje jednym z największych wyzwań współczesnej medycyny. W Święto Świata Walki z Rakiem, obchodzone 4 lutego, warto przyjrzeć się bliżej tej problematyce.
Skala problemu nowotworów w Polsce i na świecie
Nowotwory stanowią drugą najczęstszą przyczynę zgonów na świecie, ustępując jedynie chorobom układu krążenia. Jak zauważa prof. Stec, liczba zachorowań rośnie, co jest efektem wielu czynników, w tym starzejącego się społeczeństwa oraz lepszej diagnostyki.
Tylko w Polsce zapada na nie 170 tys. osób rocznie, natomiast liczba osób żyjących w naszym kraju, które są przed, w trakcie lub po leczeniu onkologicznym, przekroczyła 1 mln 100 tys.
– wskazuje ekspert.
Na świecie sytuacja jest jeszcze bardziej dramatyczna – każdego roku diagnozuje się ok. 20 mln nowych przypadków, a liczba zgonów z powodu nowotworów sięga 10 mln.
Dlaczego zachorowalność na raka wzrasta?
Liczba wykrywanych nowotworów stale rośnie, co niekoniecznie wynika z coraz gorszego stanu zdrowia populacji, ale z postępu w medycynie. Jak tłumaczy prof. Stec:
To prawda, ale jest to związane z rozwojem nauki – genetyki i biologii molekularnej – co powoduje, że odkrywane są coraz to nowsze podtypy nowotworów, powstają nowe klasyfikacje, więc nasza wiedza ciągle się poszerza.
- Zobacz również: W Polsce można poprawić wyniki leczenia nowotworów, ale tylko z obowiązkową edukacją zdrowotną
Nowotwory – czynniki ryzyka
Nie można jednak pominąć rosnącego wpływu czynników ryzyka, takich jak:
- Palenie papierosów;
- Zanieczyszczenie powietrza;
- Nieodpowiednia dieta;
- Brak aktywności fizycznej;
- Promieniowanie UV;
- Stres;
- Narażenie na substancje rakotwórcze w miejscu pracy.
Najbardziej śmiertelne nowotwory
Niektóre nowotwory są szczególnie niebezpieczne ze względu na ich późne wykrycie i ograniczone możliwości leczenia.
To m.in. nowotwory układu pokarmowego, zwłaszcza trzustki, a także wątroby i żołądka
– podkreśla prof. Stec.
Do tej grupy należą także nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, takie jak glejaki. Ich leczenie pozostaje ogromnym wyzwaniem pomimo licznych badań naukowych.
Przełomowe terapie w onkologii
Chociaż nowotwory są poważnym zagrożeniem, medycyna onkologiczna rozwija się w szybkim tempie. W ostatnich latach dokonano kilku istotnych przełomów, takich jak m.in.:
- Immunoterapia, która wzmacnia reakcję układu odpornościowego na nowotwór, pomagając organizmowi samodzielnie zwalczać chorobę.
- Koniugaty, są to cząsteczki leków precyzyjnie dostarczane do komórek nowotworowych, ograniczające skutki uboczne terapii.
- Onkochirurgia robotyczna, która minimalizuje inwazyjność zabiegów chirurgicznych, zwiększając skuteczność leczenia.
- Nowoczesna radioterapia, która jest coraz bardziej precyzyjna, co ogranicza uszkodzenia zdrowych tkanek.
Dostęp do leczenia w Polsce vs. za granicą
Wielu pacjentów poszukuje leczenia za granicą, choć jak zaznacza prof. Stec, polski system opieki zdrowotnej oferuje porównywalny dostęp do nowoczesnych terapii:
Mamy podobne dostępy do wielu możliwości stosowania terapii przeciwnowotworowych, tak jak pacjenci w Stanach Zjednoczonych. Nie dotyczy to wszystkich nowotworów, ale większości.
Perspektywy na przyszłość – rola AI w onkologii
Znaczenie przyspieszyć postępy w leczeniu raka może rozwój sztucznej inteligencji. AI już teraz pomaga w:
- Analizie obrazów radiologicznych;
- Projektowaniu nowych leków przeciwnowotworowych;
- Personalizowaniu terapii.
Prof. Stec podkreśla, że AI może mieć kluczowe znaczenie dla opracowania szczepionek przeciwnowotworowych. Obecnie dostępna jest już szczepionka przeciwko HPV, która chroni przed rakiem szyjki macicy.
- Zobacz też: Alarmujące dane: w niektórych regionach Polski tylko 7-8% dzieci jest zaszczepionych przeciw HPV
Nowotwory pozostają poważnym wyzwaniem zdrowotnym, ale postęp w diagnostyce i terapii daje nadzieję na skuteczniejszą walkę z chorobą. Kluczowe są profilaktyka, wczesna diagnostyka i dostęp do nowoczesnych terapii. Święto Walki z Rakiem to doskonała okazja, by przypomnieć o znaczeniu edukacji onkologicznej i badań profilaktycznych.
Źródło:
- PAP