Listopad to nie tylko początek sezonu jesienno-zimowego, ale również ważny moment w kalendarzu zdrowia publicznego – miesiąc świadomości nowotworów prostaty i jąder. Kampania „Movember”, znana również jako „Wąsopad”, powraca w 2025 roku, by przypominać mężczyznom, że profilaktyka nowotworowa to nie słabość – to odpowiedzialność. W kampanię zaangażowali się znani sportowcy, artyści i liderzy opinii, a jej przekaz jest jasny: badaj się, zanim będzie za późno.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego kampania Movember ma kluczowe znaczenie dla zdrowia mężczyzn i jakie nowotwory obejmuje.
- Jakie znane postacie zaangażowały się w kampanię i co chcą przekazać mężczyznom.
- Jak rozpoznać pierwsze objawy raka prostaty i jąder oraz jak przeprowadzić samobadanie.
- W jaki sposób styl życia i regularna profilaktyka mogą obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwory.
Movember 2025 – symbol, który mówi głośno o zdrowiu
Nazwa „Movember” pochodzi od połączenia dwóch angielskich słów: moustache (wąsy) i November (listopad). Wąsy stały się symbolem kampanii, której celem jest zmiana sposobu myślenia o męskim zdrowiu – nie tylko w aspekcie fizycznym, ale również społecznym i psychologicznym. Mężczyźni zapuszczają wąsy, by wzbudzić zainteresowanie otoczenia i rozpocząć rozmowę o chorobach nowotworowych, które zbyt często pozostają tematem tabu.
Idea kampanii Movember jest prosta – przez cały listopad mężczyźni zapuszczają wąsy, nie tylko na znak solidarności, ale również aby wzbudzić ciekawość otoczenia oraz zapoczątkować dyskusję na temat profilaktyki oraz zachorowalności na nowotwory prostaty oraz jąder – tłumaczy Jarosław Gośliński, redaktor naczelny portalu Zwrotnik Raka.
Odważ się – to też jest siła. Spot z udziałem Lewandowskiego i Nawrockiego
W tegorocznej odsłonie kampanii Movember w Polsce udział wzięli m.in. Robert Lewandowski, Jakub Błaszczykowski, Robert Makłowicz, Borys Szyc, Bartosz Zmarzlik, Bartosz Kurek, Tomasz Fornal, Piotr Małachowski oraz prezydent Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki. Wspólny spot, który zyskał duży zasięg w mediach, zachęca mężczyzn do przełamywania stereotypów.
W sporcie uczymy się walczyć, dbać o ciało, o formę. Ale prawdziwa siła to też troska o zdrowie, o siebie i o innych. Badania trwają kilka minut, a mogą uratować życie. Zrób to dla siebie, zrób to dla swoich bliskich – zaapelował Robert Lewandowski.
Prezydent Karol Nawrocki dodał natomiast:
Odważ się, to też jest siła.
Statystyki nie kłamią – męskie nowotwory w liczbach
Nowotwór prostaty i rak jąder to jedne z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. Każdego dnia około 48 mężczyzn w Polsce dowiaduje się o diagnozie raka prostaty. Co piąty chory onkologicznie mężczyzna zmaga się właśnie z tym typem nowotworu. Choroba rozwija się często bezobjawowo przez wiele lat, a ryzyko wzrasta po 50. roku życia.
Rak jądra natomiast jest najczęstszym nowotworem u młodych mężczyzn w wieku 20–39 lat. Rocznie diagnozuje się około 1000–1100 nowych przypadków, z czego większość daje bardzo dobre rokowania – ponad 95% wyleczalności przy wczesnym wykryciu.
Problemem jest jednak niska świadomość i opóźniona diagnostyka. Wielu pacjentów trafia do specjalisty dopiero wtedy, gdy objawy choroby są już zaawansowane. Jak mówi dr Krzysztof Kamecki, koordynator Oddziału Klinicznego Urologii Onkologicznej w Centrum Onkologii w Bydgoszczy:
W przypadku mężczyzn spotykamy się z taką niechęcią do zgłaszania się na badania profilaktyczne, zwłaszcza wśród mężczyzn w wieku młodym i średnim. Najczęściej przychodzą, bo namówiła ich żona lub partnerka.
Dlaczego mężczyźni unikają badań?
Z danych wynika, że tylko 1/3 mężczyzn powyżej 35. roku życia była kiedykolwiek u urologa. Po 55. roku życia ten odsetek wzrasta, ale nadal ponad 60% nigdy nie zgłosiło się do tego specjalisty. Powody? Strach, wstyd, stereotypy dotyczące męskości i choroby.
Dr hab. n. o zdr. Paweł Koczkodaj z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie zauważa:
Z praktycznych doświadczeń wiemy, że jednym z najskuteczniejszych rozwiązań jest podnoszenie świadomości zdrowotnej. Edukacja przynosi realne efekty – zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet.
Samobadanie jąder – prosty i skuteczny nawyk
Rak jąder to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących u młodych mężczyzn, szczególnie w przedziale wiekowym od 15 do 40 lat. Choć statystycznie choroba ta jest rzadsza niż inne nowotwory, jej wczesne wykrycie znacząco zwiększa szanse na pełne wyleczenie – skuteczność terapii sięga nawet 95–98%, jeśli guz zostanie rozpoznany we wczesnym stadium. Kluczową rolę odgrywa tutaj regularne samobadanie jąder – prosta, nieinwazyjna czynność, którą każdy mężczyzna może wykonywać samodzielnie, raz w miesiącu.
Dlaczego warto badać się samodzielnie?
W przeciwieństwie do wielu innych nowotworów, rak jądra często manifestuje się poprzez wyczuwalne zmiany – guzek, zgrubienie lub niepokojące powiększenie jednego z jąder. Czasem dochodzi również do uczucia ciężkości w mosznie, bólu w podbrzuszu lub pachwinie, czy nagłego gromadzenia się płynu w mosznie. Regularne samobadanie umożliwia szybkie wychwycenie tych objawów i skonsultowanie się z lekarzem urologiem na wczesnym etapie choroby.
Jak prawidłowo wykonać samobadanie?
Najlepszym momentem na przeprowadzenie samobadania jąder jest czas po ciepłej kąpieli lub prysznicu – wówczas skóra moszny jest rozluźniona, co ułatwia wyczucie ewentualnych nieprawidłowości. Badanie powinno odbywać się w pozycji stojącej, przy dobrym oświetleniu.
Krok po kroku:
- Obejmij jedno jądro palcami obu rąk – kciukiem i palcami wskazującym oraz środkowym.
- Delikatnie, ale dokładnie przetaczaj jądro między palcami, zwracając uwagę na wszelkie zmiany – guzki, zgrubienia, nierówności powierzchni.
- Powtórz czynność dla drugiego jądra.
- Zwróć uwagę na najądrze – miękką strukturę znajdującą się z tyłu jądra. Jest to naturalna część anatomiczna i nie należy jej mylić z patologiczną zmianą.
Samobadanie nie powinno powodować bólu. Jeśli pojawia się dyskomfort, uczucie ciągnięcia, obrzęk lub jakakolwiek asymetria, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Nie każdy wyczuwalny guzek oznacza raka, ale żadnej zmiany nie wolno bagatelizować. Nawet jeśli objawy wydają się niespecyficzne lub przemijające, konsultacja z lekarzem urologiem jest niezbędna. W razie potrzeby specjalista zleci badania obrazowe (np. USG) oraz badania markerów nowotworowych (m.in. AFP, β-hCG, LDH), które pomogą w diagnostyce.
Styl życia też ma znaczenie
Nadwaga, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu – to czynniki zwiększające ryzyko wielu chorób, w tym nowotworów prostaty i jąder. Tymczasem aż 70% polskich mężczyzn ma nadwagę, a 66% jest nieaktywnych fizycznie. Statystyki są alarmujące, ale zmiany można zacząć od podstaw:
- regularna aktywność fizyczna,
- zdrowa dieta,
- unikanie używek,
- coroczne badania krwi i moczu,
- kontrola prostaty po 40. roku życia.
Profilaktyka to nie słabość – to mądrość
Kampania Movember przypomina, że męskość nie polega na ignorowaniu problemów zdrowotnych, ale na odwadze, by się z nimi zmierzyć. Mężczyźni powinni dbać o siebie nie tylko dla siebie, ale i dla swoich bliskich.
Jak zauważył jeden z uczestników tegorocznej kampanii – „Nie można zaczarować rzeczywistości, nie badając się. Nowotwór, jeśli wystąpi, i tak zostanie wykryty. Tylko pytanie: kiedy?
Listopad to najlepszy moment, by przypomnieć: zdrowie mężczyzn ma znaczenie. Kampania Movember 2025 zachęca do rozmów, przełamywania tabu i podejmowania działań, które mogą uratować życie. Zapuść wąsy, zrób badania, porozmawiaj z bliskimi. Bo prawdziwa siła to troska o siebie i innych.
Główne wnioski
- Movember 2025 to kampania edukacyjna poświęcona profilaktyce raka prostaty i jąder – nowotworów, które każdego roku diagnozuje się u tysięcy mężczyzn w Polsce.
- W kampanię zaangażowali się znani sportowcy i liderzy opinii, m.in. Robert Lewandowski i Karol Nawrocki, promując odwagę w dbaniu o zdrowie.
- Statystyki są alarmujące – każdego dnia 48 mężczyzn dowiaduje się, że choruje na raka prostaty. Tylko 1/3 mężczyzn była kiedykolwiek u urologa.
- Samobadanie jąder, zdrowy styl życia i regularne badania to proste działania, które mogą uratować życie – bo czas i wczesne wykrycie mają ogromne znaczenie.
Źródło:
- opracowanie własne, NFZ, Wikipedia, Zwrotnik Raka, Radio PIK, PAP, TVN24, Instagram Robert Lewandowski, Polskie Radio PiK
