Poselski projekt ustawy zaproponowany przez Koalicję Obywatelską wzbudza burzliwe dyskusje wśród parlamentarzystów, ekspertów i opinii publicznej. Propozycja zakłada możliwość udzielania pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej młodzieży od 13. roku życia w sytuacjach kryzysowych, nawet bez zgody rodziców. Czy jest to krok w stronę poprawy dostępności opieki zdrowotnej, czy zagrożenie dla konstytucyjnych praw rodziców?
Pomoc dla młodzieży w kryzysie: co zakłada projekt?
W czwartek podczas posiedzenia sejmowej komisji zdrowia odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie przepisów dotyczących praw pacjenta. Kluczowe zmiany przewidują:
- Osoby w wieku 13–15 lat mogą uzyskać pomoc psychologiczną, gdy nie jest możliwe uzyskanie zgody rodzica.
- Młodzież powyżej 16. roku życia będzie mogła korzystać z terapii nawet wbrew decyzji rodziców.
Według autorów projektu zmiany te są odpowiedzią na pogarszający się stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce. Poseł Marta Golbik (KO) podkreśliła:
Te zmiany oczekiwane są przez młodych ludzi od dawna. Nie są to zmiany łatwe, ale konieczne dla bezpieczeństwa i zdrowia młodych.
Czy projekt narusza konstytucję?
Projekt wzbudził kontrowersje ze względu na potencjalną niezgodność z art. 48 konstytucji, który gwarantuje rodzicom prawo do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Poseł Janusz Cieszyński (PiS) wyraził obawy co do konstytucyjności projektu, zaznaczając, że:
odpowiedzialność jako parlamentarzystów, by przygotować projekt, który takich wątpliwości nie będzie budził
Podobne zastrzeżenia wyraził poseł PiS Czesław Hoc, który argumentował, że zmiany mogą naruszać prawa rodziców do decydowania o wychowaniu dziecka.
Poparcie Ministerstwa Zdrowia
Pomimo kontrowersji projekt uzyskał wstępne poparcie Ministerstwa Zdrowia. Wiceminister Wojciech Konieczny zapowiedział:
Idea, która przyświeca temu projektowi jest bliska Ministerstwu Zdrowia, pracujemy nad podobnym, nieco bardziej rozległym. Będziemy przychylnie ustosunkowani do wnoszonych tu pomysłów
Projekt został skierowany do stałej podkomisji ds. zdrowia psychicznego, co daje szansę na dalsze analizy i poprawki.
Kryzys psychiczny wśród dzieci i młodzieży to poważny problem
Polska w 2024 roku mierzy się z kryzysem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Wzrost liczby młodych pacjentów potrzebujących specjalistycznej pomocy to nie tylko efekt pogarszającego się stanu zdrowia psychicznego, ale także rosnącej świadomości społecznej dotyczącej tego problemu.
Jak podkreśla dr n. med. Aleksandra Lewandowska:
Zacznę od bardzo ważnego komunikatu do dorosłych: bądźcie uważni na potrzeby swoich dzieci i dbajcie o relacje z najbliższymi, bo jeśli nie ma tego fundamentu, to niestety trudno będzie zauważyć alarmujące często sygnały, jeśli chodzi o zdrowie i funkcjonowanie dziecka.
Rosnące nakłady na psychiatrię dziecięcą
Świadomość problemu znajduje swoje odzwierciedlenie w zwiększonych nakładach finansowych na psychiatrię dzieci i młodzieży. W latach 2019–2023 fundusze na świadczenia psychiatryczne wzrosły o blisko 290%, z 260 mln zł w 2019 roku do ponad 1 mld zł w 2023 roku.
Dramatyczne statystyki wśród młodych pacjentów
Refundowane leki przeciwdepresyjne, stosowane nie tylko w leczeniu depresji, ale także innych zaburzeń psychicznych, wykupiło w 2023 roku aż 1,7 mln osób, co oznacza wzrost o 83% w porównaniu z 2013 rokiem. Szczególnie niepokojące są dane dotyczące dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia. W ciągu ostatnich 10 lat liczba zrealizowanych recept wzrosła ponad pięciokrotnie – z 15,9 tys. w 2013 roku do 84,6 tys. w 2023 roku.
Uwzględniając powyższe dane, propozycja ustawy jest odpowiedzią na kryzys zdrowia psychicznego młodzieży w Polsce, ale jednocześnie stawia pytania o granice odpowiedzialności rodziców i państwa. Decyzje, jakie zapadną w podkomisji, mogą wpłynąć na kształt opieki zdrowotnej i społecznej w Polsce.
Źródła:
https://www.pap.pl/aktualnosci/ko-pomoc-psychologa-dla-nastolatkow-powyzej-13-roku-zycia-bez-zgody-rodzica
https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/kryzys-psychiczny-u-dzieci-i-mlodziezy-jak-go-rozpoznac-i-gdzie-szukac-pomocy,8683.htm
