W zeszłym tygodniu w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie odbyła się pierwsza w Polsce konferencja poświęcona radioterapii adaptacyjnej w kontekście leczenia spersonalizowanego. Wydarzenie zgromadziło ponad 200 specjalistów z kraju i zagranicy – w tym lekarzy, fizyków medycznych i techników elektroradiologii – i pokazało, że bez wykorzystania sztucznej inteligencji nie sposób dziś mówić o kompleksowym rozwoju onkologii.
Radioterapia adaptacyjna – precyzyjniej, bezpieczniej, skuteczniej
Radioterapia adaptacyjna to podejście terapeutyczne, które pozwala na bieżące dopasowywanie planu napromieniania do zmieniającej się anatomii pacjenta. W odróżnieniu od tradycyjnych schematów, które zakładają jednorazowy plan przed rozpoczęciem leczenia, podejście adaptacyjne umożliwia jego modyfikację w trakcie terapii. Dzięki temu możliwe jest dokładniejsze celowanie w guz nowotworowy i jednoczesna ochrona zdrowych tkanek.
Nowoczesna technologia i sztuczna inteligencja
Kluczowym narzędziem w radioterapii adaptacyjnej są zaawansowane techniki obrazowania, takie jak tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografia stożkowa (CBCT). Dzięki nim możliwe jest monitorowanie nawet niewielkich zmian w organizmie pacjenta. W połączeniu ze sztuczną inteligencją, która wspomaga analizę danych i planowanie terapii, radioterapia staje się jeszcze bardziej precyzyjna i dostosowana do indywidualnych potrzeb chorego.
Radioterapia on-line: nowy etap personalizacji leczenia
Dotychczasowe zastosowania radioterapii adaptacyjnej dotyczyły głównie trybu off-line, szczególnie w leczeniu nowotworów głowy i szyi. Obecnie jednak coraz większe znaczenie zyskuje technologia on-line, w której planowanie i modyfikacja terapii odbywa się w czasie rzeczywistym. Ta forma znajduje zastosowanie w leczeniu nowotworów prostaty, raka pęcherza oraz nowotworów ginekologicznych, gdzie zmienność anatomiczna ma istotny wpływ na skuteczność terapii.
NIO-PIB: lider wdrażania nowoczesnych standardów
Narodowy Instytut Onkologii jako jedyny ośrodek w Polsce stosuje równolegle dwa przyspieszacze umożliwiające prowadzenie radioterapii adaptacyjnej on-line z wykorzystaniem AI.
Dziennie napromienianych jest blisko 40 pacjentów, co ważne z radioterapii adaptacyjnej korzystają wszyscy chorzy z takim wskazaniem – tłumaczy dr. hab. n. med Dorota Kiprian, prof. Instytutu, kierująca w Narodowym Instytucie Onkologii Zakładem Radioterapii.
Co ważne, każdy chory z odpowiednimi wskazaniami otrzymuje dostęp do tej formy leczenia. Ponadto już od 2019 roku w NIO stosowany jest adaptacyjny protokół off-line jako standard w leczeniu nowotworów głowy i szyi.
Technologia to narzędzie, nie zastępstwo dla człowieka
Choć technologia odgrywa coraz większą rolę, fundamentem radioterapii adaptacyjnej pozostaje człowiek. Doświadczony zespół lekarzy, fizyków medycznych i techników elektroradiologii odpowiada za planowanie i nadzór nad terapią. Sztuczna inteligencja usprawnia procesy decyzyjne i analizę danych, ale to specjaliści podejmują ostateczne decyzje terapeutyczne. To oni potrafią ocenić zmieniający się stan kliniczny i odpowiednio dostosować leczenie.
Sztuczna inteligencja może wspomagać analizę danych i usprawniać procesy decyzyjne, jednak ostateczne decyzje należą do ludzi – dodaje prof. Kiprian.
Wymiana wiedzy i doświadczeń w Warszawie
Podczas warszawskiej konferencji eksperci dzielili się doświadczeniami z wdrażania radioterapii adaptacyjnej, omawiali efektywność planowania i znaczenie personalizacji terapii. Spotkanie miało również wymiar praktyczny – pozwoliło uczestnikom poznać szczegóły codziennej pracy z nowymi technologiami oraz związane z nimi wyzwania i korzyści terapeutyczne.
Źródło:
- nio.gov.pl
