Ratunkowy dostęp do technologii lekowych (RDTL) to narzędzie w systemie ochrony zdrowia, pozwalające na finansowanie terapii dla pacjentów, dla których wyczerpano już wszystkie refundowane metody leczenia. Mechanizm ten funkcjonuje od 2017 roku, a zmiany wprowadzone w 2020 roku w ramach Funduszu Medycznego wpłynęły na zwiększenie jego zakresu i finansowania. Jak wyglądały wydatki na RDTL w ostatnich latach, kto najczęściej korzysta z tego rozwiązania i które choroby pochłaniają największe środki?
Wydatki na RDTL – dynamiczny wzrost finansowania
Na leczenie w ramach RDTL w latach 2021–2023 przewidziano 665,5 mln zł, pochodzących z subfunduszu terapeutyczno-innowacyjnego Funduszu Medycznego. Z tej sumy wydatkowano 594 mln zł, co odpowiada 89,3% zaplanowanego budżetu.
W 2023 roku wartość refundacji świadczeń z zakresu RDTL wyniosła 244,3 mln zł. Oznacza to:
- wzrost o 207,9 mln zł w porównaniu do 2018 roku (+571%),
- wzrost o 115,7 mln zł względem 2020 roku (+90%),
- wzrost o 43,9 mln zł w porównaniu do 2022 roku (+22%).
Ilu pacjentów skorzystało z RDTL? Jaka wartość refundacji?
W 2023 roku z terapii finansowanych w ramach RDTL skorzystało 3 594 pacjentów, z czego 679 to dzieci (18,9%). Średnia wartość refundacji terapii na jednego pacjenta w 2023 roku wyniosła 68 tys. zł, co jest prawie czterokrotnie wyższym wynikiem niż w roku 2017, ale jest tylko o 2% wyższa niż w 2022 r.
W 2023 roku rekordowy koszt leczenia jednego pacjenta w ramach RDTL wyniósł prawie 1,5 mln zł.
Gdzie wydano najwięcej? Mazowsze na czele
W latach 2021–2023 najwięcej środków na finansowanie RDTL przeznaczył Mazowiecki Oddział Wojewódzki NFZ – 146 mln zł. Na kolejnych miejscach znalazły się:
- Małopolski OW NFZ – 78,9 mln zł
- Śląski OW NFZ – 61,4 mln zł
Łącznie trzy te regiony odpowiadają za 48% wszystkich kosztów RDTL w Polsce.
Na jakie substancje czynne poniesiono najwyższe koszty?
W 2023 roku największe wydatki Narodowego Funduszu Zdrowia na terapie w ramach RDTL dotyczyły produktów leczniczych zawierających substancje czynne: nivolumab, vosoritid, pembrolizumab, olaparib oraz trastuzumab deruxtecan. Łączny koszt tych terapii wyniósł 57,6 mln zł, co stanowiło prawie 24% wszystkich wydatków na RDTL w ubiegłym roku.
Onkologia pochłania aż trzy czwarte wydatków
Największa część środków przeznaczonych na RDTL trafia na leczenie pacjentów onkologicznych. W latach 2021–2023 na terapie stosowane w chorobach nowotworowych wydano 440,7 mln zł, co stanowi 74% wszystkich wydatków.
Wśród najczęściej leczonych nowotworów znalazły się:
- Choroby hematoonkologiczne
- Nowotwory ginekologiczne
- Nowotwory nerek
Najdroższe terapie w 2023 roku – szczegółowe rozpoznania
W 2023 roku najwyższe wartości refundacji dotyczyły leczenia następujących schorzeń:
- Nowotwór złośliwy piersi (C50) – 13,9 mln zł
- Dysplazja kostno-chrzęstna (Q77) – 12 mln zł
- Nowotwór złośliwy jajnika (C56) – 11 mln zł
- Białaczka szpikowa (C92) – 11 mln zł
- Nowotwór złośliwy nerki (C64) – 8,7 mln zł
Łączna wartość refundacji dla powyższych rozpoznań wyniosła 57 mln zł, co stanowiło 23,3% wszystkich wydatków na RDTL w 2023 roku.
Blisko 110 szpitali realizujących świadczenia RDTL
Na przestrzeni lat 2021–2023 świadczenia RDTL były realizowane w prawie 110 placówkach szpitalnych na terenie całego kraju. Świadczy to o szerokim dostępie do tej formy leczenia oraz rosnącej liczbie ośrodków, które włączają się w realizację terapii dla pacjentów w najtrudniejszej sytuacji klinicznej.
RDTL – kluczowe wsparcie dla polskich pacjentów
Ratunkowy dostęp do technologii lekowych odgrywa coraz większą rolę w polskim systemie ochrony zdrowia, szczególnie w kontekście leczenia nowotworów oraz rzadkich chorób genetycznych. Wzrost nakładów finansowych oraz liczby leczonych pacjentów świadczy o rosnącym zapotrzebowaniu na tego typu wsparcie. Najwyższe koszty ponoszone są w województwach mazowieckim, małopolskim i śląskim, a zdecydowana większość środków trafia na leczenie onkologiczne.
RDTL nie tylko przedłuża życie pacjentów, ale również daje im szansę na dostęp do nowoczesnych terapii, które w innych przypadkach pozostałyby nieosiągalne.
- Pełny raport dostępny jest: https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/ratunkowy-dostep-rdtl
Źródło:
- ezdrowie.gov.pl
