Wczesne wykrywanie raka trzustki to jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Choroba ta, często nazywana „cichym zabójcą”, przez długi czas rozwija się bezobjawowo, co uniemożliwia skuteczne leczenie. Naukowcy z Champalimaud Research w Portugalii dokonali przełomu: po raz pierwszy wykryli zmiany przednowotworowe w trzustce dzięki zaawansowanej metodzie rezonansu magnetycznego (MRI), zwanej obrazowaniem tensora dyfuzji (DTI).
Nowa era w diagnostyce raka trzustki
Rak trzustki jest jedną z najbardziej śmiertelnych form nowotworu – w Polsce zajmuje piąte miejsce wśród kobiet i szóste wśród mężczyzn pod względem liczby zgonów spowodowanych nowotworami. Główne trudności związane z jego diagnozowaniem wynikają z braku specyficznych objawów i narzędzi do wczesnego wykrywania.
Metoda obrazowania tensora dyfuzji (DTI), która wcześniej była wykorzystywana głównie w neurologii, została zastosowana do badania mikrostrukturalnych zmian w tkance trzustki. Dzięki niej możliwe było wykrycie zmian przednowotworowych – tzw. śródnabłonkowej neoplazji trzustki (PanIN), które mogą prowadzić do rozwoju raka.
Jak działa obrazowanie tensora dyfuzji?
Obrazowanie tensora dyfuzji opiera się na analizie ruchu cząsteczek wody w tkankach. Różnice w dyfuzji wody pozwalają na identyfikację mikrostrukturalnych zmian w tkankach, takich jak te występujące w przednowotworowych stanach trzustki.
Jak wskazał skazał Noam Shemesh, lider zespołu badawczego, DTI zapewnia obrazom poziom kontrastu, który pozwala stwierdzić, czy PanIN jest ukryty “w tych pikselach”.
Badania na ludziach i perspektywy kliniczne
Zespół badaczy przeprowadził najpierw obrazowanie na tkankach transgenicznych myszy, a następnie przeniósł swoje doświadczenia na tkanki ludzkie. Wyniki pokazały, że DTI jest skuteczne w wykrywaniu zmian także u ludzi, co otwiera drogę do wdrożenia tej metody w diagnostyce klinicznej.
Choć metoda DTI jest dostępna w większości nowoczesnych skanerów MRI, wymaga ona dalszych badań klinicznych, które potwierdzą jej skuteczność w codziennej praktyce. Zdaniem naukowców możliwe jest również łączenie DTI z innymi narzędziami, takimi jak płynna biopsja czy sztuczna inteligencja, co może jeszcze bardziej zwiększyć efektywność diagnostyki.
Jak MRI zmieni leczenie raka trzustki?
Wczesne wykrywanie zmian przednowotworowych może znacząco poprawić rokowania pacjentów. Obecnie pięcioletnie przeżycie w przypadku raka trzustki w stadium lokalnym wynosi 44%, ale spada do zaledwie 3% w przypadku przerzutów. Dzięki DTI lekarze mogą zyskać nową, nieinwazyjną metodę diagnozowania, która przyczyni się do wcześniejszego wdrożenia leczenia i lepszego zrozumienia biologii raka trzustki.
Źródło:
- Investigative Radiology
