Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji ogłosił nowy próg kosztu uzyskania dodatkowego roku życia skorygowanego o jakość (QALY). Wynosi on 244 821 zł – to trzykrotność PKB per capita za lata 2021–2023. Wskaźnik ten stanowi podstawę dla analiz ekonomicznych w procesie oceny technologii medycznych w Polsce, w tym wniosków refundacyjnych.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jaką kwotę AOTMiT ustaliła jako próg kosztu uzyskania jednego QALY.
- W jaki sposób obliczany jest wskaźnik QALY i jakie ma znaczenie dla refundacji.
- Kiedy próg QALY ma zastosowanie w analizach ekonomicznych technologii medycznych.
- Jakie ograniczenia i kontrowersje wiążą się ze stosowaniem QALY w ocenie terapii.
Ile wynosi nowy próg QALY?
W komunikacie Prezesa AOTMiT wskazano, że nowy próg QALY obowiązuje zgodnie z art. 12 pkt 13 i art. 19 ust. 2 pkt 7 ustawy o refundacji. Kwotę ustalono w oparciu o obwieszczenie Prezesa GUS z 30 października 2025 r., zgodnie z którym PKB na jednego mieszkańca w Polsce w latach 2021–2023 wyniósł 81 607 zł. Trzykrotność tej wartości, czyli 244 821 zł, stanowi nowy próg graniczny dla analiz koszt-użyteczność, wykorzystywanych m.in. w ocenie technologii lekowych i wyrobów medycznych.
Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 24 października 2023 r., kwota ta powinna być stosowana w analizach ekonomicznych jako punkt odniesienia przy porównywaniu kosztów nowych technologii z opcjami alternatywnymi, w tym refundowanymi.
Czym jest QALY?
QALY (quality-adjusted life year) to miara łącząca długość życia z jego jakością, wykorzystywana w analizach ekonomicznych ochrony zdrowia. Wskaźnik ten odzwierciedla liczbę lat życia uzyskanych dzięki interwencji medycznej, pomnożoną przez ocenę jakości tego życia w skali od 0 (śmierć) do 1 (pełne zdrowie).
Jak QALY wpływa na decyzje refundacyjne?
W praktyce, nowa technologia medyczna – lek, wyrób lub procedura – powinna wykazać, że koszt jednego dodatkowego roku życia w pełnym zdrowiu (czyli 1 QALY) nie przekracza ustalonego progu. Jeśli koszt przekracza 244 821 zł, technologia może zostać uznana za nieefektywną ekonomicznie, co znacznie utrudnia uzyskanie refundacji.
W analizach wykorzystuje się tzw. inkrementalny współczynnik użyteczności kosztów (ICUR), który porównuje koszty i zyski zdrowotne nowej technologii względem dotychczasowej praktyki. Jeśli ICUR mieści się w granicach progu QALY, szanse na pozytywną rekomendację AOTMiT rosną.
Jakie są ograniczenia QALY?
Choć wskaźnik QALY jest szeroko stosowany, nie jest wolny od kontrowersji. Krytycy zwracają uwagę, że sprowadzenie wartości życia do przelicznika ekonomicznego może pomijać indywidualne potrzeby pacjentów. Wątpliwości etyczne budzi także fakt, że osoby zdrowe w badaniach skłonne są częściej cenić jakość życia wyżej niż jego długość, co może zaburzać wyniki stosowanych narzędzi oceny.
Mimo tych zastrzeżeń QALY pozostaje jednym z głównych narzędzi wykorzystywanych przez AOTMiT oraz decydentów w polityce refundacyjnej, służąc jako fundament oceny koszt-efektywności w ochronie zdrowia.
Główne wnioski
- Nowy próg QALY ustalony przez Prezesa AOTMiT wynosi 244 821 zł.
- Wartość ta wynika z przeliczenia trzykrotności PKB per capita za lata 2021–2023.
- Wskaźnik QALY łączy długość życia z jego jakością i służy do oceny koszt-efektywności technologii medycznych.
- W analizach refundacyjnych koszt 1 QALY nie powinien przekraczać ustalonego progu, by technologia była uznana za opłacalną.
Źródło:
- https://www.aotm.gov.pl/aktualnosci/najnowsze/komunikat-prezesa-aotmit-w-sprawie-obowiazujacej-wysokosci-progu-kosztu-uzyskania-dodatkowego-roku-zycia-skorygowanego-o-jakosc-2/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/QALY
