Rok 2024 był niezwykle intensywnym okresem w działaniach Rzecznika Praw Pacjenta (RPP) oraz współpracujących z nim organizacji pacjenckich. Dzięki wspólnym inicjatywom udało się zrealizować kluczowe projekty i odpowiedzieć na pojawiające się wyzwania w ochronie zdrowia. Współpraca z Radą Organizacji Pacjentów (ROP), liczącą 142 organizacje, oraz wypracowanie nowych kierunków działania na 2025 rok były fundamentem sukcesów mijającego roku.
Kluczowe działania w 2024 roku
Pięć spotkań Rady Organizacji Pacjentów: ważne decyzje i postulaty
W 2024 roku Rada Organizacji Pacjentów odbyła pięć oficjalnych spotkań, podczas których poruszano kluczowe kwestie systemowe. Podczas pierwszego spotkania zgłoszono potrzebę zmiany ustawy o prawach pacjenta oraz poszerzenia kompetencji RPP. Wyniki raportu „Bezpieczny Szpital to Bezpieczny Pacjent” unaoczniły konieczność dostosowania prawa do współczesnych potrzeb ochrony zdrowia.
Na kolejnych spotkaniach:
- Przedstawiono propozycje zmian w ustawie, które zostały szeroko poparte przez organizacje pacjenckie.
- Omówiono sytuację finansową publicznego płatnika w oparciu o raport Instytutu Finansów Publicznych i Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, co wywołało dyskusje na temat konieczności większej przejrzystości i efektywności zarządzania funduszami.
- Zajęto się także problematyką telemedycyny, omawiając Kodeks Telemedyczny, który określa standardy opieki w formie zdalnej.
- Podsumowano realizację Narodowej Strategii Onkologicznej, wskazując na obszary wymagające intensyfikacji działań.
Wznowienie projektu „Łączy nas pacjent”
Jednym z kluczowych sukcesów roku 2024 było wznowienie projektu „Łączy nas pacjent”, który powstał w latach 2018-2020. W ramach tej inicjatywy eksperci z organizacji pacjenckich prowadzili dyżury telefoniczne, udzielając porad w zakresie określonych chorób oraz wsparcia psychologicznego. Grafik dyżurów był publikowany na stronie internetowej RPP oraz w mediach społecznościowych, co zwiększyło jego dostępność.
Powstanie dwóch nowych zespołów tematycznych
Rok 2024 przyniósł utworzenie dwóch nowych zespołów:
- Zespół ds. zdrowia kobiet – zajmujący się problemami związanymi z przestrzeganiem standardów opieki okołoporodowej, dostępem do badań diagnostycznych oraz edukacją na temat zdrowia kobiet.
- Zespół ds. chorób mózgu – skupił się na opracowaniu strategicznych kierunków działania, które uwzględniają profilaktykę, diagnozę i terapię chorób neurologicznych oraz wsparcie pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi.
Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych: wsparcie dla poszkodowanych pacjentów
Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, uruchomiony we wrześniu 2023 roku, stał się istotnym narzędziem w zapewnianiu pozasądowej drogi dochodzenia roszczeń dla pacjentów, którzy doznali zdarzenia medycznego. W 2024 roku Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych odnotował:
- 1500 wniosków o przyznanie świadczenia.
- 260 decyzji o przyznaniu świadczenia, z czego 162 były pozytywne.
- Łączna kwota wypłat wyniosła 9,5 mln zł, przy czym średnia wypłata wyniosła około 60 tys. zł.
Liczba wpływających do nas wniosków, ale przede wszystkim to, że przyznawane przez nas rekompensaty są akceptowane przez pacjentów i ich bliskich, pokazują jak potrzebny był Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych. Tworząc go opieraliśmy się na modelach działających w krajach skandynawskich, przede wszystkim w Danii.
– podkreśla Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta.
Ochrona zbiorowych praw pacjentów
Postępowania zbiorowe i decyzje dotyczące naruszeń
W 2024 roku Departament Prawny Biura RPP:
- Wszczął 322 postępowania zbiorowe.
- Wydał 385 decyzji dotyczących naruszeń zbiorowych praw pacjentów.
Najważniejsze sprawy dotyczyły:
- Receptomatów, gdzie 23 decyzje odnosiły się do dostępu do medycznej marihuany.
- Nieprawidłowości w diagnostyce boreliozy (np. badanie kleszczy wbrew zasadom wiedzy medycznej).
- Problematyki telefonicznej rejestracji pacjentów do placówek medycznych.
- Zobacz koniecznie: 234 tys. złotych kary za recepty online! RPP egzekwuje zmiany w wypisywaniu recept
W ramach ochrony zbiorowych praw pacjentów zrealizowano również sprawy cywilne, które przyniosły łącznie 3,3 mln zł zadośćuczynień i odszkodowań, przy czym w całym okresie działalności RPP kwota ta wyniosła niemal 13 mln zł.
Postępowania wyjaśniające w indywidualnych sprawach
Rok 2024 obfitował w działania interwencyjne i wyjaśniające w indywidualnych przypadkach naruszeń praw pacjentów. RPP:
- Wydał ponad 2100 rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach.
- Podjął blisko 4000 spraw we współpracy z podmiotami leczniczymi.
- Udzielił 8000 pisemnych pouczeń i porad pacjentom.
Telefoniczna Informacja Pacjenta
Telefoniczna infolinia RPP była dostępna całodobowo, udzielając ponad 81 tysięcy porad telefonicznych oraz podejmując 2200 interwencji, szczególnie w przypadkach zagrażających życiu lub zdrowiu pacjentów.
Szybkie i skuteczne podjęcie sprawy ma na celu zapobieganiu naruszeniu praw pacjenta czy też ewentualnym jego skutkom, a w szczególności sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu pacjenta
– wyjaśnia Rzecznik Praw Pacjenta.
Działania na rzecz pacjentów psychiatrycznych
Departament Zdrowia Psychicznego podjął w 2024 roku:
- 7479 spraw, z czego 6291 zgłoszeń pochodziło od pacjentów, ich bliskich oraz instytucji.
W ramach własnych inicjatyw RPP przeprowadził 1188 działań monitorujących prawa pacjentów w szpitalach psychiatrycznych.
Szkolenia i edukacja dla organizacji pacjenckich
Warsztaty o Funduszach Kompensacyjnych
Szkolenia dla organizacji pacjenckich były jednym z priorytetów w 2024 roku. Szczególnie istotne były warsztaty dotyczące Funduszy Kompensacyjnych, które mają na celu wsparcie pacjentów poszkodowanych w wyniku działań niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną.
Prawo do dostępności
Wspólnie z przedstawicielami PEFRON zorganizowano szkolenie „Prawo do dostępności”. Szkolenie skierowane było głównie do osób starszych oraz z niepełnosprawnościami, podkreślając znaczenie eliminowania barier w codziennym życiu.
Edukacja w zakresie profilaktyki i praw pacjenta
RPP aktywnie promował edukację pacjentów w zakresie ich praw, profilaktyki zdrowotnej oraz korzyści płynących ze szczepień ochronnych. Organizacje pacjenckie odegrały tu kluczową rolę, pomagając w szerzeniu wiedzy i świadomości zdrowotnej wśród społeczeństwa.
Plany RPP na 2025 rok
Rok 2025 zapowiada się równie ambitnie, a w planach znajdują się m.in.:
- Szkolenia z ustawy refundacyjnej – aby organizacje pacjenckie mogły lepiej rozumieć i wspierać pacjentów w korzystaniu z refundowanych świadczeń zdrowotnych.
- Intensyfikacja działań edukacyjnych na temat praw pacjentów, ze szczególnym naciskiem na osoby starsze i dzieci.
- Kontynuacja współpracy z organizacjami pacjenckimi.
Źródło:
- RPP
