Sen to jeden z filarów zdrowia, a jego niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji – od problemów z koncentracją, przez osłabienie odporności, aż po zwiększone ryzyko chorób przewlekłych. Tymczasem, jak wskazują badania przeprowadzone dla Hasco-Lek – aż 89% Polaków deklaruje trudności ze snem, a 62% z nich doświadcza ich kilka razy w tygodniu. Najczęstsze problemy to nocne wybudzenia, trudności z zasypianiem i niespokojny sen. Co stoi za epidemią bezsenności? Jakie zmiany w stylu życia mogą pomóc? I czy istnieją skuteczne metody leczenia zaburzeń snu?
Problemy ze snem dotykają większości Polaków
Sen jest jednym z fundamentów zdrowia i dobrego samopoczucia, a jego brak może prowadzić do poważnych konsekwencji dla organizmu. Niestety, jak pokazują badania przeprowadzone na zlecenie wrocławskiej firmy Hasco-Lek, aż 89% Polaków deklaruje problemy ze snem. Wśród najczęstszych trudności wymieniają wybudzanie się w nocy, trudności z zasypianiem, niespokojny sen, natrętne myśli oraz brak regeneracji po przebudzeniu.
Zapytaliśmy Polaków o jakość ich snu. Najczęstszym zaburzeniem jest wybudzanie w nocy. Respondenci skarżą się również na trudności z zaśnięciem – wskazuje Paulina Łubińska, product manager w Hasco-Lek S.A. Co więcej, aż 62% ankietowanych doświadcza tych trudności regularnie – kilka razy w tygodniu.
Pomimo skali problemu, wielu Polaków nie podejmuje żadnych działań, by poprawić jakość swojego snu. Tymczasem jego niedobór ma istotny wpływ na komfort życia i zdrowie.
Dlaczego sen jest tak ważny?
Znaczenie snu było doceniane już w starożytności – pisał o nim Hipokrates, a współczesne badania naukowe prowadzone od lat 30. XX wieku tylko potwierdziły jego kluczową rolę dla organizmu.
Sen jest niezbędny do regeneracji, wpływa na kondycję fizyczną i psychiczną. Jego brak powoduje szereg negatywnych konsekwencji:
- Po 24 godzinach bez snu zdolność zapamiętywania spada nawet o 40%.
- Osłabia się koncentracja, refleks i siła mięśniowa.
- Pogarsza się funkcjonowanie układu odpornościowego.
- Rośnie podatność na stres i infekcje.
- Nawet skóra reaguje na niedobór snu, starzejąc się szybciej.
Mimo tak istotnej roli snu, coraz więcej osób skarży się na trudności z jego utrzymaniem. Skąd bierze się ten problem?
Co sprawia, że Polacy nie mogą spać?
Bezsenność jest złożonym problemem, którego przyczyny mogą być różnorodne. Eksperci zauważają, że jeszcze kilka lat temu głównymi powodami były zaburzenia lękowe, depresja i choroby somatyczne. Obecnie coraz częściej winowajcą jest styl życia.
Czynniki negatywnie wpływające na sen to m.in.:
- nieregularny tryb życia, praca zmianowa, zmiany w liczbie przesypianych godzin,
- spożywanie alkoholu, kawy, napojów energetycznych lub używek przed snem,
- wzmożona aktywność fizyczna tuż przed położeniem się do łóżka,
- stres i przeciążenie psychiczne,
- choroby przewlekłe (np. depresja, choroba Parkinsona, nadczynność tarczycy).
Pomimo wielu zagrożeń dla jakości snu, można podjąć działania, które pozwolą przywrócić równowagę i zadbać o nocny wypoczynek.
Jak poprawić jakość snu?
Wprowadzenie kilku zmian w stylu życia może znacząco wpłynąć na jakość snu. Najważniejsze zasady to:
- Unikanie ciężkich posiłków na 2-3 godziny przed snem – układ trawienny nie powinien być obciążony nocą.
- Ograniczenie spożycia płynów przed snem – zapobiega konieczności nocnego wstawania do toalety.
- Unikanie kawy, nikotyny i alkoholu na kilka godzin przed snem – substancje pobudzające utrudniają zasypianie.
- Zredukowanie ekspozycji na ekrany urządzeń elektronicznych – światło niebieskie zakłóca produkcję melatoniny.
- Stworzenie odpowiednich warunków w sypialni – cisza, ciemność, temperatura ok. 18°C sprzyjają lepszemu wypoczynkowi.
- Utrzymywanie regularnych godzin snu i pobudek – stabilny rytm dobowy pomaga organizmowi przyzwyczaić się do określonych godzin snu.
- Unikanie drzemek w ciągu dnia – jeśli są konieczne, powinny trwać maksymalnie 20-30 minut.
- Nie zmuszanie się do spania – jeśli nie możemy zasnąć, warto się uspokoić i np. poczytać książkę zamiast leżeć w napięciu.
W sytuacji, gdy zmiany stylu życia nie przynoszą efektów, warto skonsultować się ze specjalistą.
Czy istnieje skuteczny lek na problemy ze snem?
Okazuje się, że nie ma jednego leku na problemy ze snem. Wszystko zależy od długości trwania zaburzeń i ich podłoża. Generalnie przyjmuje się, że bezsenność dzielimy na:
- Przygodną (trwającą do kilku dni),
- Krótkotrwałą (do 3 miesięcy),
- Przewlekłą (powyżej 3 miesięcy).
Bardzo często w leczeniu łączy się farmakologię z terapią poznawczo-behawioralną. Są to metody, których używa się w bardziej zaawansowanych i trwających dłużej dolegliwościach. Arsenał możliwości w leczeniu farmakologicznym jest naprawdę szeroki. W bezsenności używa się benzodiazepin, leków nasennych nowej generacji (tzw. niebenzodiazepinowe leki nasenne „Z”), przeciwdepresyjnych o właściwościach uspokajających i nasennych oraz neuroleptyków.
Leki bez recepty (OTC) o działaniu nasennym
Na rynku dostępne są też leki bez recepty (OTC) o działaniu nasennym. Należą do nich:
- Leki antyhistaminowe,
- Leki ziołowe,
- Melatonina.
W pierwszej grupie najpopularniejsze substancje czynne to difenhydramina i doksylamina. Z kolei preparaty ziołowe bazują najczęściej na kozłku lekarskim (waleriana) i szyszce chmielu. Produkty z difenhydraminą można stosować krótkotrwale w sporadycznie występującej bezsenności. Polepszają one jakość snu, zwiększają jego głębokość, a także skracają czas od położenia się spać do zaśnięcia.
W przypadku Senoleku, który jest oparty o tę substancję czynną, lek zaczyna działać w ciągu 15 minut. Jego atutem jest również brak porannej senności. Sposobem na poradzenie sobie z trudnościami w zasypianiu, spowodowanymi napięciami nerwowymi i stresem, może być lek ziołowy. Jeden z leków marki Valused to połączenie wyciągów z trzech ziół – waleriany (kozłka lekarskiego), chmielu i passiflory (męczennicy). Zmniejsza on objawy napięcia nerwowego, w szczególności spowodowane stresem i szybko przywraca sen – podkreśla Łubińska.
Bezsenność sporadyczna to bardzo ważny problem, który może istotnie wpływać na nasze samopoczucie czy zdrowie. Żeby sobie z nim poradzić można zacząć od zmiany naszego stylu życia. Nic jednak nie zastąpi konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, którzy wskażą właściwą drogę do rozwiązania problemu.
Źródło:
- Hasco-Lek / Materiał prasowy
