Z pozoru odległe od siebie zagadnienia, takie jak zdrowie jamy ustnej i ciśnienie tętnicze, mogą mieć więcej wspólnego, niż mogłoby się wydawać. Najnowsze badania naukowców z Japonii wskazują, że seniorzy, którzy utracili zęby i nie korzystają z protez, są bardziej narażeni na wystąpienie nadciśnienia. To ważne odkrycie opublikowano w kwietniu 2025 r. na łamach czasopisma Frontiers in Dental Medicine.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak utrata zębów i brak protez wpływają na ciśnienie tętnicze.
- Czym jest stosunek sodu do potasu (Na/K) i dlaczego jest istotny.
- Jakie mechanizmy mogą tłumaczyć związek między jamą ustną a dietą.
- Dlaczego warto promować protezy zębowe jako element profilaktyki zdrowotnej.
Utrata zębów a poziom sodu i potasu
Zespół badawczy, w ramach projektu Shimane Community-Based Healthcare Research and Education (CoHRE) prowadzonego w miejscowości Okinoshima w latach 2016–2018, przebadał 842 osoby powyżej 60. roku życia. W 2018 r. 502 z nich ponownie poddano analizie. Poziom sodu (Na) i potasu (K) oceniano na podstawie punktowych próbek moczu – to nieinwazyjna metoda przesiewowa stosowana w badaniach populacyjnych.
Naukowcy zauważyli istotną różnicę w stosunku Na/K pomiędzy osobami, które straciły ponad 20 zębów i nie korzystały z protez, a tymi, które nosiły uzupełnienia protetyczne. Tylko w pierwszej grupie stwierdzono znacznie podwyższony stosunek sodu do potasu – parametr uznawany za ważny wskaźnik ryzyka nadciśnienia.
Osłabiona funkcja żucia i zaburzenia równowagi elektrolitowej
Jak wskazali autorzy badania:
Zaproponowano potencjalne mechanizmy wyjaśniające zależność między utratą zębów, a zmianami w stosunku Na/K.
Jak tłumaczą, osoby z mniej niż 20 zębami mają istotnie gorszą funkcję żucia, co wpływa na ich sposób odżywiania – np. ogranicza spożycie produktów wymagających intensywnego rozdrabniania, takich jak warzywa i owoce, bogatych w potas.
Badacze podkreślają, że to nie sama utrata zębów, lecz brak ich zastąpienia protezami wydaje się kluczowym czynnikiem ryzyka.
Wyniki te podkreślają znaczenie promowania użytkowania protez wśród osób starszych z niewielką liczbą zębów, aby wspierać utrzymanie równowagi Na/K – czytamy w publikacji.
Zdrowa jama ustna i dieta – wspólny front w walce z nadciśnieniem
Utrzymanie odpowiedniej proporcji sodu do potasu w organizmie ma bezpośrednie przełożenie na ciśnienie tętnicze. Zgodnie z wytycznymi kardiologicznymi, niższy stosunek Na/K sprzyja obniżeniu ryzyka nadciśnienia i chorób sercowo-naczyniowych. Badanie pokazuje, że zły stan uzębienia i brak protez może pośrednio wpływać na sposób odżywiania, a tym samym na parametry metaboliczne.
Naukowcy zaznaczają, że potrzebne są dalsze badania, które uwzględnią również czynniki socjoekonomiczne, takie jak poziom wykształcenia i izolacja społeczna – czynniki te mogą wpływać zarówno na stan jamy ustnej, jak i na zwyczaje żywieniowe.
Przyszłe badania powinny objąć zarówno duże obserwacyjne analizy populacyjne, jak i randomizowane badania kliniczne, które pozwolą ustalić, czy stosowanie protez może poprawić nawyki żywieniowe – np. zwiększyć spożycie warzyw – a tym samym pomóc w utrzymaniu korzystnego stosunku Na/K – podkreślają autorzy badania.
Protezy a zdrowie ogólne: nie tylko ciśnienie
Wyniki japońskiego badania wpisują się w szerszy nurt badań nad wpływem uzębienia i protez zębowych na zdrowie ogólne. Przypomnijmy: w 2023 roku zespół z NYU Rory Meyers College of Nursing wykazał, że seniorzy, którzy noszą protezy po częściowej utracie zębów, mają lepsze funkcje poznawcze i wolniejsze tempo pogarszania się pamięci niż osoby, które protez nie używają.
Oznacza to, że protezy pełnią nie tylko funkcję mechaniczną – wspierają też funkcje życiowe, zdrowie metaboliczne i jakość życia.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Główne wnioski
- Seniorzy bez protez mają wyższy wskaźnik Na/K – to zwiększa ryzyko nadciśnienia.
- Funkcja żucia ma wpływ na wybory dietetyczne, w tym spożycie potasu.
- Badanie objęło ponad 800 osób powyżej 60. roku życia w Japonii i zostało przeprowadzone w latach 2016–2018.
- Noszenie protez może poprawiać zdrowie metaboliczne i zapobiegać chorobom przewlekłym, w tym także pogorszeniu funkcji poznawczych.
Źródła:
- Frontiers in Dental Medicine
- Oral Health
