Czy dieta bogata we fruktozę może przyczyniać się do rozwoju nowotworów? Najnowsze badania opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Nature wskazują, że fruktoza – cukier prosty obecny w owocach, miodzie oraz przetworzonej żywności – może przyspieszać wzrost guzów, ale tylko w określonych warunkach. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa bowiem wątroba, która przekształca fruktozę w lipidy, wspierające rozwój nowotworów.
Czym jest fruktoza i gdzie występuje?
Fruktoza (C6H12O6) to cukier prosty o wyjątkowo słodkim smaku, który naturalnie występuje w owocach (1-8%), miodzie (38%) oraz nektarze kwiatów. Wraz z glukozą tworzy sacharozę – popularny cukier stołowy – i stanowi główny składnik syropu kukurydzianego, powszechnie stosowanego w przetworzonej żywności, zwłaszcza w USA. Warto podkreślić, że fruktoza różni się od glukozy strukturą chemiczną, co sprawia, że większość komórek nie potrafi jej metabolizować bezpośrednio.
Fruktoza a wzrost nowotworów – co wykazały badania?
Zespół naukowców z Washington University School of Medicine pod kierownictwem prof. Gary’ego Patti przeprowadził przełomowe badania na modelach zwierzęcych, które jednoznacznie wskazują, że fruktoza przyspiesza wzrost guzów, o ile zostanie przetworzona w wątrobie.
Jak wykazano, fruktoza jest słabo metabolizowana przez komórki nowotworowe. Jednak wątroba, dzięki obecności enzymu ketoheksokinazy-C (KHK-C), przekształca ją w lipidy, takie jak lizofosfatydylocholiny (LPC). Te specyficzne lipidy są następnie wykorzystywane przez komórki nowotworowe do budowy błon komórkowych, co wspiera ich intensywny wzrost.
Mechanizm działania – rola wątroby w metabolizmie fruktozy
Badania wykazały, że wątroba jest głównym organem odpowiedzialnym za metabolizm fruktozy. W eksperymentach na zwierzętach karmionych dietą bogatą w fruktozę stwierdzono znaczny wzrost poziomu LPC w surowicy, nawet siedmiokrotny. To właśnie te lipidy, łatwo rozpuszczalne we krwi, są pochłaniane przez guzy i wykorzystywane do wzrostu. Co istotne, samo podanie LPC myszom wystarczyło, aby zwiększyć tempo wzrostu guzów, niezależnie od masy ciała czy poziomu glukozy i insuliny.
Czy fruktoza jest bezpośrednim „paliwem” dla nowotworów?
Początkowo naukowcy przypuszczali, że fruktoza działa podobnie do glukozy, stanowiąc bezpośrednie źródło energii dla komórek rakowych. Jednak eksperymenty laboratoryjne wykazały, że izolowane komórki nowotworowe niemal nie reagowały na fruktozę. Dopiero współhodowla komórek rakowych i hepatocytów (komórek wątroby) ujawniła kluczowy mechanizm – metabolity fruktozy wytwarzane w wątrobie są niezbędne do wzrostu guzów.
Konsekwencje dla zdrowia publicznego
W ciągu ostatnich dekad spożycie fruktozy znacznie wzrosło, głównie za sprawą syropu kukurydzianego stosowanego w przetworzonej żywności. Jak wskazują badania, dieta bogata we fruktozę może przyczyniać się do rozwoju takich chorób jak cukrzyca, insulinooporność, niealkoholowe stłuszczenie wątroby czy choroby serca. Teraz do tej listy należy dodać potencjalny wpływ na wzrost nowotworów.
Jakie są możliwości przeciwdziałania?
Badania zespołu prof. Patti sugerują dwa główne kierunki działania:
- Zmianę nawyków żywieniowych – ograniczenie spożycia fruktozy, zwłaszcza z przetworzonej żywności i napojów słodzonych syropem kukurydzianym.
- Nowe metody terapeutyczne – opracowanie leków hamujących przekształcanie fruktozy w lipidy w wątrobie, co może zahamować wzrost guzów.
Źródło
- PAP
