Efekt nocebo, czyli szkodliwe efekty wynikające z negatywnego nastawienia pacjentów, jest coraz częściej badanym zjawiskiem w medycynie. Nowe badania z University of New South Wales w Australii pokazują, że postrzeganie leku jako mniej skutecznego lub tańszego odpowiednika może znaczną miarą wpływać na nasilenie zgłaszanych skutków ubocznych. Wyniki te mogą być ważne dla lekarzy i pacjentów, szczególnie w kontekście stosowania leków generycznych, które zawierają tę samą substancję czynną co oryginały, ale są znacznie tańsze.
Leki generyczne a efekt nocebo
Leki generyczne to odpowiedniki oryginalnych farmaceutyków, zawierające identyczne substancje czynne, ale oferowane w niższej cenie. Pomimo tego, że ich skuteczność jest porównywalna z oryginałami, wielu pacjentów uważa je za mniej skuteczne lub bardziej narażające na skutki uboczne. Zjawisko to określa się jako efekt nocebo, przeciwieństwo efektu placebo, gdzie negatywne nastawienie może powodować rzeczywiste pogorszenie stanu zdrowia.
Większość ludzi słyszała o efekcie placebo. To idea, że możesz wziąć tabletkę cukru, myśleć, że zadziała, i rzeczywiście poczuć poprawę zdrowia.
– tłumaczyła “New Scientist” Kate Faasse z University of New South Wales w Sydney w Australii.
Efekt nocebo to odwrotność – negatywne nastawienie prowadzi do nasilenia skutków ubocznych, nawet gdy lek nie wywołuje takich efektów.
Badania nad percepcją leków
W badaniu zrealizowanym przez Faasse i jej zespół wzięło udział 196 osób. Uczestnikom powiedziano, że otrzymują oksytocynę w aerozolu do nosa, choć w rzeczywistości podano im spray z solą fizjologiczną. Grupę podzielono na tych, którym zaprezentowano lek jako markowy, drogi preparat („Halpam”), oraz tych, którym przedstawiono go jako tani generyk o naukowej nazwie („Halyazeoiipam”).
Wyniki pokazały, że osoby uznające lek za generyczny zgłaszały dwa razy więcej skutków ubocznych niż grupa kontrolna. Uczestnicy stosujący „leki markowe” również zgłaszali skutki uboczne, ale były one mniej nasilone.
Znaczenie wyników dla medycyny
Wyniki tych badań mają istotne znaczenie dla lekarzy i systemu ochrony zdrowia. Pokazują bowiem, że:
- Percepcja leku może wpływać na skuteczność terapii.
- Edukacja pacjentów na temat skuteczności leków generycznych może zmniejszyć nasilenie efektu nocebo.
- Ważne jest tłumaczenie mechanizmu działania leku oraz wyjaśnianie, że tańsze odpowiedniki nie są mniej bezpieczne.
Kate Faasse podkreśla:
Jeśli chory nie będzie uważał, że otrzymuje gorsze leczenie, wzrośnie skuteczność terapii.
Źródło:
- PAP
