Leki nasenne to popularne rozwiązanie dla osób zmagających się z problemami ze snem. Jednak najnowsze badania sugerują, że stosowanie takich środków wieczorem może zakłócać kluczowe procesy regeneracyjne w mózgu. Głęboki sen, niezbędny do usuwania toksyn nagromadzonych w ciągu dnia, traci wówczas na efektywności, co może wpływać na rozwój zaburzeń neurologicznych.
Dlaczego głęboki sen jest tak ważny?
Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Kopenhadze i opublikowane przez nich w czasopiśmie „Cell”, pokazują, że głęboki sen odgrywa kluczową rolę w oczyszczaniu mózgu z toksyn, które gromadzą się w nim w ciągu dnia. Za proces ten odpowiada układ glimfatyczny, który za pomocą płynu mózgowo-rdzeniowego usuwa szkodliwe substancje, w tym toksyczne białka mogące prowadzić do rozwoju chorób neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera.
Jak wyjaśnia prof. Maiken Nedergaard, badaczka znana z odkrycia układu glimfatycznego:
To tak, jakby włączyć zmywarkę przed pójściem spać i obudzić się z 'czystym’ mózgiem.
Noradrenalina jako „dyrygent” oczyszczania mózgu
Ważnym elementem tego procesu jest noradrenalina, substancja chemiczna regulująca rytmiczne pulsowanie naczyń krwionośnych w mózgu. Badacze odkryli, że napływ noradrenaliny powoduje naprzemienne zwężanie i rozszerzanie naczyń, co umożliwia efektywny przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego i usuwanie toksyn.
Jak wyjaśnia dr Natalie Hauglund, współautorka badania:
Noradrenalinę można postrzegać jako dyrygenta orkiestry. Widać harmonię w zwężaniu i rozszerzaniu tętnic, która napędza przepływ płynu przez mózg.
Czy każdy sen działa tak samo?
Nie każdy sen zapewnia pełne korzyści dla mózgu. Aby zbadać ten aspekt, naukowcy podali myszom popularny lek nasenny zolpidem. Chociaż myszy szybciej zasypiały, badanie wykazało, że:
- Fale noradrenaliny były o 50% słabsze,
- Transport płynu mózgowo-rdzeniowego spadł o ponad 30%,
co znacząco ograniczało efektywność oczyszczania mózgu.
Jak zauważa dr Hauglund:
Coraz więcej osób korzysta z leków nasennych, dlatego niezwykle ważne jest, aby wiedzieć, czy taki sen jest zdrowy. Jeśli ludzie nie czerpią pełnych korzyści ze snu, powinni być tego świadomi.
Konsekwencje dla zdrowia
Badania sugerują, że zaburzenia w funkcjonowaniu układu glimfatycznego mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Słaba jakość snu, zwłaszcza spowodowana działaniem leków nasennych, może przyczyniać się do rozwoju takich chorób, jak:
- Choroba Alzheimera,
- Inne zaburzenia neurologiczne,
- Problemy poznawcze związane z gromadzeniem toksycznych białek w mózgu.
Jak dbać o zdrowy sen?
Aby maksymalnie wykorzystać regeneracyjne możliwości snu, warto:
- Unikać leków nasennych, jeśli nie są absolutnie konieczne.
- Zapewnić sobie regularny rytm dnia i nocy.
- Ograniczyć ekspozycję na światło niebieskie przed snem.
- Stworzyć odpowiednie warunki w sypialni – ciszę, ciemność i odpowiednią temperaturę.
Głęboki sen to nie tylko regeneracja ciała, ale także kluczowy proces oczyszczania mózgu z toksyn. Wieczorne stosowanie leków nasennych, takich jak zolpidem, może zakłócać ten proces, co z kolei może wpłynąć na zdrowie neurologiczne w dłuższej perspektywie. Warto zwrócić uwagę na jakość snu i unikać działań, które mogą ograniczać jego korzyści.
Źródło:
- PAP
- https://www.cell.com/cell/abstract/S0092-8674(24)01343-6
