Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie zyskał nowoczesny ośrodek medyczny, który plasuje region warmińsko-mazurski wśród liderów innowacyjnej terapii nowotworów w Polsce. 11 kwietnia 2025 r. oficjalnie otwarto Ośrodek Radiochirurgii Mózgu, Głowy i Szyi wyposażony w zaawansowany mikroakcelerator ZAP-X – urządzenie, które nie tylko zapewnia pacjentom leczenie nieinwazyjne, ale także jest unikatowe w skali kraju i Europy.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak działa mikroakcelerator ZAP-X i na czym polega jego przewaga nad dotychczasowymi metodami leczenia nowotworów.
- Dlaczego otwarcie Ośrodka Radiochirurgii Mózgu, Głowy i Szyi w Olsztynie jest przełomem w polskiej onkologii.
- Jakie przypadki kliniczne mogą być leczone z użyciem ZAP-X i jakie efekty już osiągnięto.
- Jakie są szanse na refundację zabiegów ZAP-X przez NFZ i co to oznacza dla pacjentów w Polsce.
Nowoczesne leczenie w sercu Warmii i Mazur
ZAP-X, czyli innowacyjny mikroakcelerator radiochirurgiczny, działa już w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Olsztynie. To pierwsze takie urządzenie stosowane klinicznie w Polsce – pacjenci zyskali dostęp do jednej z najbardziej zaawansowanych technologii nieinwazyjnego leczenia nowotworów mózgu, głowy i szyi.
Jestem niesamowicie dumny, że mikroakcelerator ZAP-X znajduje się w Ośrodku Radiochirurgii Mózgu, Głowy i Szyi w szpitalu klinicznym naszego Uniwersytetu. To jest unikatowy sprzęt, nie tylko w skali Polski, ale także Europy, a nawet całego świata – mówił prof. Jerzy Przyborowski, rektor UWM.
Nowe centrum ma służyć przede wszystkim pacjentom, u których zawiodły inne metody leczenia. Zabiegi są wykonywane z ogromną precyzją i bez konieczności naruszania ciągłości tkanek, co radykalnie obniża ryzyko powikłań i skraca czas powrotu do sprawności.
Unikalne przypadki kliniczne i przełomowe efekty
Choć uroczyste otwarcie nastąpiło w kwietniu, już wcześniej w nowym ośrodku przeprowadzono ponad 20 zabiegów z wykorzystaniem ZAP-X. Jednym z pierwszych pacjentów była 84-letnia pani Teresa Faltynowska z Olsztyna, u której doszło do nawrotu nowotworu gardła górnego.
Pacjentka przeszła radykalną radioterapię onkologiczną, po której doszło niestety do wznowy. Guz był bardzo trudny do operacji. Pacjentka ma 84 lata, więc zabieg chirurgiczny byłby dla niej śmiertelnym zagrożeniem. Po tym zabiegu pacjentka wyjdzie do domu o własnych siłach i będzie mogła normalnie funkcjonować – wyjaśniał prof. Sergiusz Nawrocki, kierownik Katedry Onkologii UWM.
Kolejny sukces dotyczył 88-letniej pacjentki z rozpoznanym guzem mózgu u podstawy czaszki. Po leczeniu ZAP-X choroba się ustabilizowała, a stan chorej znacząco się poprawił.
Są to unikatowe zabiegi nie tylko w skali Europy, ale także świata – zaznaczył prof. Nawrocki. Jak zapowiedział, opisy przypadków mają trafić do renomowanego czasopisma naukowego.
Technologia ZAP-X – bezpieczeństwo, precyzja, skuteczność
ZAP-X to mikroakcelerator liniowy nowej generacji, zaprojektowany przez prof. Johna R. Adlera z Uniwersytetu Stanforda. Umożliwia on wykonywanie precyzyjnej radiochirurgii stereotaktycznej bez konieczności budowania specjalistycznych bunkrów czy korzystania z radioaktywnych izotopów. Działa bezpiecznie, ekologicznie i niezwykle dokładnie.
ZAP-X jest bardzo dokładny – precyzja jest submilimetrowa. Skutkuje to tym, że odpowiednio wysoką dawkę promieni można skierować na samą zmianę nowotworową, a tkanki zdrowe są chronione, a czasami w ogóle nie zostają napromieniowane – tłumaczyła dr hab. Monika Rucińska, prof. UWM.
Zastosowanie ZAP-X obejmuje nie tylko leczenie guzów pierwotnych i przerzutowych mózgu, ale również zmian czynnościowych – takich jak padaczka lekooporna, choroba Parkinsona, pląsawica czy neuralgia nerwu trójdzielnego. Urządzenie może mieć więc szerokie zastosowanie w neurologii, onkologii i neurochirurgii.
Edukacja i rozwój – korzyści dla studentów i lekarzy
Nowy ośrodek ma także ogromne znaczenie dla środowiska akademickiego i szkoleniowego. Studenci kierunku lekarskiego w Olsztynie zyskują możliwość nauki w miejscu, gdzie stosuje się najnowocześniejsze technologie kliniczne.
Gdy pokazałem to urządzenie studentom anglojęzycznego kierunku lekarskiego, to powiedzieli, że wygląda jak statek kosmiczny i rzeczywiście trudno się z tym nie zgodzić – mówił prof. Nawrocki.
Ośrodek łączy funkcje lecznicze i edukacyjne, stając się jednym z filarów rozwoju Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w zakresie nowoczesnej medycyny.
W oczekiwaniu na refundację
Obecnie zabiegi z wykorzystaniem ZAP-X nie są jeszcze objęte finansowaniem ze środków publicznych. Koszt jednego zabiegu to około 30 tys. zł. Trwają intensywne starania, by technologia ta została uwzględniona w koszyku świadczeń gwarantowanych Narodowego Funduszu Zdrowia.
Jesteśmy gotowi do świadczenia usług za pośrednictwem tego urządzenia. Czekamy na opublikowanie rozporządzenia ministra zdrowia w zakresie refundacji – poinformował prof. Bogdan Włodarczyk, dyrektor szpitala.
Jak dodał prof. Jerzy Przyborowski:
Mam nadzieję, że dosłownie za kilka tygodni otrzymamy pozytywną decyzję i podpiszemy kontrakt z NFZ.
Radiochirurgia w Europie – Olsztyn na mapie liderów
Gościem specjalnym uroczystości otwarcia był prof. Peter Douglas Klassen ze szpitala w Lingen w Niemczech – pierwszego europejskiego ośrodka wyposażonego w ZAP-X. W jego ocenie, olsztyński szpital dołącza do grona najnowocześniejszych placówek medycznych na kontynencie.
Chciałbym pogratulować waszemu miastu, że macie ZAP-X i go wykorzystujecie. Wykonujecie świetną pracę i wspaniale jest to obserwować – powiedział prof. Klassen.
Główne wnioski
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie otworzył pierwszy w Polsce Ośrodek Radiochirurgii Mózgu, Głowy i Szyi z aktywnie wykorzystywanym mikroakceleratorem ZAP-X.
- ZAP-X to urządzenie nowej generacji, które umożliwia nieinwazyjne leczenie guzów mózgu, głowy i szyi z submilimetrową precyzją, chroniąc zdrowe tkanki.
- W Ośrodku przeprowadzono już ponad 20 zabiegów, m.in. u pacjentek w wieku 84 i 88 lat, które nie kwalifikowały się do tradycyjnej chirurgii.
- Trwają starania o refundację zabiegów ZAP-X przez NFZ; jej uzyskanie pozwoliłoby leczyć w Olsztynie nawet 250 pacjentów rocznie.
Źródło:
- uwm.edu.pl
