Urządzenia diagnostyczne najwyższej klasy, takie jak Biograph mMR, mają potencjał zmieniać oblicze medycyny. Jednak raport Najwyższej Izby Kontroli (NIK) ujawnia, że w latach 2015–2022 jedno z takich urządzeń, znajdujące się w Laboratorium Obrazowania Molekularnego Sp. z o. o. Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, było wykorzystywane w ograniczonym zakresie. Główne przyczyny? Wysokie koszty badań, brak refundacji i nieprawidłowości w nadzorze.
Biograph mMR – niedoszły game-changer?
Urządzenie Biograph mMR, zakupione za ponad 16,5 mln zł, miało być jednym z filarów nowoczesnej diagnostyki w Polsce. Dzięki jednoczesnemu obrazowaniu PET i MR sprzęt ten pozwala na wczesne wykrywanie chorób, w tym nowotworów. Jednak w praktyce zaledwie 3,6% wykonanych badań wykorzystało pełne możliwości urządzenia. Dominowały badania rezonansem magnetycznym, generując główne przychody Spółki.
Problemy finansowe i organizacyjne
Brak refundacji badań PET/MR przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) i koszty sięgające nawet 12 tys. zł za badanie spowodowały, że technologia nie była dostępna dla większości pacjentów. W latach 2015–2022 wykonano jedynie 1.576 badań PET/MR (co najmniej 875 badań wykonano na rzecz UM w Białymstoku w ramach realizowanych projektów), zamiast zakładanych 9.700. Spółka, choć osiągnęła dodatni wynik finansowy, musiała polegać głównie na badaniach MR, realizowanych w ramach umów z NFZ.
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu Spółki
Kontrola NIK wykazała liczne nieprawidłowości w tym m.in.:
- Brak efektywnego nadzoru ze strony Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
- Nienależne premie w wysokości 94 tys. zł wypłacone członkom Zarządu.
- Niegospodarność przy wydatkowaniu 66,4 tys. zł na materiały do biznesplanu, który nigdy nie powstał.
- Niewystarczająca przejrzystość w postępowaniach przetargowych, w tym brak dokumentacji dla części przetargów
- nie zrealizowano obowiązku wskazania cen świadczonych usług medycznych w regulaminie Spółki.
Wnioski pokontrolne NIK
W świetle przeprowadzonej kontroli, Najwyższa Izba Kontroli sformułowała następujące rekomendacje:
Dla Prezesa Zarządu Spółki:
- Wprowadzenie do regulaminu spółki szczegółowego cennika oferowanych usług medycznych, uwzględniając system rabatów, by zwiększyć dostępność badań.
- Podjęcie współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku, jako głównym wspólnikiem, w celu odzyskania niesłusznie wypłaconych premii członkom Zarządu w łącznej kwocie 94 tys. zł.
- Przeprowadzenie renegocjacji umowy z Uniwersytetem, dotyczącej zasad korzystania z Laboratorium Obrazowania Molekularnego, w tym ustalenia ram czasowych wykorzystania jego infrastruktury na potrzeby uczelni.
Dla Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku:
- Zapewnienie właściwego przechowywania dokumentacji projektowej, zgodnie z wymogami umów o dofinansowanie.
- Przeprowadzanie przetargów w pełnej zgodności z przepisami Prawa zamówień publicznych oraz wewnętrznymi regulacjami uczelni.
- Dokładne i transparentne raportowanie liczby wykonanych badań PET/MR oraz MR w ramach projektów realizowanych przez uczelnię.
- Wyznaczenie pełnomocnika, zgodnie z wymogami Kodeksu spółek handlowych, który zajmie się odzyskaniem niesłusznie wypłaconych wynagrodzeń premiowych członkom Zarządu.
- Efektywne wykonywanie obowiązków udziałowca, co obejmuje podejmowanie niezbędnych uchwał oraz odpowiedzialne zarządzanie sprawami Spółki.
Działania dodatkowe:
W związku z ujawnionymi nieprawidłowościami, NIK skierowała zawiadomienie do Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych, wskazując na naruszenia w zakresie gospodarowania środkami publicznymi.
Czy można było uniknąć problemów?
Nierealne założenia dotyczące liczby badań PET/MR oraz brak strategii na pokonanie barier finansowych znacząco ograniczyły potencjał Spółki. Uczelnia, będąc jedynym udziałowcem, powinna była zapewnić lepszy nadzór oraz wspierać działania promujące technologię wśród pacjentów i lekarzy.
Źródło:
- https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/niewykorzystany-potencjal-kosztownego-urzadzenia-diagnostycznego.html
