W obliczu dynamicznie zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej na świecie, specjaliści z dziedziny zdrowia publicznego stale monitorują nowe i znane patogeny, które mogą wywołać poważne zagrożenia zdrowotne. Podczas gdy skuteczne szczepionki przeciwko COVID-19 znacznie ograniczyły wpływ tej pandemii, pojawiają się nowe wyzwania. Wśród nich największe obawy budzi wirus ptasiej grypy H5N1, który potencjalnie może przekształcić się w kolejną globalną pandemię.
Ptasia grypa H5N1 – rosnące zagrożenie
Wirus grypy typu A H5N1, znany powszechnie jako ptasia grypa, jest patogenem, który od dziesięcioleci występuje głównie u ptaków dzikich i hodowlanych. Jednak w ostatnich latach jego zasięg znacznie się poszerzył. Obecnie notuje się przypadki zakażeń wśród ssaków, takich jak bydło mleczne czy konie, co wskazuje na zwiększoną adaptację wirusa do nowych gatunków.
Zakażenia ludzi – rzadkie, ale groźne
Choć przypadki zakażeń ludzi wirusem H5N1 są sporadyczne, ich skutki są poważne. W 2024 roku odnotowano 61 przypadków zakażeń w Stanach Zjednoczonych, głównie wśród pracowników rolnych mających kontakt z zakażonym drobiem i bydłem. Śmiertelność w wyniku infekcji wynosi aż 30%, co czyni ten wirus jednym z najbardziej śmiercionośnych znanych patogenów.
Ryzyko mutacji H5N1
Wirusy grypy charakteryzują się wysoką zmiennością genetyczną. Badania wskazują, że jedna mutacja w genomie H5N1 może sprawić, że wirus stanie się zdolny do łatwego przenoszenia się między ludźmi. Takie zdarzenie miałoby katastrofalne skutki, potencjalnie prowadząc do pandemii o skali porównywalnej do COVID-19 lub większej.
Globalna reakcja i plany gotowości
Rządy i organizacje międzynarodowe, takie jak WHO, intensyfikują działania mające na celu przygotowanie się na ewentualność pandemii ptasiej grypy. W Wielkiej Brytanii zabezpieczono już 5 milionów dawek szczepionki przeciwko H5 na 2025 rok. Kraje takie jak USA czy Japonia również inwestują w badania nad nowymi szczepionkami oraz w rozwój technologii pozwalających na szybką identyfikację i śledzenie ognisk choroby.
Rola „jednego zdrowia”
Koncepcja „jednego zdrowia” jest kluczowa w walce z chorobami zakaźnymi. Zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska są ze sobą ściśle powiązane. Zakażenia u zwierząt, takie jak ptasia grypa, mogą mieć bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi, ale także na bezpieczeństwo żywnościowe i gospodarkę.
Inne choroby na radarze
Mimo skupienia uwagi na ptasiej grypie, nie można zapominać o „powolnych pandemiach”, takich jak malaria, HIV czy gruźlica. Te choroby, które każdego roku zabijają około 2 milionów ludzi, wciąż stanowią ogromne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej na całym świecie.
Oporność na leki – cichy kryzys
Jednym z najpoważniejszych wyzwań w walce z chorobami zakaźnymi jest rosnąca oporność patogenów na leki. Antybiotyki, które przez dekady były skuteczną bronią w leczeniu infekcji bakteryjnych, coraz częściej zawodzą. WHO regularnie aktualizuje listy priorytetowych patogenów, które są szczególnie groźne ze względu na swoją oporność na dostępne terapie.
- Zobacz koniecznie: Pilnie potrzebne nowe szczepionki. WHO wymienia 17 groźnych patogenów!
Nowe patogeny – skanowanie horyzontu
Wirusy grypy, takie jak H5N1, to tylko jedno z potencjalnych zagrożeń. Naukowcy na całym świecie nieustannie monitorują nowe szczepy wirusów, bakterii czy grzybów, które mogą stać się kolejnymi globalnymi problemami zdrowotnymi.
Skutki dla gospodarki i zdrowia zwierząt
Rozprzestrzenianie się np. ptasiej grypy wśród drobiu i innych zwierząt hodowlanych może prowadzić do poważnych zakłóceń w łańcuchach dostaw żywności. Masowe likwidacje stad, zmniejszenie produkcji mleka czy mięsa to tylko niektóre z konsekwencji gospodarczych.
Zdrowie zwierząt jest równie istotne, co zdrowie ludzi. Choroby zakaźne u zwierząt mogą prowadzić do ich cierpienia i zwiększenia kosztów opieki weterynaryjnej, co ma bezpośredni wpływ na sektor rolniczy i gospodarkę.
Rok 2025 może przynieść nowe wyzwania zdrowotne związane z chorobami zakaźnymi. Ptasia grypa H5N1 pozostaje jednym z najważniejszych zagrożeń, ale nie należy zapominać o „cichych pandemiach”, takich jak malaria czy oporność na leki. Globalna współpraca w ramach koncepcji „jednego zdrowia” jest kluczowa, by skutecznie reagować na te zagrożenia. Tylko wspólne działania naukowców, lekarzy, weterynarzy i decydentów mogą zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne ludzi, zwierząt i całego środowiska.
Źródło:
- sciencealert.com
