Melatonina od lat uznawana jest za naturalny i bezpieczny środek wspomagający sen. Wiele osób sięga po nią bez recepty, traktując jako alternatywę dla leków nasennych. Jednak najnowsze dane zaprezentowane podczas Scientific Sessions 2025 Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (American Heart Association, AHA) w Nowym Orleanie stawiają pod znakiem zapytania jej długoterminowe bezpieczeństwo. Wyniki badań wskazują, że osoby przyjmujące melatoninę przez ponad rok mają znacząco wyższe ryzyko niewydolności serca, hospitalizacji z jej powodu, a nawet zgonu z dowolnej przyczyny.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie są najnowsze ustalenia naukowców dotyczące długoterminowego stosowania melatoniny.
- Czy melatonina może zwiększać ryzyko niewydolności serca i śmiertelności.
- Jakie były wyniki 5-letniej analizy danych 130 tysięcy pacjentów z bezsennością.
- Dlaczego eksperci apelują o ostrożność przy przewlekłym stosowaniu melatoniny bez nadzoru lekarskiego.
Melatonina – hormon snu o kontrowersyjnej reputacji
Melatonina to hormon naturalnie wytwarzany w szyszynce, którego poziom rośnie po zmroku i reguluje rytm snu i czuwania. W formie syntetycznej dostępna jest powszechnie w aptekach i sklepach jako suplement diety – bez recepty. Choć ułatwia zasypianie i bywa stosowana w leczeniu jet lagu czy zaburzeń snu, naukowcy od dawna zwracają uwagę, że brakuje danych o jej długofalowym wpływie na układ sercowo-naczyniowy.
Jak wyjaśnia główny autor badania, dr Ekenedilichukwu Nnadi z SUNY Downstate/Kings County Primary Care w Nowym Jorku:
Suplementy melatoniny mogą nie być tak nieszkodliwe, jak się powszechnie uważa. Jeśli nasze badania się potwierdzą, może to wpłynąć na sposób, w jaki lekarze doradzają pacjentom w sprawie środków nasennych.
Wyniki badania: nawet 90% wyższe ryzyko niewydolności serca
Zespół badawczy przeanalizował dane ponad 130 tysięcy dorosłych pacjentów z przewlekłą bezsennością, korzystając z globalnej bazy TriNetX Global Research Network, obejmującej dane medyczne z wielu krajów. W badaniu uczestniczyli pacjenci, którzy przyjmowali melatoninę przez co najmniej 12 miesięcy, oraz osoby z podobnymi problemami ze snem, ale nigdy nieprzyjmujące tego hormonu.
Po pięciu latach obserwacji ustalono, że:
- osoby długotrwale przyjmujące melatoninę miały o 90% wyższe ryzyko rozwoju niewydolności serca (4,6% w porównaniu z 2,7% w grupie kontrolnej);
- ryzyko hospitalizacji z powodu niewydolności serca było 3,5 razy większe u osób przyjmujących melatoninę (19,0% vs 6,6%);
- ryzyko zgonu z dowolnej przyczyny wzrastało niemal dwukrotnie (7,8% vs 4,3%).
Wyniki te utrzymały się nawet po dopasowaniu grup pod względem wieku, płci, chorób współistniejących, leków oraz wskaźnika masy ciała. Jak podkreśla dr Nnadi:
Zadziwiające jest obserwowanie tak spójnego i znaczącego wzrostu ryzyka poważnych problemów zdrowotnych, nawet po uwzględnieniu wielu innych czynników ryzyka.
Eksperci apelują o ostrożność i dalsze badania
Zdaniem dr Marie-Pierre St-Onge, profesor medycyny żywieniowej z Columbia University Medical Center, dane te powinny być ostrzeżeniem dla lekarzy i pacjentów:
Jestem zaskoczona, że lekarze przepisują melatoninę na bezsenność i każą pacjentom stosować ją dłużej niż 365 dni. Melatonina nie jest wskazana do przewlekłego leczenia bezsenności. Pacjenci powinni mieć świadomość, że nie należy jej przyjmować długotrwale bez nadzoru medycznego.
Ekspertka zwróciła uwagę, że w USA melatonina sprzedawana jest jako suplement diety, co oznacza brak ścisłej kontroli jakości. Różnice w czystości i dawkowaniu pomiędzy markami mogą wpływać na bezpieczeństwo stosowania.
Badacze przyznają, że ich praca nie dowodzi związku przyczynowo-skutkowego, ale wskazuje na istotne powiązania statystyczne, które wymagają dalszych badań klinicznych.
Ograniczenia badania i kontekst kliniczny
Autorzy badania zwracają uwagę na pewne ograniczenia analizy. Dane pochodziły z różnych krajów – zarówno tych, w których melatonina jest dostępna wyłącznie na receptę (np. Wielka Brytania), jak i tych, gdzie można ją kupić bez recepty (np. Stany Zjednoczone). W wielu przypadkach osoby przyjmujące suplement bez recepty mogły zostać błędnie zaliczone do grupy kontrolnej.
Nie uwzględniono również stopnia nasilenia bezsenności ani współistniejących zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy lęk, które mogą wpływać zarówno na przyjmowanie melatoniny, jak i na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Mimo to, badanie – obejmujące ponad 130 tysięcy osób – jest jednym z największych do tej pory projektów analizujących bezpieczeństwo melatoniny w długim okresie.
Czy melatonina naprawdę szkodzi sercu?
Według danych American Heart Association, niewydolność serca dotyka ponad 6,7 miliona dorosłych Amerykanów, a liczba ta rośnie z każdym rokiem. Badanie wskazuje, że melatonina, choć naturalna, może zaburzać funkcje układu sercowo-naczyniowego, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu. Naukowcy nie wykluczają, że mechanizm może być pośredni – np. poprzez wpływ melatoniny na ciśnienie krwi, rytm dobowy, układ współczulny czy interakcje z innymi lekami. Jak podkreśla dr Nnadi:
Pogorszenie bezsenności, depresji lub stosowanie innych leków nasennych może być powiązane zarówno ze stosowaniem melatoniny, jak i ryzykiem chorób serca. Potrzebne są dalsze badania, aby ocenić bezpieczeństwo melatoniny dla układu krążenia.
Wnioski i znaczenie dla praktyki klinicznej
Nowe dane zmieniają postrzeganie melatoniny jako „bezpiecznego środka nasennego”. Choć jej krótkotrwałe stosowanie w łagodnych zaburzeniach snu może być uzasadnione, lekarze powinni zachować ostrożność przy zalecaniu długoterminowej suplementacji. Wskazane jest prowadzenie nadzoru medycznego i ocena potencjalnych interakcji z lekami oraz chorób współistniejących.
Badanie przypomina, że w przypadku problemów ze snem należy w pierwszej kolejności sięgać po niefarmakologiczne metody leczenia bezsenności, takie jak higiena snu, terapia poznawczo-behawioralna czy redukcja stresu.
Główne wnioski
- Ryzyko niewydolności serca wzrasta o 90% u osób przyjmujących melatoninę dłużej niż 12 miesięcy w porównaniu do osób jej niestosujących.
- Hospitalizacje z powodu niewydolności serca występowały u 19% użytkowników melatoniny vs 6,6% w grupie kontrolnej.
- Ryzyko zgonu z dowolnej przyczyny było niemal dwukrotnie wyższe – 7,8% w grupie melatoniny wobec 4,3% w grupie kontrolnej.
- Badanie nie dowodzi przyczynowości, ale wskazuje na silne korelacje i konieczność dalszych badań nad bezpieczeństwem melatoniny.
Źródło:
- American Heart Association
