Praca zmianowa, szczególnie nocna, negatywnie wpływa na organizm, zaburzając rytm dobowy i obniżając poziom melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za regulację cyklu snu i czuwania. Najnowsze badanie opublikowane w czasopiśmie „Occupational & Environmental Medicine” sugeruje, że suplementacja melatoniny może nie tylko poprawiać jakość snu, ale również wspomagać naprawę uszkodzeń DNA wywołanych stresem oksydacyjnym. Może to stanowić istotną strategię zmniejszania ryzyka nowotworów u osób pracujących w trybie nocnym.
Zaburzony rytm dobowy a uszkodzenia DNA
Melatonina to hormon produkowany przez szyszynkę w odpowiedzi na brak światła. Jego wydzielanie rozpoczyna się wieczorem i osiąga szczyt w nocy. Praca na nocnych zmianach zaburza ten naturalny mechanizm, co prowadzi nie tylko do problemów ze snem, ale także do osłabienia zdolności organizmu do naprawy uszkodzeń DNA.
Uszkodzenia oksydacyjne DNA są naturalnym skutkiem procesów metabolicznych, jednak ich nagromadzenie zwiększa ryzyko mutacji i rozwoju nowotworów. Dlatego naukowcy postanowili zbadać, czy suplementacja melatoniny może wspomóc regenerację DNA u osób pracujących w trybie zmianowym.
Badanie nad wpływem melatoniny na naprawę DNA
Aby ocenić skuteczność melatoniny, badacze przeprowadzili eksperyment z udziałem 40 pracowników nocnych. Każdy z uczestników pracował co najmniej dwie nocne zmiany w tygodniu, trwające minimum siedem godzin. Żaden z badanych nie cierpiał na przewlekłe choroby ani zaburzenia snu.
Podział na grupy:
- Pierwsza grupa otrzymywała 3 mg melatoniny godzinę przed snem.
- Druga grupa przyjmowała placebo.
Eksperyment trwał cztery tygodnie, a uczestnicy przez cały ten czas nosili trackery aktywności, monitorujące długość ich snu. Na początku oraz na końcu badania pobrano próbki moczu, w których analizowano poziom 8-hydroksy-2-deoksyguanozyny (8-OH-dG) – biomarkera zdolności organizmu do naprawy uszkodzeń oksydacyjnych DNA.
Wyniki: melatonina poprawia zdolność naprawy DNA
Badanie wykazało, że u osób suplementujących melatoninę poziom 8-OH-dG w ciągu dnia był o 80% wyższy niż w grupie placebo. Oznacza to, że ich organizm lepiej radził sobie z naprawą uszkodzeń DNA wywołanych stresem oksydacyjnym.
Nie stwierdzono jednak istotnych różnic w poziomie 8-OH-dG podczas pracy nocnej. Może to oznaczać, że skuteczność naprawy DNA wzrasta głównie w czasie regeneracji po zakończeniu zmiany.
Jak podkreślili autorzy badania:
Większy poziom uszkodzeń oksydacyjnych DNA, spowodowany obniżoną zdolnością do ich naprawy, to mechanizm, który może przyczyniać się do onkogennego działania pracy na nocną zmianę. Nasze badanie sugeruje jednak, że suplementacja melatoniną może poprawić wydajność naprawy takich uszkodzeń.
Czy suplementacja melatoniną może zapobiegać nowotworom?
Melatonina od dawna jest badana pod kątem jej właściwości ochronnych, w tym potencjalnej roli w profilaktyce nowotworowej. Naukowcy sugerują, że osoby pracujące na nocnych zmianach mogą rozważyć jej suplementację jako środek zmniejszający ryzyko chorób nowotworowych.
Autorzy badania podkreślają jednak konieczność dalszych badań:
Ocena długoterminowej skuteczności jest jednak bardzo ważna, ponieważ osoby pracujące przez wiele lat w trybie nocnym musiałyby stale przyjmować suplementy melatoniny, aby zmaksymalizować potencjalne korzyści w zakresie zapobiegania nowotworom.
Choć wyniki badania są obiecujące, naukowcy wskazują na jego ograniczenia. Przede wszystkim przeprowadzono je na stosunkowo niewielkiej grupie osób, a większość uczestników pracowała w jednej branży. Dlatego konieczne są dalsze badania, które obejmą większą liczbę osób oraz ocenią wpływ różnych dawek melatoniny na długoterminowe zdrowie pracowników zmianowych.
Źródło:
- Occupational & Environmental Medicine
