Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jest jedną z najważniejszych międzynarodowych organizacji, której celem jest koordynacja działań zdrowotnych na świecie. Jednak w obliczu decyzji Stanów Zjednoczonych o wycofaniu wsparcia finansowego, jej przyszłość w dotychczasowym kształcie jest niepewna. Czy WHO znajdzie nowe źródła finansowania i jak może odpowiedzieć na rosnącą krytykę? Eksperci zwracają uwagę, że obecna sytuacja to także szansa na głębokie reformy, które mogą zadecydować o losach organizacji w najbliższych latach.
Wycofanie USA z WHO – konsekwencje finansowe i polityczne
Decyzja Stanów Zjednoczonych o wycofaniu się ze Światowej Organizacji Zdrowia wywołała globalne poruszenie. USA od lat były największym darczyńcą WHO, przeznaczając na jej działalność około 500 mln dolarów rocznie. Dla porównania drugie na liście Chiny przekazują zaledwie 37 mln dolarów.
Co oznacza ta decyzja?
Eksperci przewidują, że brak amerykańskich funduszy może znacząco wpłynąć na zdolność WHO do realizacji swoich działań, w tym programów szczepień, wsparcia dla krajów rozwijających się oraz reagowania na globalne kryzysy zdrowotne.
- Zobacz koniecznie: Eksperci alarmują: Wyjście USA z WHO grozi osłabieniem globalnej współpracy zdrowotnej
Wpływ na wizerunek organizacji
Decyzja USA nasiliła również krytykę wobec WHO, szczególnie w kontekście jej finansowania. WHO korzysta zarówno z funduszy publicznych od państw członkowskich, jak i z wpłat fundacji czy firm farmaceutycznych. Taka mieszana struktura budżetu budzi kontrowersje.
Tak, i było to mocno podnoszone przez Roberta F. Kennedy’ego Juniora, nominowanego na sekretarza Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej w obecnej administracji amerykańskiej. Jego zdaniem przyjmowanie pieniędzy od firm farmaceutycznych przez WHO jest zagrożone korupcją. Miejmy zatem nadzieję, że znajdzie się jakieś nowe rozwiązanie. Finansowanie wyłącznie z pieniędzy publicznych poprawiłoby wizerunek tej organizacji.
– zauważa dr Jerzy Gryglewicz z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego.
Polityka i rola Chin w WHO
Jednym z kluczowych wątków w dyskusji o przyszłości WHO jest rola Chin. Donald Trump wielokrotnie oskarżał WHO o zbyt bliskie związki z Pekinem, szczególnie w kontekście wyboru Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa na dyrektora generalnego. Ghebreyesus, były minister zdrowia Etiopii, był wspierany przez Chiny, co zdaniem krytyków wpłynęło na jego decyzje, zwłaszcza podczas pandemii COVID-19.
Czy Chiny zwiększą finansowanie WHO?
Jeśli Chiny zwiększyłyby finansowanie WHO, to tym samym potwierdziłyby zarzuty Trumpa, że ta organizacja jest pod ich wpływem.
– zauważa Gryglewicz. Taki scenariusz byłby korzystny dla narracji USA, które mogą łatwiej przekonać inne kraje do wycofania się z WHO.
Ryzyko rozłamu w organizacji
Eksperci obawiają się, że decyzja Stanów Zjednoczonych może zainspirować inne państwa do ograniczenia wsparcia finansowego dla WHO. Taki rozłam grozi marginalizacją organizacji, która odgrywa kluczową rolę w monitorowaniu globalnych zagrożeń zdrowotnych.
Czy WHO potrzebuje reform?
Pandemia COVID-19 obnażyła słabości w strukturze zarządzania Światową Organizacją Zdrowia. Brak koordynacji, centralistyczne podejście oraz powolne reakcje na zmieniającą się sytuację epidemiologiczną były szeroko krytykowane.
Brak podsumowania pandemii
Jednym z największych błędów było to, że po pandemii nie dokonano żadnego podsumowania. Nie wyciągnięto żadnych wniosków z zarządzania pandemią w skali globalnej. Nie pokazano, jakie były dobre rozwiązania, a jakie złe.
– podkreśla Gryglewicz.
Decentralizacja działań
Kolejną reformą, którą sugerują eksperci, jest zwiększenie efektywności działań poprzez ich decentralizację.
Im mniejszy jest poziom zarządzania, tym bardziej jest on efektywny. Dotyczy to epidemii, jak też innych obszarów funkcjonowania ochrony zdrowia.
– dodaje Gryglewicz.
Kluczowa rola WHO – dane epidemiologiczne
Mimo licznych wyzwań Światowa Organizacja Zdrowia nadal pełni niezastąpioną rolę w zbieraniu i analizowaniu danych epidemiologicznych. Raporty WHO, takie jak te dotyczące śmiertelności noworodków czy chorób zakaźnych, są podstawą do oceny systemów ochrony zdrowia na świecie.
Dlaczego to ważne?
Bez wątpienia jest ona skarbnicą wiedzy, jeśli chodzi o informacje dotyczące poziomu opieki zdrowotnej w poszczególnych krajach.
– zauważa Gryglewicz.
Jakie są możliwe scenariusze dla WHO?
Przyszłość WHO zależy od podjęcia zdecydowanych działań reformujących organizację. Eksperci sugerują kilka kluczowych kierunków:
- Zwiększenie przejrzystości finansowania – większy udział funduszy publicznych ograniczy zarzuty o brak niezależności.
- Reforma struktury zarządzania – decentralizacja działań może zwiększyć efektywność.
- Poprawa komunikacji – lepsze informowanie społeczeństw o działaniach WHO zwiększy zaufanie do organizacji.
Źródło:
- PAP
