Nowoczesna medycyna dokonuje przełomów, które jeszcze niedawno byłyby nie do pomyślenia. W listopadzie 2024 roku lekarze z New York University Langone Health przeprowadzili trzecią w historii transplantację nerki od genetycznie zmodyfikowanej świni żywemu człowiekowi. Procedura, choć eksperymentalna, otwiera nowe możliwości dla pacjentów zmagających się z niewydolnością nerek i czekających na przeszczep. Czy ksenotransplantacje staną się rozwiązaniem globalnego problemu niedoboru organów?
Trzecia w historii ksenotransplantacja
Towana Looney, 53-letnia mieszkanka Alabamy, była trzecią osobą, która otrzymała nerkę od genetycznie zmodyfikowanej świni. Looney od blisko ośmiu lat czekała na przeszczep nerki, a jej sytuacja zdrowotna stale się pogarszała. W obliczu braku odpowiedniego dawcy i pogarszającego się stanu zdrowia zdecydowała się wziąć udział w eksperymentalnym programie ksenotransplantacji prowadzonym pod nadzorem FDA.
Operacja odbyła się 25 listopada 2024 roku i trwała siedem godzin. Przeszczepiona nerka (znana pod nazwą UKidney) została opracowana przez firmę Revivicor, spółkę zależną od firmy United Therapeutics, która dokonała dziesięciu kluczowych edycji genów. Zabieg zakończył się sukcesem – pacjentka została wypisana ze szpitala 11 dni po operacji i obecnie wraca do zdrowia.
Poprzednie ksenotransplantacje – rezultaty operacji
Przed operacją Towany Looney przeprowadzono dwie inne transplantacje nerek od genetycznie zmodyfikowanych świń żywym ludziom. Pierwszym pacjentem był 62-letni Richard Slayman, który w marcu 2024 roku otrzymał świński narząd. Pomimo początkowego sukcesu i braku oznak odrzucenia nerki, pacjent zmarł dwa miesiące później z powodu powikłań zdrowotnych.
Kolejną osobą była 54-letnia Lisa Pisano, u której w kwietniu tego samego roku przeprowadzono zabieg połączony z wszczepieniem urządzenia wspomagającego pracę serca. Niestety, jej organizm tolerował przeszczepioną nerkę jedynie przez trzy miesiące.
Jednakże każda z tych operacji dostarczyła lekarzom cennych danych, które pomogły udoskonalić procedurę, zwiększając szanse powodzenia w kolejnych przypadkach.
Co to są ksenotransplantacje?
Ksenotransplantacje to przeszczepy narządów lub tkanek od zwierząt do ludzi. Świnie są najlepszymi dawcami organów dla człowieka dzięki zbliżonemu materiałowi genetycznemu, odpowiedniej wielkości narządów oraz podobnemu mechanizmowi ich działania. Jednakże barierą są różnice immunologiczne, które mogą prowadzić do natychmiastowego odrzucenia organu. Dzięki technologii edycji genów CRISPR-Cas9 naukowcy usuwają te przeszkody, m.in. eliminując retrowirusy (PERV) i modyfikując antygeny odpowiedzialne za reakcje immunologiczne.
- Zobacz koniecznie: Rekordowy rok w polskiej transplantologii – może być ponad 2000 przeszczepionych narządów w 2024 roku!
Pionierskie osiągnięcie – bardziej zmodyfikowany narząd
Narząd przeszczepiony Towanie Looney różnił się od wcześniejszych przypadków dzięki zaawansowanym modyfikacjom genetycznym. W ramach edycji usunięto trzy antygeny oraz receptory hormonu wzrostu świń, a w ich miejsce dodano sześć ludzkich genów. Dzięki tym zmianom nerka była bardziej kompatybilna z ludzkim organizmem, co znacznie zmniejszyło ryzyko odrzucenia.
Każda udana ksenotransplantacja przybliża nas do przyszłości, w której niedobory organów nie będą już kosztować życia.
– skomentowała Martine Rothblatt, szefowa United Therapeutics.
Czy ksenotransplantacja to przyszłość?
Ksenotransplantacje pozostają eksperymentalną procedurą, ale każde udane przeszczepienie stanowi krok w kierunku ich powszechnego zastosowania. Według ekspertów takie rozwiązania mogą w przyszłości uratować życie tysiącom pacjentów na całym świecie, którzy obecnie umierają z powodu braku odpowiednich organów do przeszczepu.
Jednakże, aby te procedury stały się standardem, konieczne są dalsze badania nad długoterminowym funkcjonowaniem przeszczepionych narządów oraz rozwój technologii edycji genów.
Źródło:
- dzienniknaukowy.pl
