Choroba Alzheimera to najczęstsza przyczyna demencji, a jej wczesna i trafna diagnoza jest kluczowa dla wdrożenia skutecznego leczenia. Dotychczas złotym standardem w ocenie stopnia zaawansowania choroby były kosztowne i mało dostępne skany PET. Jednak nowe badanie opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Nature Medicine” wskazuje, że przyszłość diagnostyki może należeć do prostego testu krwi. Naukowcy z Washington University School of Medicine w St. Louis oraz Lund University w Szwecji opracowali test, który może zrewolucjonizować podejście do rozpoznawania i monitorowania choroby Alzheimera.
Nowe podejście do diagnostyki choroby Alzheimera
Dotychczas diagnostyka Alzheimera opierała się głównie na badaniach obrazowych PET, które pozwalają wykrywać blaszki amyloidowe i splątki tau w mózgu. Choć bardzo dokładne, są one czasochłonne, kosztowne i trudno dostępne. Dlatego opracowanie testu krwi, który mógłby dostarczyć podobnych informacji, stanowi istotny krok naprzód.
Badacze z USA i Szwecji udowodnili, że poziom białka MTBR-tau243 we krwi koreluje z ilością złogów białka tau w mózgu, co pozwala nie tylko wykryć chorobę, ale i określić jej stadium. Jak podkreślają autorzy, to pierwsze tak precyzyjne narzędzie diagnostyczne dostępne w tak łatwo dostępnej formie.
MTBR-tau243 – biomarker o przełomowym znaczeniu
Kluczową rolę w nowym teście odgrywa białko MTBR-tau243. Jak wykazano w badaniu, jego poziom we krwi dokładnie odzwierciedla obecność i rozprzestrzenienie splątków tau w mózgu – struktury ściśle związanej z nasileniem objawów choroby Alzheimera.
To badanie krwi wyraźnie identyfikuje splątki tau w chorobie Alzheimera, co jest naszym najlepszym biomarkerem objawów choroby Alzheimera i demencji – podkreśla dr Randall J. Bateman, profesor neurologii z WashU Medicine.
Analiza MTBR-tau243 pozwala odróżnić osoby z wczesnym i późnym stadium choroby i wykluczyć inne przyczyny zaburzeń poznawczych. To ogromny postęp wobec dotychczasowych testów krwi, które nie określały stopnia zaawansowania choroby.
Wyniki potwierdzone w badaniach klinicznych
Skuteczność testu została potwierdzona w dwóch dużych kohortach badawczych: Knight Alzheimer Disease Research Center w USA oraz BioFINDER-2 w Szwecji. Poziomy MTBR-tau243 we krwi były prawidłowe u osób zdrowych, a znacznie podwyższone u pacjentów z chorobą Alzheimera – szczególnie w zaawansowanym stadium.
Analiza wykazała aż 92% zgodności pomiędzy poziomem białka we krwi, a ilością złogów tau wykrywaną metodą PET. Oznacza to, że test może stanowić równie wiarygodną, a znacznie bardziej dostępną alternatywę dla skanów mózgu.
Spersonalizowana medycyna w leczeniu Alzheimera
Współczesne leczenie choroby Alzheimera obejmuje terapie antyamyloidowe, które są najskuteczniejsze we wczesnym stadium choroby. Nowy test może pomóc lekarzom dokładnie ocenić, którzy pacjenci odniosą największe korzyści z konkretnej terapii. W przyszłości, gdy na rynek trafią leki ukierunkowane na tau, precyzyjne rozróżnienie stadium choroby będzie jeszcze bardziej istotne.
Wkraczamy w erę spersonalizowanej medycyny w chorobie Alzheimera – mówi Kanta Horie, współautorka badania. Gdy tylko będziemy mieć klinicznie dostępne badanie krwi do określania stadium choroby, lekarze będą mogli zoptymalizować swoje plany leczenia.
Technologia, która zmienia standardy
Test oparty jest na technologii ultraczułej spektrometrii masowej oraz platformie Simoa, która umożliwia detekcję pojedynczych cząsteczek białek w próbkach krwi. To dzięki tej technologii możliwe było wykrycie białek tau, które występują we krwi w bardzo niskich stężeniach.
Do tej pory najdokładniejsze wyniki uzyskiwano z płynu mózgowo-rdzeniowego pobieranego drogą nakłucia lędźwiowego – procedury inwazyjnej i obciążającej dla pacjenta. Nowy test może być przeprowadzony z jednej fiolki krwi, co radykalnie upraszcza i przyspiesza proces diagnostyczny.
Krok w stronę wcześniejszej diagnozy i skuteczniejszej terapii
Nowy test krwi to nie tylko narzędzie diagnostyczne, ale również potencjalna metoda do monitorowania postępu choroby oraz oceny skuteczności leczenia. Umożliwia wczesne wykrycie objawów i szybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia, zanim uszkodzenia w mózgu staną się nieodwracalne.
Potencjał biomarkerów krwi w diagnostyce i leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym Alzheimera, staje się coraz większy. Dzięki nowym technologiom możliwe staje się dokładniejsze, szybsze i bardziej dostępne podejście do jednego z największych wyzwań współczesnej medycyny.
Źródła:
- nature.com
- time.com
- sciencedaily.com
- medicine.washu.edu
