Światowy Dzień Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) to coroczna globalna inicjatywa mająca na celu zwiększenie świadomości na temat tej przewlekłej choroby układu oddechowego. Tegoroczne hasło „Poznaj funkcję swoich płuc” podkreśla znaczenie badania czynnościowego układu oddechowego, zwłaszcza spirometrii, we wczesnym wykrywaniu chorób oddechowych i monitorowaniu ich przebiegu. POChP, choć powszechna, pozostaje niedostatecznie diagnozowana i leczona, co negatywnie wpływa na życie milionów ludzi na całym świecie.
Co to jest POChP?
Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc to postępujące schorzenie układu oddechowego, które cechuje się występowaniem chronicznego stanu zapalnego w nabłonku oskrzeli i w płucach. Choroba ta charakteryzuje się utrudnionym przepływem powietrza w drogach oddechowych. Główne jej objawy to:
- Duszność – początkowo podczas wysiłku, później także w spoczynku,
- Przewlekły kaszel,
- Odkrztuszanie plwociny, zwłaszcza rano.
Choroba rozwija się stopniowo, przez co jej pierwsze symptomy często są ignorowane lub mylone z efektami starzenia.
Czynniki ryzyka
Do głównych przyczyn POChP należą:
- Palenie papierosów (czynne i bierne),
- Zanieczyszczenie powietrza,
- Narażenie na pyły i chemikalia w pracy,
- Astma i nawracające infekcje dróg oddechowych,
- Czynniki genetyczne, np. niedobór alfa-1-antytrypsyny,
- Gruźlica,
- HIV.
Znaczenie diagnostyki spirometrycznej
Spirometria to najważniejsze narzędzie w diagnostyce POChP. Pozwala ono na ocenę funkcji płuc, umożliwiając wczesne wykrycie choroby, monitorowanie jej przebiegu i skuteczności leczenia. Jak podkreśla prof. Piotr Boros z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc:
Szybkie wykrycie POChP to podstawa, ponieważ choroba ta jest przewlekła i nieodwracalna. Odpowiednie leczenie może jednak pomóc w kontrolowaniu objawów i zapobieganiu dalszemu pogorszeniu stanu zdrowia.
Problemy z dostępem do diagnostyki
W Polsce POChP dotyka około 2 milionów osób, ale większość przypadków pozostaje nierozpoznana, szczególnie w łagodnych i umiarkowanych stadiach, gdy choroba postępuje najszybciej. Barierą w diagnostyce jest ograniczony dostęp do spirometrii oraz brak systemowych rozwiązań promujących badania przesiewowe w grupach ryzyka.
Zaostrzenia POChP – zagrożenie dla życia
Zaostrzenie POChP to gwałtowne nasilenie objawów, takich jak duszność, kaszel czy odkrztuszanie plwociny. Mogą być wywołane przez infekcje wirusowe, zapalenie oskrzeli czy narażenie na zanieczyszczenia. Zaostrzenia mogą prowadzić do hospitalizacji, przyspieszać postęp choroby i zwiększać ryzyko zgonu.
Jak radzić sobie z zaostrzeniami?
Bardzo ważne jest szybkie rozpoznanie i leczenie zaostrzeń. Prof. Boros wyjaśnia:
Zaostrzenie najłatwiej leczy się na początku, gdy objawy są jeszcze niewielkie. Niestety, wiele osób zgłasza się do lekarza zbyt późno lub próbuje radzić sobie samodzielnie w domu.
Wyzwania w leczeniu POChP
Eksperci wskazują, że poprawa sytuacji wymaga działań na wielu płaszczyznach, w tym:
- Wczesnego rozpoznania POChP w grupach ryzyka,
- Lepszego dostępu do spirometrii,
- Promowania programów rzucania palenia,
- Zwiększenia wskaźników szczepień przeciwko grypie, pneumokokom i SARS-CoV-2.
Edukacja pacjentów
Edukacja odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu POChP. Pacjenci powinni być świadomi objawów, sposobów monitorowania choroby oraz znaczenia regularnych wizyt kontrolnych. Pomocne są również nowoczesne narzędzia, takie jak aplikacja Moje POChP, która umożliwia codzienne monitorowanie objawów i lepsze przygotowanie do wizyt lekarskich.
Kampania na rzecz zdrowia płuc: „Pokochaj Płuca. Unikaj zaostrzeń”
Kampania edukacyjna „Pokochaj Płuca. Unikaj zaostrzeń” została stworzona z myślą o pacjentach z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) oraz ich bliskich. Jej głównym celem jest zwiększenie świadomości na temat zaostrzeń choroby – ich objawów, skutków dla zdrowia i sposobów skutecznego zarządzania tymi epizodami.
Jednym bowiem z największych wyzwań w leczeniu POChP są zaostrzenia, które mogą prowadzić do znacznego pogorszenia jakości życia, a nawet stanowić zagrożenie dla życia pacjenta. Dlatego ważnym elementem kampanii jest edukacja dotycząca rozpoznawania pierwszych oznak zaostrzeń i ich zgłaszania w odpowiednim czasie. Jak bowiem zaznacza prof. Joanna Chorostowska-Wynimko:
Musimy podnosić świadomość na temat znaczenia profilaktyki i wczesnej diagnozy, aby poprawić jakość życia chorych.
Edukacja pacjentów i ich rodzin
Na stronie internetowej kampanii www.pokochajpluca.pl można zkolei znaleźć kompleksowe informacje na temat POChP. Witryna oferuje treści edukacyjne dotyczące profilaktyki zaostrzeń, leczenia oraz zarządzania objawami choroby. Przystępnie przedstawione materiały pomagają pacjentom zrozumieć mechanizmy choroby oraz wskazują, jak mogą poprawić swoje codzienne funkcjonowanie. Strona zawiera również wskazówki dotyczące przygotowania się do wizyt kontrolnych, co jest kluczowe dla efektywnej współpracy z lekarzem.
Aplikacja „Moje POChP” – cyfrowe wsparcie dla pacjentów
Jednym z najważniejszych narzędzi zaproponowanych w ramach kampanii jest aplikacja „Moje POChP”. To pierwsza w Polsce aplikacja mobilna stworzona z myślą o pacjentach z POChP. Działa na zasadzie elektronicznego dzienniczka, umożliwiając codzienne monitorowanie objawów choroby, takich jak duszność, kaszel czy odkrztuszanie plwociny. Pacjenci mogą w niej zapisywać swoje obserwacje, co pozwala na dokładniejsze śledzenie przebiegu choroby i szybsze wykrywanie zaostrzeń.
Kluczowe funkcje aplikacji to:
- Codzienne monitorowanie objawów: pacjenci mogą łatwo rejestrować zmiany w swoim stanie zdrowia, co pozwala na szybką identyfikację niepokojących objawów.
- Przygotowanie do wizyt lekarskich: aplikacja pomaga pacjentom lepiej przygotować się do konsultacji medycznych, dostarczając lekarzowi szczegółowych informacji o przebiegu choroby.
- Wczesne rozpoznawanie zaostrzeń: regularne prowadzenie dzienniczka zwiększa szanse na wczesne wykrycie zaostrzeń, co pozwala na szybką interwencję i ograniczenie negatywnych skutków dla zdrowia.
Aplikacja jest dostępna bezpłatnie i nie wymaga rejestracji, co czyni ją wyjątkowo prostą w obsłudze. Po pobraniu z Google Play lub AppStore można natychmiast rozpocząć korzystanie z jej funkcji.
Źródło:
- https://zdrowie.pap.pl/choroby/20-listopada-swiatowy-dzien-pochp-pod-haslem-poznaj-funkcje-swoich-pluc
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/pochp-zawalcz-o-swoje-pluca
