Polska osiąga coraz lepsze wyniki w obszarze działalności badawczo-rozwojowej (B+R). Jak wyglądają dane za 2023 rok? Co napędza rozwój, a jakie wyzwania wciąż stoją przed sektorem B+R w Polsce? Analizujemy dane GUS z raportu “Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2023 r.”.
Nakłady na działalność B+R: dynamiczne wzrosty i nowe możliwości
Rok 2023 był rekordowy pod względem nakładów na działalność badawczo-rozwojową. Krajowe nakłady brutto (GERD) wyniosły 53,1 mld zł, co oznacza wzrost o 18,8% w porównaniu z 2022 rokiem. To również wzrost o 75,4% w stosunku do 2019 roku. Tak imponujące tempo rozwoju świadczy o rosnącym znaczeniu innowacji w polskiej gospodarce.
Należy też tu wspomnieć, że w 2023 roku liczba podmiotów zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową wyniosła 7549, co oznacza wzrost o 1,6% w porównaniu z rokiem wcześniejszym.
Nakłady wewnętrzne – struktura finansowania B+R
Największym udziałowcem finansowania działalności B+R pozostaje sektor przedsiębiorstw, który przeznaczył na ten cel 54,8% środków. Sektor rządowy dołożył 31,9%.
W strukturze nakładów wewnętrznych dominowały:
- Prace rozwojowe – 60,9% (32,3 mld zł), głównie finansowane przez sektor przedsiębiorstw.
- Badania podstawowe – 26,7% (14,2 mld zł), kluczowe dla rozwoju wiedzy naukowej.
- Badania stosowane – 12,4% (6,6 mld zł), stanowiące pomost między nauką a praktyką.
Największe nakłady poniosły podmioty z województwa mazowieckiego (33,8% ogółu), które pozostaje liderem innowacyjności w kraju. Na drugim miejscu uplasowało się województwo małopolskie z udziałem 14,2%. Z kolei województwo lubuskie, z zaledwie 0,6% udziałem.
Prace rozwojowe: główny motor innowacji
Prace rozwojowe, które pochłonęły większość nakładów, stanowią fundament działań polskiego sektora B+R. Aż 88,9% środków na ten cel trafiło do sektora przedsiębiorstw. To właśnie firmy są motorem praktycznych innowacji.
Największe zaangażowanie w prace rozwojowe wykazują podmioty z sektora usług, które w 2023 roku przeznaczyły na ten cel 39,9 mld zł, co stanowiło trzy czwarte nakładów brutto na działalność B+R. Warto zauważyć, że najwięcej środków trafiło do firm z sekcji edukacji (27,4%) oraz działalności naukowej i technicznej (21,4%).
Nauki medyczne i zdrowie: priorytet w działalności badawczej
Choć prym wiodą nauki inżynieryjne i techniczne (48,3% nakładów wewnętrznych), nauki medyczne i zdrowie zajmują trzecie miejsce z udziałem 12,8%. To istotny wynik, biorąc pod uwagę rosnące potrzeby w sektorze ochrony zdrowia oraz rosnące zainteresowanie innowacyjnymi terapiami, urządzeniami medycznymi i nowymi lekami.
Polska intensywnie rozwija badania w dziedzinach związanych z ochroną zdrowia, co jest widoczne zarówno w liczbie projektów, jak i nakładach na badania kliniczne. Wzrost znaczenia nauk medycznych odzwierciedla zmieniające się priorytety społeczne i gospodarcze.
Personel B+R: kto tworzy innowacje w Polsce?
Liczba osób zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową w 2023 roku wzrosła o 1,5%, osiągając 326,1 tys. Największy udział miał sektor przedsiębiorstw (53,7%), co podkreśla kluczową rolę firm w tworzeniu nowych technologii.
Wykształcenie personelu
- Co najmniej tytuł doktora posiadało 29,4% osób, głównie w sektorze szkolnictwa wyższego.
- Największa liczba pracowników B+R była zatrudniona w województwie mazowieckim, które pozostaje centrum innowacji w Polsce.
Personel naukowy najczęściej angażował się w nauki inżynieryjne (44,7% czasu pracy).
Wyzwania i perspektywy na kolejne lata
Pomimo imponujących wyników, Polska stoi przed kilkoma kluczowymi wyzwaniami, które muszą zostać rozwiązane, aby utrzymać tempo rozwoju:
- Regionalna nierówność – koncentracja nakładów w Mazowszu i Małopolsce wymaga bardziej równomiernego wsparcia dla mniej rozwiniętych regionów.
- Zwiększenie finansowania sektora prywatnego – firmy nadal mają ogromny potencjał do intensyfikacji działań B+R.
- Rozwój kompetencji – inwestycje w edukację i specjalistyczne szkolenia są kluczowe dla dalszego wzrostu jakości badań.
Warto również zwrócić uwagę na nowe możliwości wynikające z międzynarodowych programów współpracy oraz rosnącej dostępności funduszy unijnych.
Rok 2023 przyniósł rekordowe nakłady i wzrost zaangażowania w działalność badawczo-rozwojową w Polsce, co stawia kraj na dobrej drodze do dalszego rozwoju w kolejnych latach.
Źródło:
- GUS
