Robotyka medyczna to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, która może znacząco poprawić jakość leczenia i bezpieczeństwo pacjentów. Jednak, jak wskazuje Izba POLMED, brak jednolitego systemu finansowania oraz strategii wdrożeniowej hamuje rozwój tej technologii w Polsce. Właśnie ukazał się raport „Roboty medyczne: stan obecny i przyszłość robotyki w opiece zdrowotnej w Polsce”, przygotowany przez Instytut INNOWO na zlecenie Izby POLMED. Publikacja diagnozuje najważniejsze problemy w implementacji robotów chirurgicznych w polskich szpitalach i przedstawia konkretne rekomendacje dla systemu ochrony zdrowia.
Brak strategii i finansowania hamuje rozwój robotyki medycznej
Jednym z głównych problemów wskazanych w raporcie jest brak jednolitej strategii wdrażania robotyki medycznej w Polsce. Obecnie nie istnieje skoordynowany plan rozwoju tej technologii, co prowadzi do fragmentarycznego i nierównomiernego wdrażania systemów robotycznych w szpitalach. Ponadto finansowanie robotyki medycznej pozostaje dużym wyzwaniem, zwłaszcza dla placówek publicznych, które borykają się z ograniczonymi budżetami na zakup i eksploatację nowoczesnych urządzeń.
Raport wskazuje, że alternatywne modele finansowania, takie jak leasing, zakupy grupowe czy dofinansowanie używanych robotów, mogłyby znacznie zwiększyć dostępność tej technologii w Polsce.
Nierównomierna dostępność zabiegów robotycznych
Z raportu wynika, że mimo rosnącej liczby zabiegów robotycznych w Polsce – w 2023 r. wykonano ich prawie 11 tys., z czego 8,5 tys. to prostatektomie – dostępność do tego rodzaju procedur jest bardzo nierównomierna.
Liczba placówek oferujących takie zabiegi wzrosła do 45, ale ich rozmieszczenie jest nierównomierne – dominują Mazowsze i Śląsk.
Oznacza to, że pacjenci z innych regionów kraju mają utrudniony dostęp do nowoczesnych procedur medycznych, co wpływa na wydłużenie kolejek i ograniczenie szans na szybkie wdrożenie skutecznych terapii.
Stan rynku polskiego na tle wybranych krajów świata
Znajdująca się w raporcie analiza liczby operacji robotycznych na milion mieszkańców pokazuje, że Polska znacząco odbiega od czołowych krajów wykorzystujących robotykę medyczną.
Polska w tyle za światowymi liderami
W 2022 r. liczba operacji robotycznych na milion mieszkańców w Polsce była ponad pięciokrotnie niższa niż w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Australii. Jeszcze większą różnicę widać w porównaniu do Stanów Zjednoczonych – lidera operacji robotycznych na świecie – gdzie wskaźnik ten był aż dwudziestokrotnie wyższy niż w Polsce.
krajach świata. Źródło: „Roboty medyczne: stan obecny i przyszłość robotyki w opiece zdrowotnej w Polsce”
Działania podejmowane w innych krajach
Niektóre państwa wdrożyły systemowe rozwiązania wspierające rozwój robotyki medycznej, które mogłyby zostać zaadaptowane w Polsce:
- Wielka Brytania – wspólne zakupy robotów medycznych na poziomie płatnika publicznego.
- Niemcy – wyodrębnienie różnych zastosowań robotycznych w systemie sprawozdawczym.
- USA – ubezpieczenia obejmujące chirurgię robotyczną jako standard w planach obejmujących chirurgię małoinwazyjną.
- Japonia – pacjenci często sami decydują się na operacje robotyczne, nawet jeśli wymaga to ich współfinansowania.
Brak rejestrów operacji robotycznych
W krajach, które skutecznie wdrożyły robotykę medyczną, ważną rolę odgrywają także rejestry operacji robotycznych. Takie bazy danych pozwalają na analizę efektywności leczenia, poprawę procedur medycznych i monitorowanie jakości zabiegów. W Polsce tego typu system nadal nie funkcjonuje, co utrudnia ocenę długoterminowych korzyści wynikających z zastosowania robotyki medycznej.
Potrzeba lepszego kształcenia lekarzy w zakresie robotyki medycznej
Raport wskazuje również, że w Polsce brakuje standardów szkoleniowych dla lekarzy i personelu medycznego w zakresie obsługi robotów chirurgicznych. W wielu krajach nauka pracy z systemami robotycznymi jest częścią programów uczelni medycznych, natomiast w Polsce wciąż jest to obszar wymagający rozwoju.
Edukacja personelu medycznego – kształcenie lekarzy w zakresie obsługi robotów powinno stać się standardem na uczelniach medycznych. Bez odpowiednio przeszkolonej kadry bowiem, nawet najbardziej zaawansowane technologie nie będą mogły być w pełni wykorzystywane.
Identyfikacja procedur o najwyższym potencjale zastosowań robotycznych
W Polsce podstawowym wsparciem dla robotyki medycznej są wyższe wyceny niektórych procedur robotycznych. Raport wskazuje kilka obszarów, w których operacje robotyczne mogą przynieść największe korzyści:
- Chirurgia miękka – zabiegi wątroby, częściowa nefrektomia, chirurgia raka płuca.
- Chirurgia kręgosłupa.
- Endoprotezoplastyka – stawu kolanowego i biodrowego.
- Kompleksowe zabiegi wewnątrzczaszkowe.
Niektóre z tych procedur są już powszechnie stosowane w innych krajach. Przykładem może być Dania, gdzie 77% nefrektomii przeprowadza się metodą laparoskopową z asystą robota.
Główne bariery rozwoju robotyki medycznej
Na podstawie analiz rynkowych oraz ankiety przeprowadzonej wśród chirurgów robotycznych w największych krajach Europy, raport wskazuje na główne przeszkody w upowszechnianiu robotyki medycznej. Należą do nich:
- Aspekty ekonomiczne – to najczęściej wskazywana bariera, obejmująca wysokie koszty zakupu i eksploatacji robotów oraz brak jednolitych mechanizmów finansowania.
- Bariery technologiczne – choć istotne, nie są uważane za główny czynnik hamujący rozwój.
- Braki kadrowe i edukacyjne – niedostateczna liczba przeszkolonych lekarzy ogranicza możliwości wdrażania technologii w większej liczbie placówek.
Co istotne, chirurdzy z Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Francji i Wielkiej Brytanii nie wskazywali regulacji prawnych czy barier etycznych jako istotnych ograniczeń.
Rekomendacje dla systemu ochrony zdrowia
Autorzy raportu przedstawili również konkretne propozycje, które mogłyby usprawnić rozwój robotyki medycznej w Polsce. Są to:
- Strategia rozwoju robotyki medycznej – konieczne jest stworzenie krajowego planu wdrażania robotyki w ochronie zdrowia.
- Nowe modele finansowania – wprowadzenie leasingu, zakupów grupowych czy dofinansowania używanych robotów.
- Monitorowanie jakości procedur – wdrożenie rejestrów operacji robotycznych w celu analizy efektywności leczenia.
- Edukacja personelu medycznego – szkolenia dla lekarzy i wdrożenie programów nauczania robotyki medycznej na uczelniach.
Robotyka medyczna – szansa na poprawę jakości leczenia
Rozwój robotyki medycznej może znacząco wpłynąć na poprawę jakości usług medycznych w Polsce, jednak wymaga to kompleksowego podejścia. Wdrożenie strategii rozwoju, nowe modele finansowania i lepsza edukacja personelu to ważne kroki, które mogą przyczynić się do szybszej adopcji tej technologii w systemie ochrony zdrowia.
Raport Izby POLMED to ważny głos w dyskusji na temat przyszłości robotyki medycznej w Polsce. Jego wnioski i rekomendacje powinny stać się podstawą do dalszych działań legislacyjnych i systemowych, mających na celu poprawę dostępności nowoczesnych technologii w polskich szpitalach.
Publikacja „Roboty medyczne: stan obecny i przyszłość robotyki w opiece zdrowotnej w Polsce” jest dostępna na stronie Izby POLMED pod TYM LINKIEM.
Źródło:
- Izba POLMED
