W obliczu rosnących wyzwań związanych z nadużywaniem opioidów w Polsce, Ministra Zdrowia Izabela Leszczyna podpisała 29 października nowe rozporządzenie, które ma na celu wprowadzenie surowszych zasad preskrypcji i nadzoru nad substancjami kontrolowanymi. Rozporządzenie, wchodzące w życie 7 listopada 2024 roku, nakłada na lekarzy nowe obowiązki, które mają pomóc w walce z niebezpiecznymi skutkami zdrowotnymi związanymi z niekontrolowanym stosowaniem opioidów.
Jakie substancje będą bardziej kontrolowane?
Zgodnie z nowymi przepisami, rozporządzenie obejmuje szereg substancji kontrolowanych, takich jak:
- fentanyl,
- morfina,
- oksykodon,
- a także preparaty zawierające wyciągi z konopi inne niż włókniste oraz żywice konopi.
Rozporządzenie nakłada na placówki medyczne obowiązek ścisłej kontroli nad receptami na wyżej wymienione substancje, aby zapobiegać ich nadmiernemu i często nieuzasadnionemu przepisywaniu. Opioidy, stosowane głównie w terapii bólu przewlekłego, mają wysokie ryzyko uzależnienia, a niewłaściwe ich użycie może prowadzić do poważnych skutków zdrowotnych.
Co się zmieni? Jak odczują to pacjenci?
Rozporządzenie wprowadza kluczową zmianę – od tej pory każda recepta na opioidy musi być poprzedzona osobistym badaniem pacjenta przez lekarza, który tę receptę wystawia. Wyjątek stanowią jedynie przypadki kontynuacji leczenia, gdy pacjent pozostaje pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Nowe zasady mogą wpłynąć na komfort pacjentów cierpiących na przewlekły ból, gdyż dostęp do leków przeciwbólowych będzie bardziej monitorowany. O ile konieczność częstszych wizyt w gabinecie lekarskim może być dla części pacjentów uciążliwa, to ma ona na celu ochronę przed nadmiernym uzależnieniem od opioidów, które staje się coraz większym problemem zdrowia publicznego.
Wyjątek dla nocnej i świątecznej opieki medycznej
Warto dodać, że nowe przepisy nie obejmują nocnej i świątecznej opieki medycznej, która jest częścią podstawowej opieki zdrowotnej. W praktyce oznacza to, że w nagłych przypadkach lekarze w tych placówkach będą mogli wystawić receptę na opioidy bez konieczności przeprowadzania osobistego badania pacjenta.
Lista substancji jest za krótka?
Jakub Kosikowski, rzecznik Naczelnej Izby Lekarskiej, w rozmowie z Gazetą Wyborczą zwrócił uwagę, że brak na liście benzodiazepin oraz medycznej marihuany jest poważnym przeoczeniem. W rozmowie z dziennikarzami Kosikowski zaznaczył, że Izba nadal będzie dążyć do rozszerzenia listy substancji kontrolowanych.
Zmiany to wyzwanie dla sektora medycznego i farmaceutycznego?
Nowe rozporządzenie Ministry Zdrowia to krok w stronę ograniczenia ryzyka związanego z nadużywaniem opioidów, ale też wyzwanie dla środowiska medycznego. Konieczność większej kontroli nad przepisywaniem substancji kontrolowanych zwiększy obciążenie lekarzy, ale jednocześnie poprawi bezpieczeństwo pacjentów. Dla sektora medycznego i farmaceutycznego oznacza to nie tylko nową procedurę, lecz także konieczność edukacji pacjentów i profesjonalistów o ryzykach związanych z opioidami.
Polska w ślad za USA – jak wygląda walka z opioidami?
Nowe regulacje w Polsce wpisują się w szerszy kontekst międzynarodowej walki z nadużywaniem opioidów. Przykładem są Stany Zjednoczone, gdzie kryzys opioidowy osiągnął rozmiary epidemii – według danych Centers for Disease Control and Prevention (CDC) od roku 2001 przedawkowanie opioidami doprowadziło do zgonu ponad miliona osób. W USA zaostrzono przepisy dotyczące opioidów, wprowadzono programy wsparcia dla osób uzależnionych i ograniczono możliwości przepisywania tych leków. Polskie regulacje mają na celu zapobieganie podobnym problemom, zanim sytuacja wymknie się spod kontroli.
Źródło:
https://www.gov.pl/web/zdrowie/minister-zdrowia-wprowadza-wieksza-kontrole-nad-opioidami
