Instytucja lekarza sądowego, wprowadzona w 2007 roku, miała ułatwiać obywatelom usprawiedliwianie niestawiennictwa przed sądem z powodów zdrowotnych. Dziś jednak problem braku dostępności lekarzy sądowych stał się ogólnopolskim zjawiskiem, wywołując poważne konsekwencje dla obywateli, adwokatów i całego systemu prawnego. Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej (NRA) podjęło kroki w kierunku uchylenia ustawy o lekarzu sądowym, argumentując, że obecne przepisy są nieefektywne i szkodliwe.
Brak lekarzy sądowych – skala problemu
Według danych z października 2024 roku, w Polsce funkcjonowało jedynie 218 lekarzy sądowych, co oznacza spadek w porównaniu do kwietnia tego samego roku, kiedy liczba ta wynosiła 222. Co gorsza, w dziesięciu okręgach sądowych nie było żadnego lekarza sądowego, co uniemożliwiało realizację obowiązków wynikających z przepisów prawa.
Niedostępność na poziomie lokalnym
NRA przeprowadziła analizy, które potwierdziły, że w wielu regionach brak jest zawartych umów pomiędzy lekarzami, a prezesami sądów okręgowych. Tym samym obywatele, zmuszeni do przedstawienia zaświadczenia od lekarza sądowego, napotykają duże przeszkody.
Wady obecnego systemu
Adw. Przemysław Rosati, prezes NRA, podkreśla, że:
Wprowadzona w 2007 roku instytucja lekarza sądowego nie sprawdziła się. (…) Nie ma racjonalnego uzasadnienia, aby istniał „nadlekarz”, który weryfikuje zaświadczenia wystawiane przez lekarza prowadzącego.
Obecne przepisy stwarzają sytuację, w której lekarze sądowi jedynie powielają diagnozy wystawione przez lekarzy prowadzących, co jest nieefektywne i niecelowe.
Konsekwencje dla obywateli
Brak lekarzy sądowych prowadzi do poważnych skutków, takich jak:
- Niemożność usprawiedliwienia nieobecności w sądzie,
- Utrudnienia w realizacji praw procesowych,
- Opóźnienia w postępowaniach sądowych.
Propozycje zmian legislacyjnych
Prezydium NRA wystąpiło z petycją dotyczącą uchylenia ustawy o lekarzu sądowym. Proponowane rozwiązania zakładają powierzenie wystawiania zaświadczeń każdemu lekarzowi, co uprości procedury i zwiększy dostępność takich dokumentów dla obywateli.
Zmiana przepisów mogłaby bowiem:
- Umożliwić każdemu lekarzowi wystawianie zaświadczeń honorowanych przez sądy,
- Zlikwidować barierę niedostępności lekarzy sądowych,
- Przyspieszyć procesy sądowe, zwiększając ich efektywność.
Działania NRA w sprawie lekarzy sądowych
Prezes NRA w 2024 roku dwukrotnie apelował do ministra sprawiedliwości o rozwiązanie problemu braku dostępności lekarzy sądowych. W maju wskazywał na konieczność zwiększenia liczby lekarzy w każdym okręgu sądowym, a w październiku ponownie podkreślił potrzebę uchylenia przepisów ustawy z 2007 roku.
Projekt ustawy
Petycja NRA zawiera projekt zmian w ustawach, takich jak Kodeks postępowania cywilnego i karnego, oraz uchylenie ustawy o lekarzu sądowym. Jak podkreśla NRA:
Proponowane rozwiązanie przyczyni się do szybkiej zmiany sytuacji i umożliwi obywatelom terminowe usprawiedliwianie niestawiennictwa przed sądami.
Brak dostępności lekarzy sądowych w Polsce to problem systemowy, który wymaga pilnych zmian legislacyjnych. Propozycja Naczelnej Rady Adwokackiej, aby zlikwidować instytucję lekarza sądowego, może przyczynić się do uproszczenia procedur i lepszego zabezpieczenia praw obywateli. W obliczu malejącej liczby lekarzy sądowych i rosnących trudności w ich dostępności, konieczność reformy staje się nieunikniona.
- Zobacz również: Rehabilitacja medyczna w końcu ma swojego konsultanta krajowego
Źródło:
- https://www.nra.pl/
- https://www.rp.pl/w-sadzie-i-w-urzedzie/art41545181-kazdy-lekarz-usprawiedliwi-nieobecnosc-chorego-w-sadzie-jest-projekt-ustawy
- https://www.termedia.pl/mz/Znikajacy-lekarze-sadowi,59317.html
