Dostępność antykoncepcji awaryjnej w Polsce jest coraz szersza – nie tylko za sprawą lekarzy, ale też farmaceutów. Dane z Ministerstwa Zdrowia pokazują, że w 2024 r. znacząco wzrosła liczba recept farmaceutycznych na środki takie jak EllaOne. W ciągu dwóch lat (2023–2024) wystawiono łącznie ponad 561 tys. recept na dwa najczęściej stosowane preparaty antykoncepcji awaryjnej – EllaOne i Escapelle.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak zmieniła się dostępność antykoncepcji awaryjnej w Polsce w latach 2023–2024
- Jaka jest rola farmaceutów w wystawianiu recept na EllaOne i Escapelle
- Ile recept farmaceutycznych wystawiono w ramach pilotażu usług w zakresie zdrowia reprodukcyjnego
Ponad pół miliona recept w dwa lata
W okresie 2023–2024 liczba wystawionych recept na środki antykoncepcji awaryjnej osiągnęła łącznie 561 006 przypadków. Z tego:
- 291 743 dotyczyło preparatu EllaOne
- 269 263 odnosiło się do preparatu Escapelle
Zdecydowana większość tych recept została wystawiona przez lekarzy. Jednak od maja 2024 r. rośnie znaczenie farmaceutów, którzy zyskali prawo do wystawiania recept w ramach pilotażu usług z zakresu zdrowia reprodukcyjnego.
EllaOne – farmaceuta w nowej roli
W 2024 r. wystawiono łącznie 24 560 recept farmaceutycznych na EllaOne, z czego:
- w styczniu i lutym liczby były symboliczne (odpowiednio 36 i 43 recepty),
- natomiast w grudniu farmaceuci wystawili już 4 232 recepty – to ponad 27% wszystkich recept na ten preparat w tym miesiącu.
Dla porównania – w miesiącach przed pilotażem (styczeń–kwiecień 2024) udział farmaceutycznych recept na EllaOne nie przekraczał 0,61%.
Po uruchomieniu programu:
- w maju 2024 udział recept farmaceutycznych wynosił już 5,53%,
- w grudniu osiągnął rekordowe 27,37%.
Liczba wystawionych wszystkich recept na EllaOne w 2023-2024
| Rok | Miesiąc | Liczba recept |
|---|---|---|
| 2023 | Styczeń | 12145 |
| 2023 | Luty | 10032 |
| 2023 | Marzec | 9912 |
| 2023 | Kwiecień | 10656 |
| 2023 | Maj | 11042 |
| 2023 | Czerwiec | 10931 |
| 2023 | Lipiec | 12230 |
| 2023 | Sierpień | 11486 |
| 2023 | Wrzesień | 9902 |
| 2023 | Październik | 10496 |
| 2023 | Listopad | 9864 |
| 2023 | Grudzień | 10901 |
| 2024 | Styczeń | 11911 |
| 2024 | Luty | 11417 |
| 2024 | Marzec | 11502 |
| 2024 | Kwiecień | 11927 |
| 2024 | Maj | 13410 |
| 2024 | Czerwiec | 13825 |
| 2024 | Lipiec | 15600 |
| 2024 | Sierpień | 15053 |
| 2024 | Wrzesień | 13600 |
| 2024 | Październik | 14049 |
| 2024 | Listopad | 14392 |
| 2024 | Grudzień | 15460 |
Liczba wystawionych recept farmaceutycznych EllaOne w 2024 roku
| Rok | Miesiąc | Liczba recept farmaceutycznych |
|---|---|---|
| 2024 | Styczeń | 36 |
| 2024 | Luty | 43 |
| 2024 | Marzec | 69 |
| 2024 | Kwiecień | 73 |
| 2024 | Maj | 741 |
| 2024 | Czerwiec | 2453 |
| 2024 | Lipiec | 3223 |
| 2024 | Sierpień | 3337 |
| 2024 | Wrzesień | 2925 |
| 2024 | Październik | 3588 |
| 2024 | Listopad | 3840 |
| 2024 | Grudzień | 4232 |
| Suma | 24560 | |
Escapelle – nadal głównie lekarze
Choć liczba recept na Escapelle również utrzymywała się na wysokim poziomie (ponad 136 tys. w 2024 r.), to udział farmaceutów w ich wystawianiu był znacznie niższy. W żadnym z miesięcy nie przekroczył 3,3%.
To może świadczyć o mniejszym zainteresowaniu tym produktem wśród pacjentek korzystających z usług farmaceutów lub preferencjach samych specjalistów.
Liczba wystawionych wszystkich recept na Escapelle 2023-2024
| Rok | Miesiąc | Liczba recept |
|---|---|---|
| 2023 | Styczeń | 12670 |
| 2023 | Luty | 11261 |
| 2023 | Marzec | 11404 |
| 2023 | Kwiecień | 11025 |
| 2023 | Maj | 11375 |
| 2023 | Czerwiec | 10438 |
| 2023 | Lipiec | 11860 |
| 2023 | Sierpień | 11042 |
| 2023 | Wrzesień | 9999 |
| 2023 | Październik | 10770 |
| 2023 | Listopad | 9807 |
| 2023 | Grudzień | 10949 |
| 2024 | Styczeń | 11673 |
| 2024 | Luty | 10810 |
| 2024 | Marzec | 11470 |
| 2024 | Kwiecień | 11938 |
| 2024 | Maj | 12018 |
| 2024 | Czerwiec | 11314 |
| 2024 | Lipiec | 11943 |
| 2024 | Sierpień | 11925 |
| 2024 | Wrzesień | 10900 |
| 2024 | Październik | 10540 |
| 2024 | Listopad | 10331 |
| 2024 | Grudzień | 11801 |
Realizacja recept na antykoncepcję awaryjną bliska 100%
Odsetek realizacji recept na oba preparaty był bardzo wysoki:
- dla EllaOne: 90–91%,
- dla Escapelle: 93–94%,
- dla recept farmaceutycznych na EllaOne w 2024 r.: niemal 100%.
To sugeruje, że pacjentki zgłaszające się po antykoncepcję awaryjną realizują ją niemal natychmiast, co pokazuje potrzebę szybkiego dostępu i decyzji terapeutycznej.
Nowa rola farmaceuty – rozwiązanie systemowe?
Wzrost liczby recept wystawianych przez farmaceutów w ramach pilotażu może być argumentem za jego przedłużeniem i rozszerzeniem. Z perspektywy systemowej, to realna szansa na:
- zwiększenie dostępności antykoncepcji awaryjnej,
- odciążenie lekarzy POZ i ginekologów,
- szybszą reakcję w sytuacjach wymagających natychmiastowego działania.
Główne wnioski
- W latach 2023–2024 wystawiono łącznie 561 006 recept na antykoncepcję awaryjną – 291 743 na EllaOne i 269 263 na Escapelle.
- Farmaceuci wystawili 24 560 recept na EllaOne w 2024 roku, z czego niemal 90% w okresie od maja do grudnia – w ramach pilotażu usług zdrowia reprodukcyjnego.
- W grudniu 2024 roku co czwarta recepta na EllaOne była wystawiona przez farmaceutę – udział wyniósł 27,37%.
- Realizacja recept farmaceutycznych wyniosła niemal 100%, co potwierdza ich skuteczność jako narzędzia szybkiego reagowania w sytuacjach nagłych.
Źródło:
- sejm.gov.pl / Interpelacja P. Matysiak
