Po pandemii system szczepień ochronnych w Polsce powoli się odbudowuje. Dane GUS za 2024 r. pokazują, że choć wciąż nie wróciliśmy do poziomów sprzed dekady, w wielu kategoriach liczba szczepień dzieci i młodzieży minimalnie wzrosła względem 2023 r. Analizując statystyki szczepień w podziale na choroby i grupy wiekowe, widać jednak, że niektóre obszary wciąż wymagają poprawy.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak zmieniła się zaszczepialność dzieci i młodzieży od 2010 do 2024 roku.
- W których grupach wiekowych najczęściej pomijane są szczepienia przypominające.
- Które szczepienia osiągnęły najwyższy poziom realizacji w 2024 roku.
Karty uodpornienia w 2024 roku
Zanim przejdziemy do analizy konkretnych wyników, warto przywołać dane kontekstowe dotyczące dostępności kart uodpornienia. W 2024 r. zdecydowana większość dzieci i młodzieży objęta była dokumentacją szczepień w placówkach prowadzących szczepienia. Karty uodpornienia posiadało:
- 97,7% dzieci w 2. roku życia,
- 97,5% w 3. roku życia
- 98,5% w 7. roku życia
- 96,4% w 11. roku życia
- 94,9% w 15. roku życia
- 92,1% w 20. roku życia.
- 94,6% 14-letnich dziewcząt, które otrzymują szczepienie przeciw różyczce
Gruźlica: niewielki wzrost u noworodków
Odsetek noworodków zaszczepionych przeciw gruźlicy (BCG) w 2024 r. wyniósł 91,5%, co oznacza wzrost względem 2023 r. (90,9%), ale nadal jest to wynik niższy niż w 2010 r. (93,4%). Wskaźnik ten dotyczy udziału zaszczepionych w ogólnej liczbie żywych urodzeń.
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 1 roku życia (noworodki) | 93,4 | 90,9 | 91,5 |
Szczepienia przeciw błonicy i tężcowi
Wyraźny problem dotyczy szczepień przypominających przeciw błonicy i tężcowi. W 15. roku życia (dawka II przypominająca) odsetek zaszczepionych wzrósł z 85,6% (2023) do 86,7% (2024), ale to nadal o ponad 10 punktów procentowych mniej niż w 2010 r. (96,7%). W 20. roku życia (dawka III) spadek jest jeszcze głębszy – tylko 76,8% w 2024 r. wobec 90,8% w 2010 r.
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 15 roku życia — szczepienie przypominające II | 96,7 | 85,6 | 86,7 |
| w 2 roku życia — szczepienie pierwotne | 99,0 | 94,5 | 94,3 |
| w 20 roku życia — szczepienie przypominające III | 90,8 | 77,1 | 76,8 |
| w 3 roku życia — szczepienie podstawowe (pełne) | 95,6 | 86,0 | 86,4 |
| w 7 roku życia — szczepienie przypominające I | 95,8 | 81,3 | 83,0 |
Szczepienia na krztusiec
Szczepienia podstawowe przeciw krztuścowi u dzieci w 2., 3. i 7. roku życia wracają do względnej stabilności. W 2. roku życia zaszczepiono 94,2% dzieci (2024), a więc nieco mniej niż rok wcześniej (94,5%). W 7. roku życia pełną dawkę podstawową otrzymało 83% dzieci – wzrost względem 81,2% w 2023 r., ale nadal poniżej poziomu 95,8% z 2010 r.
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 2 roku życia — szczepienie pierwotne | 99,0 | 94,5 | 94,2 |
| w 3 roku życia — szczepienie podstawowe (pełne) | 95,6 | 86,0 | 86,4 |
| w 7 roku życia — szczepienie przypominające | 95,8 | 81,2 | 83,0 |
Odra, świnka, różyczka
Szczepienie przypominające MMR w 11. roku życia odnotowało wzrost z 92,7% do 88,2%, choć w 2010 r. wskaźnik ten był dramatycznie niższy (53,5%). To jedyny przypadek, gdzie w ciągu dekady ilość szczepień znacznie wzrosła.
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 11 roku życia — szczepienie przypominające | 53,5 | 88,2 | 92,7 |
| w 3 roku życia — szczepienie podstawowe | 98,2 | 91,8 | 91,7 |
Szczepienia przeciw polio
Dla szczepień podstawowych i przypominających przeciwko poliomyelitis odsetki przekraczają 90%, choć również tutaj odnotowano duże spadki względem 2010 r. W 7. roku życia szczepienie przypominające wykonano u 83% dzieci (2024), wobec 95,7% w 2010 r.
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 2 roku życia — szczepienie pierwotne | 99,0 | 94,4 | 94,3 |
| w 3 roku życia — szczepienie podstawowe (pełne) | 95,6 | 86,0 | 86,5 |
| w 7 roku życia — szczepienie przypominające | 95,7 | 81,2 | 83,0 |
Szczepienia dziewcząt przeciw różyczce
W grupie 14-letnich dziewcząt, które otrzymują szczepienie przeciw różyczce, odnotowano w 2024 roku wynik 93,4%, co zaskakujące jest on niższy niż w 2023 r. (94%). W 2010 r. wynik ten wynosił aż 99,4%.
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 14 roku życia | 99,4 | 94,0 | 93,4 |
Wirusowe zapalenie wątroby typu B
W przypadku WZW typu B odnotowano lekkie spadki. Szczepienie pierwotne w 2. roku życia wykonano u 97,0% dzieci – w 2023 r. było to 97,4%, a w 2010 r. aż 99,8%. Pełne szczepienie podstawowe w 3. roku życia wykonano u 94,3% dzieci – co oznacza dalszy spadek względem 95,2% rok wcześniej i aż 5 punktów procentowych mniej niż w 2010 r. (99,4%).
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 2 roku życia — szczepienie pierwotne | 99,8 | 97,4 | 97,0 |
| w 3 roku życia — szczepienie podstawowe (pełne) | 99,4 | 95,2 | 94,3 |
Hib (Haemophilus influenzae typu B)
Szczepienia przeciw Hib również wykazują wyraźne różnice między dawką pierwotną a podstawową. W 2. roku życia szczepienie pierwotne otrzymało 94,2% dzieci (2024), co oznacza niewielki spadek względem poprzedniego roku (94,3%), i znaczny względem 2010 r. (98,9%).
Dużo gorzej wypadają dane dla 3. roku życia – szczepienie podstawowe pełne wykonano u jedynie 86,5% dzieci, czyli prawie 10 punktów mniej niż w 2010 r. (95,6%).
| Czas i typ szczepienia | 2010 | 2023 | 2024 |
| w 2 roku życia — szczepienie pierwotne | 98,9 | 94,3 | 94,2 |
| w 3 roku życia — szczepienie podstawowe (pełne) | 95,6 | 85,9 | 86,5 |
Główne wnioski
- W 2024 r. większość dzieci i młodzieży posiadała kartę uodpornienia, co umożliwia prowadzenie pełnej dokumentacji szczepień.
- Po pandemicznych spadkach widać częściową stabilizację niektórych szczepień, zwłaszcza w młodszych grupach wiekowych.
- Największe różnice w poziomie zaszczepienia wciąż dotyczą dawek przypominających.
- W porównaniu do 2010 r. wiele wskaźników nadal pozostaje na niższym poziomie, mimo lekkich wzrostów względem 2023 r.
Źródło:
- GUS
