Nowe dane opublikowane w prestiżowym czasopiśmie JAMA Otolaryngology–Head & Neck Surgery rzucają światło na zaskakujący związek pomiędzy funkcjonowaniem zmysłu węchu a ryzykiem choroby wieńcowej (CHD). Według badaczy z Michigan State University, osoby starsze z osłabionym węchem są istotnie bardziej narażone na incydenty sercowe. Wnioski te mogą mieć poważne konsekwencje dla profilaktyki chorób układu krążenia.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak osłabiony węch może być wczesnym sygnałem zwiększonego ryzyka choroby wieńcowej u osób starszych.
- Na czym polegał test zapachowy zastosowany w badaniu i jak oceniano funkcjonowanie zmysłu węchu.
- Jakie są potencjalne mechanizmy powiązania między węchem a układem krążenia, według kardiologów i badaczy.
- Dlaczego prosta ocena węchu może stać się nowym narzędziem profilaktyki kardiologicznej w populacji senioralnej.
Słaby węch jako nowy wskaźnik ryzyka sercowo-naczyniowego?
Badanie objęło 5142 dorosłych w podeszłym wieku, u których nie stwierdzono wcześniej choroby wieńcowej. Węch uczestników oceniono za pomocą 12-elementowego testu identyfikacji zapachów. Na tej podstawie osoby zostały podzielone na trzy grupy: z dobrym, umiarkowanym i słabym węchem.
W okresie obserwacji wynoszącym średnio 9,6 roku zidentyfikowano 280 incydentów choroby wieńcowej (5,4%). Wyniki analizy statystycznej wykazały, że osoby ze słabym węchem miały istotnie wyższe ryzyko rozwoju CHD, zwłaszcza w pierwszych latach po badaniu. Współczynnik ryzyka (hazard ratio) w drugim roku obserwacji wynosił 2,06 (przedział ufności 95%: 1,04–4,53), a w kolejnych latach stopniowo malał, osiągając poziom 1,08 po 9 latach.
Co może łączyć zmysł węchu i serce?
Związek ten może wydawać się zaskakujący, ale – jak wyjaśniają eksperci – ma swoje uzasadnienie fizjologiczne.
Zmysł węchu… jest częściowo związany z przepływem krwi do tych obszarów nosa – powiedział dr Neil Shah, kardiolog nieinwazyjny z Northwell Health w Nowym Jorku, który nie brał udziału w badaniu. Aby te zmysły funkcjonowały prawidłowo, konieczne jest dobre ukrwienie tych obszarów, podobnie jak ma to miejsce w przypadku choroby, która może wpływać na tętnice wieńcowe lub tętnice serca.
Upośledzenie węchu może być więc nie tylko konsekwencją procesów neurodegeneracyjnych, ale także sygnałem, że w organizmie zaczynają się zmiany związane z pogorszeniem ukrwienia – nie tylko nosa, ale i mięśnia sercowego.
Węch jako wczesny biomarker?
Choć autorzy badania podkreślają, że ich analiza ma charakter obserwacyjny, to wyniki skłaniają do refleksji nad potencjalnym wykorzystaniem prostych testów węchu jako narzędzia w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego u osób starszych.
Jeśli u kogoś występuje pogorszenie węchu, którego nie da się wytłumaczyć w żaden inny sposób, a nawet jeśli można, powinno to stanowić okazję do przeprowadzenia kompleksowej oceny ryzyka – zaznaczył dr Shah.
To ważny sygnał zwłaszcza dla lekarzy rodzinnych, geriatrów i kardiologów, którzy powinni traktować niepokojące objawy ze strony zmysłów jako potencjalne wskazówki do szerszej diagnostyki.
Czy każdy spadek węchu powinien niepokoić?
Eksperci apelują jednak o ostrożność w interpretacji wyników.
Myślę, że najważniejsze jest to, że nie jest to definitywny związek, dlatego nie chcemy, żeby ludzie dowiedzieli się o tym badaniu lub przeczytali o nim i pomyśleli: »Tracę węch. Jestem na skraju zawału serca« – powiedział Shah.
Dodał, że badanie obejmowało osoby znacznie starsze, dlatego wnioski nie powinny być bezpośrednio przenoszone na młodsze populacje. W jego ocenie słaby węch może być wskaźnikiem ogólnego stanu zdrowia, w tym także degeneracyjnych zmian neurologicznych, które mogą mieć wpływ na serce.
Znaczenie dla praktyki klinicznej
Z punktu widzenia praktyki lekarskiej, wnioski z badania mają duże znaczenie – nie tyle jako gotowe narzędzie diagnostyczne, ale jako impuls do pogłębionej analizy stanu pacjenta.
Zapewnienie pacjentom kontaktu z zespołem opieki zdrowotnej w celu lepszej oceny ryzyka to kluczowy element, dzięki któremu to badanie wpłynie na opiekę nad pacjentami – podkreślił dr Shah.
Zaniedbywanie subtelnych sygnałów, takich jak pogorszenie węchu, może prowadzić do przeoczenia wczesnych objawów choroby wieńcowej – choroby, która nadal pozostaje jedną z głównych przyczyn zgonów w krajach rozwiniętych.
Wnioski i przyszłość badań
Badanie z Michigan State University nie przesądza o istnieniu związku przyczynowo-skutkowego, ale wnosi ważny wkład do rosnącej liczby analiz wskazujących na potencjalne znaczenie zaburzeń sensorycznych jako biomarkerów ryzyka. Potrzebne są dalsze badania – zwłaszcza prospektywne – które wyjaśnią mechanizmy łączące funkcje zmysłów z chorobami układu krążenia.
Główne wnioski
- Słaby węch u osób starszych wiąże się z ponad dwukrotnie wyższym ryzykiem choroby wieńcowej w pierwszych latach obserwacji (HR 2,06 w 2. roku).
- Badanie objęło ponad 5000 uczestników bez wcześniejszych chorób serca, a węch oceniano testem 12-zapachowym.
- Eksperci podkreślają, że zaburzenia węchu mogą odzwierciedlać pogorszenie ukrwienia, co może być wczesnym sygnałem problemów sercowo-naczyniowych.
- Prosta ocena zmysłu węchu może stanowić uzupełnienie oceny ryzyka sercowego u osób starszych – choć potrzebne są dalsze badania.
Źródło:
- https://jamanetwork.com/journals/jamaotolaryngology/article-abstract/2840475
