Ile wyniosły wydatki na ochronę zdrowia w krajach OECD w latach 2020-2022? Jak wypada Polska?

Współczesne systemy opieki zdrowotnej na świecie mierzą się z wieloma wyzwaniami finansowymi i organizacyjnymi. Analiza wydatków na zdrowie w krajach OECD dostarcza cennych informacji na temat różnic w finansowaniu oraz priorytetach poszczególnych państw. Poniższy artykuł opiera się na danych gromadzonych w ramach Wspólnego Kwestionariusza Danych Finansowych (Joint Health Account Questionnaire) OECD/Eurostat/WHO, obejmując analizę z lat 2020–2022. Dane zostały zawarte w raporcie GUS „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2023 roku”.

Kontekst i znaczenie analizy

Od 2004 roku dane dotyczące wydatków na ochronę zdrowia są corocznie przesyłane do międzynarodowych instytucji, takich jak OECD, Eurostat czy WHO. Głównym celem tych działań jest dostarczenie porównywalnych statystyk, które mogą służyć do oceny efektywności systemów ochrony zdrowia oraz identyfikacji obszarów wymagających poprawy.

W tym kontekście analizowane są trzy kluczowe wskaźniki:

• Bieżące wydatki na ochronę zdrowia w przeliczeniu na jednego mieszkańca według parytetu siły nabywczej (PPP).
• Udział wydatków na zdrowie w produkcie krajowym brutto (PKB).
• Procentowy udział wydatków publicznych i obowiązkowych w finansowaniu ochrony zdrowia.

Czym są kraje OECD?

OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development, czyli Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) to międzynarodowa organizacja zrzeszająca 38 państw, które dzielą wspólne cele związane z promowaniem wzrostu gospodarczego, czy podnoszenia standardu życia obywateli. Kraje członkowskie OECD są głównie rozwiniętymi gospodarkami demokratycznymi, w tym takimi jak Stany Zjednoczone, Niemcy, Francja, Japonia czy Polska. Organizacja ta opracowuje dane, statystyki oraz analizy, które pomagają rządom poszczególnych krajów w podejmowaniu decyzji w zakresie polityk publicznych, w tym dotyczących ochrony zdrowia.

Wydatki na zdrowie per capita w ujęciu PPP

Bieżące wydatki na ochronę zdrowia w przeliczeniu na jednego mieszkańca są jednym z najważniejszych wskaźników ilustrujących poziom inwestycji w zdrowie publiczne.

• Największe wydatki: Stany Zjednoczone dominują w zestawieniu z wartością przekraczającą 10 000 USD PPP na mieszkańca w latach 2020–2022. Wysokie nakłady obserwuje się również w Szwajcarii, Norwegii i Niemczech, gdzie wynoszą one ponad 6 000 USD PPP.
• Europa Zachodnia: Kraje takie jak Francja, Austria, Kanada czy Holandia utrzymują wydatki na poziomie 4 500–6 000 USD PPP na mieszkańca.
• Polska: Z wartością 2 374 USD PPP na mieszkańca w 2022 roku, Polska znajduje się w dolnym przedziale wydatków. Tylko Łotwa zanotowała niższy poziom wśród krajów Unii Europejskiej. A w ogólnym ujęciu, oprócz Łotwy, za nami są tylko Kolumbia, Kostaryka, Meksyk i Turcja.

Udział wydatków na zdrowie w PKB

Wskaźnik ten obrazuje znaczenie ochrony zdrowia w gospodarce danego kraju.

• Liderzy: Stany Zjednoczone przeznaczają na ochronę zdrowia aż 16,5% PKB (2022 r.). Kraje takie jak Niemcy, Francja i Szwajcaria regularnie przekraczają 11–12% PKB.
• Polska: W 2022 roku udział wydatków na zdrowie w PKB wyniósł 6,4%. Jest to jeden z najniższych wskaźników w OECD, znacząco odbiegający od średniej europejskiej.

Struktura finansowania – rola sektora publicznego

Jednym z kluczowych czynników efektywności systemu ochrony zdrowia jest udział finansowania publicznego i obowiązkowego.

• Wysoki udział publiczny: Kraje skandynawskie (Dania, Norwegia, Szwecja) oraz Niemcy i Francja wykazują udział publicznego finansowania na poziomie ponad 85% bieżących wydatków. Silna rola sektora publicznego zapewnia lepszy dostęp do świadczeń zdrowotnych.
• Polska: Udział wydatków publicznych wyniósł 73,7% w 2022 roku. Chociaż poziom ten jest wyższy niż w takich krajach jak Chile czy Meksyk, to nadal pozostaje niższy niż w najbardziej rozwiniętych systemach europejskich.

Polska na tle krajów OECD – jakie najważniejsze wnioski?

1. Niskie nakłady per capita: Polska znajduje się w grupie krajów o najniższych wydatkach na zdrowie w przeliczeniu na mieszkańca. To ogranicza możliwości inwestycji w nowoczesną infrastrukturę i innowacyjne technologie medyczne.
2. Mały udział w PKB: Przy poziomie 6,4% PKB Polska odbiega od średniej europejskiej, a to może przekładać się na ograniczoną dostępność świadczeń oraz dłuższe kolejki do specjalistów.
3. Silna rola publicznego finansowania: Chociaż ponad 70% wydatków na zdrowie w Polsce pochodzi z sektora publicznego, wartość ta jest niższa niż w najbardziej rozwiniętych systemach europejskich, takich jak Niemcy czy Szwecja.

Źródło:

• GUS „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2023 roku”