W Polsce borelioza pozostaje najczęściej występującą chorobą odkleszczową – w 2023 roku potwierdzono ponad 25 tys. przypadków. W odpowiedzi na rosnącą liczbę zachorowań Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji zaktualizował zalecenia dotyczące programów polityki zdrowotnej. Rekomendacja nr 43/2025, opublikowana 1 października, wskazuje, które działania są uzasadnione medycznie, a które nie powinny być realizowane ze środków publicznych.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie działania związane z profilaktyką boreliozy rekomenduje AOTMiT.
- Dlaczego testy przesiewowe w kierunku boreliozy nie są zalecane w programach zdrowotnych.
- Które grupy pacjentów mogą skorzystać z diagnostyki finansowanej ze środków publicznych.
Edukacja i diagnostyka – tak. Testy przesiewowe – nie
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, w ramach programów polityki zdrowotnej rekomendowane są przede wszystkim działania edukacyjne i interwencje skierowane do osób z objawami sugerującymi boreliozę. Kluczowe znaczenie ma również prowadzenie szkoleń dla personelu medycznego.
Agencja jednoznacznie nie rekomenduje wykonywania przesiewowych badań laboratoryjnych u osób bez objawów klinicznych lub z występującym wyłącznie rumieniem wędrującym.
Interwencje tylko dla populacji wysokiego ryzyka
Rekomendacja dopuszcza interwencje diagnostyczno-terapeutyczne, ale tylko wśród osób z grupy podwyższonego ryzyka – m.in. mieszkańców terenów leśnych – które prezentują objawy kliniczne, ale nie mają rumienia wędrującego.
Wskazany schemat obejmuje:
- wizytę kwalifikacyjną z oceną narażenia na kontakt z kleszczami,
- dwustopniowe badania serologiczne (ELISA + Western blot),
- wizytę kontrolną z przekazaniem wyników i dalszych zaleceń.
Borelioza w Polsce – liczby rosną
Według danych NIZP-PZH, w 2023 roku odnotowano w Polsce 25 285 przypadków boreliozy, z czego 4,6% wymagało leczenia szpitalnego. Zapadalność wyniosła 67,1 na 100 tys. mieszkańców. Na przestrzeni dekady liczba przypadków wzrosła ponad dwukrotnie – z niespełna 14 tys. w 2014 roku do niemal 30 tys. w roku 2024.
Rola samorządów i personelu medycznego
AOTMiT podkreśla, że programy polityki zdrowotnej realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego powinny stanowić uzupełnienie krajowych działań profilaktycznych. Ich celem jest nie tylko edukacja społeczeństwa, ale również poprawa kompetencji diagnostycznych wśród lekarzy POZ i pielęgniarek.
Główne wnioski
- AOTMiT nie rekomenduje badań przesiewowych w kierunku boreliozy u osób bez objawów klinicznych lub tylko z rumieniem wędrującym.
- Zalecane są działania edukacyjne skierowane do populacji ogólnej oraz szkolenia dla personelu medycznego.
- Osoby z grup ryzyka i objawami mogą korzystać z diagnostyki opartej na testach ELISA i Western blot w ramach programów polityki zdrowotnej.
- Liczba przypadków boreliozy w Polsce rośnie – w 2024 roku odnotowano prawie 30 tys. zachorowań, dwa razy więcej niż dekadę wcześniej.
Źródło:
- AOTMiT
