W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu aż u 25% pacjentów poddanych kolonoskopii przesiewowej wykrywa się zmiany przedrakowe. Choć nie dają objawów, mogą prowadzić do rozwoju raka jelita grubego – jednego z najczęściej diagnozowanych i najgroźniejszych nowotworów w Polsce. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka, a najskuteczniejszym narzędziem jest kolonoskopia. O tym, dlaczego nie warto zwlekać z badaniem, jak przebiega procedura i kto może skorzystać z niej bezpłatnie, opowiada dr Jarosław Wierzbicki, kierownik Działu Diagnostyki Endoskopowej USK we Wrocławiu, ekspert z ponad 30-letnim doświadczeniem.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego aż co czwarty pacjent ma zmiany przedrakowe w jelicie grubym.
- Jak przebiega kolonoskopia w znieczuleniu i dlaczego nie należy się jej obawiać.
- Kto może skorzystać z bezpłatnych badań przesiewowych w USK we Wrocławiu.
- Jak odpowiednie przygotowanie do badania wpływa na wiarygodność wyników.
Wyniki badań przesiewowych w USK we Wrocławiu
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu należy do jednych z największych ośrodków w regionie, jeśli chodzi o diagnostykę endoskopową. Rocznie wykonywanych jest tu ponad 14 000 badań przewodu pokarmowego, w tym ponad 2000 kolonoskopii przesiewowych. Skala problemu jest alarmująca – ponad 25% pacjentów ma zmiany przedrakowe, które w wielu przypadkach można usunąć już podczas pierwszego badania.
Wykrywalność polipów gruczołowych (stanów przedrakowych) wynosi ponad 25%. Dla wielu pacjentów to duże zaskoczenie, bo nie mieli żadnych objawów. Być może właśnie to, że zdecydowali się na badanie profilaktyczne, uratowało im życie – podkreśla dr Jarosław Wierzbicki, kierownik Działu Diagnostyki Endoskopowej USK we Wrocławiu.
Dlaczego pacjenci unikają kolonoskopii?
Mimo że kolonoskopia jest badaniem ratującym życie, wielu pacjentów wciąż odkłada je z obawy przed dyskomfortem. Najczęściej wskazywane bariery to lęk przed bólem, skrępowanie oraz niechęć do przygotowania jelita. Eksperci jednak uspokajają – standardem w USK jest znieczulenie dożylne, które zapewnia pełen komfort.
Badania wykonujemy w sedacji dożylnej (znieczuleniu). Wyjątek stanowią pacjenci, którzy wyraźnie proszą o badanie bez znieczulenia. Standardem jest jednak znieczulenie dożylne. Bardzo ważne jest zapewnienie komfortu pacjentowi, ponieważ badania te są często wykonywane wielokrotnie. Jeśli pacjent zrazi się przy pierwszym podejściu, to później albo nie przyjdzie, albo będzie unikał badania – wyjaśnia ekspert.
Jak wygląda kolonoskopia krok po kroku?
Kolonoskopy stosowane w USK to specjalistyczne urządzenia wyposażone w kamerę, która pozwala dokładnie obejrzeć jelito, a także pobrać materiał do badania histopatologicznego. W razie potrzeby lekarz usuwa polipy w trakcie badania.
Standardowe kolonoskopy mają długość 130 lub 160 cm, to tak zwane długie endoskopy. Staramy się osiągać blisko 100% długości całego jelita. Nie musimy wprowadzać endoskopu na całą głębokość, bo przy prawidłowo założonym endoskopie jelito nasuwa się na endoskop. Osiągnięcie kątnicy, czyli końcówki jelita grubego, najczęściej mamy na 60–80 cm – mówi dr Wierzbicki.
Przygotowanie do badania
Wiarygodność kolonoskopii zależy w dużej mierze od właściwego przygotowania jelita. Pacjent kilka dni przed badaniem powinien stosować odpowiednią dietę, a dzień wcześniej wypić specjalny płyn przeczyszczający.
Przeciętnie przed badaniem trzeba wypić od 3 do 4 litrów płynu. Są stosowane różne środki, niektóre z nich są całkiem dobrze tolerowane, nie przypominają już wody z mydłem, są smakowe. Wystarczy wypić małą ilość płynu, popijając dużą ilością wody, i to jest łatwiejsze do zniesienia – tłumaczy ekspert.
Kto może skorzystać z bezpłatnych badań?
Program badań przesiewowych obejmuje osoby w wieku 50–65 lat, które nie mają objawów ani podejrzenia raka, a także pacjentów po 40. roku życia z obciążeniem rodzinnym. Co ważne, udział w programie nie wymaga skierowania – wystarczy zgłosić się do pracowni endoskopowej i spełnić kryteria wiekowe. Warunkiem jest również brak kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat.
Dlaczego nie warto odkładać badania?
Rak jelita grubego rozwija się powoli, często przez wiele lat bezobjawowo. Odkładanie kolonoskopii może mieć poważne konsekwencje – od konieczności poddania się operacji, przez radio- i chemioterapię, aż po ryzyko przerzutów i zgonu.
Zdarzają się pacjenci, którzy już mieli usuwane groźne zmiany, potem sobie zlekceważyli problem i przychodzą z rakiem. To jest ich duża niefrasobliwość, bo wiedzieli, że mają na przykład obciążenie rodzinne, mieli polipy i wiedzieli, że mieli wykonać badanie po kilku latach, a przychodzą po 10 czy kilkunastu latach już z inwazyjnym rakiem – ostrzega dr Wierzbicki.
Dostępność badań we Wrocławiu
Na badanie przesiewowe w USK we Wrocławiu pacjenci czekają średnio około miesiąca, choć w niektórych okresach – np. wakacyjnych – można je wykonać szybciej. W przypadku skierowań od lekarza POZ czas oczekiwania może się wydłużyć nawet do roku, jednak w sytuacjach pilnych pacjent ma możliwość wcześniejszej kolonoskopii.
Główne wnioski
- Ponad 25% pacjentów poddanych kolonoskopii przesiewowej w USK we Wrocławiu ma zmiany przedrakowe możliwe do usunięcia już podczas badania.
- Kolonoskopia w znieczuleniu jest bezpieczna, komfortowa i stanowi najskuteczniejsze narzędzie profilaktyki raka jelita grubego.
- Bezpłatne badania przysługują osobom w wieku 50–65 lat oraz pacjentom po 40. roku życia z obciążeniem rodzinnym.
- Profilaktyka ratuje życie – wczesne wykrycie polipów zapobiega konieczności skomplikowanego leczenia onkologicznego.
Źródło:
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu
