Coraz więcej badań naukowych sugeruje, że sposób odżywiania ma istotny wpływ nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i psychiczne. Najnowsze badanie przeprowadzone w Japonii, opublikowane w Psychiatry and Clinical Neurosciences, wskazuje, że przestrzeganie tradycyjnej lub zmodyfikowanej japońskiej diety może wiązać się z niższym ryzykiem występowania objawów depresyjnych u osób pracujących zawodowo. Wnioski te rzucają nowe światło na potencjał kulturowo dopasowanych wzorców żywieniowych w profilaktyce zaburzeń psychicznych.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie składniki diety japońskiej mogą wspierać zdrowie psychiczne i zmniejszać objawy depresji.
- Jakie konkretne wyniki przyniosło badanie przeprowadzone na ponad 12 tysiącach pracowników w Japonii.
- Czym różni się tradycyjna dieta japońska od jej zmodyfikowanej wersji i które elementy mają największe znaczenie.
- Dlaczego kulturowo zakorzenione wzorce żywieniowe mogą stanowić element strategii walki z depresją w miejscu pracy.
Dieta a zdrowie psychiczne – co pokazuje japońskie badanie?
Depresja jest jednym z najpoważniejszych globalnych wyzwań zdrowia publicznego – dotyka ponad 280 mln ludzi na świecie i jest jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności. U osób aktywnych zawodowo prowadzi do spadku produktywności i zwiększonej absencji. Dlatego naukowcy coraz częściej badają nie tylko wpływ pojedynczych składników odżywczych, ale również całych wzorców dietetycznych na zdrowie psychiczne.
W badaniu wykorzystano dane z Japan Epidemiology Collaboration on Occupational Health (J-ECOH), obejmujące lata 2018–2021 i ponad 12 000 pracowników pięciu japońskich firm. Uczestnicy wypełnili zweryfikowane kwestionariusze dotyczące częstotliwości spożywania żywności i skali objawów depresyjnych CES-D-11.
Tradycyjna i zmodyfikowana dieta japońska – co je łączy?
Tradycyjna dieta japońska obejmuje: biały ryż, zupę miso, ryby, warzywa gotowane, soję i produkty fermentowane, grzyby, wodorosty i zieloną herbatę. Zmodyfikowana wersja zastępuje biały ryż produktami pełnoziarnistymi, zmniejsza udział potraw słonych i dodaje surowe warzywa, owoce i produkty mleczne – odpowiadając na niedobory wapnia, błonnika i problem nadmiernego spożycia sodu.
Analiza wyników pokazała, że wyższe przestrzeganie obu diet wiązało się ze statystycznie istotnie niższym prawdopodobieństwem występowania objawów depresyjnych. W przypadku tradycyjnej diety wartości skorygowanych współczynników PR dla kwartylów wynosiły odpowiednio: 1,00 (odniesienie), 0,94, 0,91 i 0,83. Dla zmodyfikowanej wersji: 1,00, 0,94, 0,83 i 0,80. P dla trendu w obu przypadkach < 0,001.
Co może wyjaśniać ochronny efekt japońskiej diety?
Zdaniem autorów badania, mechanizmy ochronne wynikają ze złożonego działania składników obecnych w diecie japońskiej. Przykładowo:
- Kwas foliowy zawarty w wodorostach i warzywach wspomaga syntezę serotoniny i dopaminy.
- Kwasy tłuszczowe omega-3 z ryb działają przeciwzapalnie i wspierają pracę mózgu.
- Zielona herbata i warzywa dostarczają antyoksydantów, które redukują stres oksydacyjny.
- Fermentowane produkty sojowe i miso, bogate w umami, mogą obniżać tętno i aktywować układ przywspółczulny, sprzyjając relaksacji.
- Błonnik pokarmowy wspiera mikrobiotę jelitową, a oś jelita–mózg jest uznawana za ważny regulator nastroju.
Co ciekawe, korzystny efekt utrzymywał się również po wykluczeniu osób z wcześniejszą diagnozą zaburzeń psychicznych oraz niezależnie od wpływu pandemii COVID-19. Silniejsze powiązania zaobserwowano u osób lepiej wykształconych, natomiast brak efektu ochronnego notowano w grupach z ponadnormatywnym czasem pracy – powyżej 46 godzin miesięcznie nadliczbowo.
Potencjał dla polityki zdrowia publicznego i strategii firm
Jak podkreślają autorzy:
Wyniki badania mogą mieć znaczenie dla polityki zdrowia publicznego oraz strategii wellness w miejscu pracy, szczególnie w kontekście zapobiegania depresji poprzez kulturowo dopasowaną dietę.
Chociaż badanie miało charakter obserwacyjny i dotyczyło wyłącznie pracowników dużych firm w Japonii, pozostaje ono zgodne z wcześniejszymi ustaleniami na temat korzystnych skutków diety śródziemnomorskiej czy DASH w kontekście zdrowia psychicznego.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Główne wnioski
- Obie wersje diety japońskiej – tradycyjna i zmodyfikowana – wykazują statystycznie istotny związek z niższym ryzykiem objawów depresji. W najwyższym kwartylu przestrzegania diety tradycyjnej PR wynosił 0,83, a zmodyfikowanej – 0,80.
- W badaniu wzięło udział 12 499 uczestników z pięciu firm i sześciu ośrodków badawczych w Japonii, a analiza wykazała, że lepsza dieta wiązała się z mniejszym stresem psychicznym.
- Efekt ochronny diety może być związany z wysoką zawartością folianów, kwasów omega-3, antyoksydantów i błonnika – składników wspierających układ nerwowy i mikrobiotę jelitową.
- Wyniki badania wspierają tworzenie strategii żywieniowych uwzględniających lokalne nawyki kulturowe, zwłaszcza w programach promocji zdrowia w miejscu pracy i działaniach prewencyjnych przeciw depresji.
Źródła:
- Psychiatry and Clinical Neurosciences
- News Medical
