Choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) to przewlekłe schorzenie zapalne przewodu pokarmowego, którego etiologia pozostaje nadal w dużej mierze zagadką. Najnowsze badania wskazują jednak, że przebycie mononukleozy zakaźnej może zwiększać ryzyko zachorowania na ChLC aż o 93 proc. Wyniki te zostały uzyskane w ramach retrospektywnego badania kohortowego przeprowadzonego przez Klinikę Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Zakaźnych Szpitala Uniwersyteckiego w Düsseldorfie. To odkrycie może rzucać nowe światło na rolę wirusa Epstein-Barr (EBV) w rozwoju chorób autoimmunologicznych i zapalnych jelit.
Związek mononukleozy zakaźnej z ChLC
Mononukleoza zakaźna jest chorobą wirusową wywoływaną przez wirus EBV, który przenosi się głównie przez ślinę. Choć ponad 90 proc. populacji na całym świecie jest nosicielami tego wirusa, nie każde zakażenie prowadzi do objawowej postaci mononukleozy. U dzieci zakażenie często przebiega bezobjawowo, natomiast u młodzieży i dorosłych w 30-50 proc. przypadków rozwija się jako pełnoobjawowa choroba. Po jej przebyciu EBV może pozostać w organizmie w formie utajonej, prowadząc do długotrwałych zmian w układzie immunologicznym.
Niemieckie badanie retrospektywne na grupie 31 862 pacjentów wykazało, że osoby, które przechorowały mononukleozę, miały o 93 proc. wyższe ryzyko zachorowania na ChLC niż osoby, które nie przeszły tej infekcji. Podobne wyniki przyniosło badanie kohortowe w Danii, obejmujące niemal 40 tys. pacjentów hospitalizowanych z powodu mononukleozy oraz ponad 396 tys. osób z grupy kontrolnej. Tam ryzyko zachorowania na ChLC było wyższe o 56 proc.
Jak EBV może prowadzić do rozwoju ChLC?
Mechanizm związku między mononukleozą zakaźną, a chorobą Leśniowskiego-Crohna nie jest jeszcze do końca poznany, jednak naukowcy wskazują na kilka następujących czynników:
- Aktywację układu odpornościowego – mononukleoza zakaźna prowadzi do silnej proliferacji limfocytów B oraz aktywacji limfocytów T, co może powodować długotrwałe zmiany w funkcjonowaniu układu immunologicznego.
- Nasilenie reakcji zapalnych – przewlekła aktywacja układu odpornościowego może prowadzić do nadmiernej odpowiedzi zapalnej w jelitach, co zwiększa ryzyko uszkodzeń błony śluzowej i przewlekłego stanu zapalnego.
- Autoprzeciwciała – niektóre białka EBV mogą przypominać struktury białkowe organizmu, co może prowadzić do powstawania autoprzeciwciał atakujących zdrowe tkanki, podobnie jak w innych chorobach autoimmunologicznych.
Czy zakażenie bezobjawowe również zwiększa ryzyko?
Zakażenie EBV może przebiegać bezobjawowo, jednak w takim przypadku ryzyko autoimmunizacji jest niższe niż po przebyciu pełnoobjawowej mononukleozy. Niemniej jednak, wirus nadal może replikować się w limfocytach B, prowadząc do przewlekłej aktywacji układu odpornościowego. Wskazuje się również na związek EBV z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń rumieniowaty układowy, stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów.
Czy EBV może zaostrzać przebieg ChLC?
Zakażenie wirusem EBV może nie tylko zwiększać ryzyko zachorowania na ChLC, ale także wpływać na jego przebieg. Pacjenci leczeni immunosupresyjnie mogą doświadczać reaktywacji wirusa, co powoduje nałożenie się dodatkowego stanu zapalnego na już istniejące zmiany jelitowe. Może to przyspieszać progresję choroby i zwiększać ryzyko nowotworów układu limfatycznego. Dlatego też coraz częściej uwzględnia się ten aspekt w strategiach terapeutycznych.
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) to przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego o nie do końca poznanej etiologii. Jest jednym z najczęstszych schorzeń zaliczanych do nieswoistych zapaleń jelit (NZJ), obok wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Może obejmować każdy odcinek układu pokarmowego, od jamy ustnej aż po odbyt, jednak najczęściej lokalizuje się w końcowym odcinku jelita krętego, czyli ostatnim fragmencie jelita cienkiego.
Na całym świecie na ChLC choruje obecnie około 7 milionów osób, a liczba przypadków stale rośnie. W krajach rozwiniętych szacuje się, że do 2030 roku choroba może dotyczyć nawet 1 na 100 osób. Szczególnie narażone są osoby w wieku 15–25 lat oraz około 50. roku życia, a częstość zachorowań jest podobna u obu płci.
Rozwój choroby jest wynikiem złożonych interakcji między czynnikami genetycznymi, środowiskowymi i immunologicznymi. W krajach rozwiniętych wyraźnie częstsze występowanie ChLC sugeruje wpływ nowoczesnego stylu życia na ryzyko zachorowania. Wskazuje się m.in. na dietę bogatą w przetworzone produkty, zanieczyszczenia środowiska oraz częste stosowanie antybiotyków jako potencjalne czynniki ryzyka.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – wyzwania
Jednym z największych wyzwań w diagnostyce i leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna jest jej przewlekły i nawracający charakter. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji, a jej objawy, takie jak biegunka, bóle brzucha, utrata masy ciała czy niedokrwistość, mogą prowadzić do poważnych powikłań, w tym niedożywienia, niedrożności jelit oraz powstawania przetok i ropni.
Ze względu na dynamiczny wzrost liczby zachorowań oraz coraz częstsze przypadki wśród dzieci i młodzieży, choroba Leśniowskiego-Crohna jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej gastroenterologii.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Źródła:
- PubMed
- cowzdrowiu.pl
- mp.pl
- medicover.pl