Wyniki najnowszego badania opublikowanego w JAMA Network Open sugerują, że to nie całkowity czas korzystania z telefonu, lecz konkretne godziny i sposób używania smartfona w nocy mogą wiązać się z nasileniem następnego dnia myśli samobójczych u osób z grupy wysokiego ryzyka. Analiza 28-dniowych danych od 79 dorosłych z niedawnymi myślami samobójczymi pokazała wyraźne różnice między „późną nocą” a „środkiem nocy” – oraz między biernym a aktywnym typem korzystania z telefonu.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak nocne godziny korzystania z telefonu wpływają na poziom myśli samobójczych następnego dnia.
- Dlaczego aktywne używanie smartfona w środku nocy może działać ochronnie.
- Jak długość przerwy od telefonu w nocy wiąże się z poziomem ryzyka.
- Jakie wzorce nocnych zachowań mogą być ważne przy ocenie zagrożenia.
Godziny późnonocne jako okres podwyższonego ryzyka
Badanie wykazało, że używanie smartfona między 23:00 a 1:00 było konsekwentnie powiązane z wyższym ryzykiem następnego dnia – zarówno w zakresie biernych, jak i aktywnych myśli samobójczych oraz planowania. Dane wskazują, że właśnie ta pora stanowi kluczowy moment, w którym korzystanie z telefonu może wiązać się z większym obciążeniem psychicznym. Autorzy badania podkreślają, że może mieć to związek m.in. z pogorszeniem jakości snu, przedłużonym czasem zasypiania, ekspozycją na treści wzbudzające napięcie lub nasileniem nocnych ruminacji.
Środek nocy przynosi odwrotny efekt
Zaskakujące było to, że gdy ktoś aktywnie korzystał z telefonu między 1:00 a 5:00 — czyli pisał wiadomości lub wpisywał treści — następnego dnia miał mniej nasilone myśli samobójcze. Analiza sugeruje, że nocna aktywność wymagająca zaangażowania, np. pisania, może pełnić funkcję regulacyjną, dając odwrócenie uwagi, poczucie kontaktu społecznego lub możliwość odreagowania. W przeciwieństwie do tego bierne korzystanie z telefonu (długie przewijanie ekranu) pozostawało neutralne lub obciążające.
Znaczenie „przerwy od telefonu”
Badacze przeanalizowali również długość nieużywania smartfona nocą jako potencjalny miernik odpoczynku. Najniższe ryzyko następnego dnia odnotowano wśród osób, u których nocne przerwy od telefonu trwały 7–9 godzin. Ryzyko rosło wyraźnie, gdy przerwa wynosiła 4–7 godzin – i tylko w tym zakresie wyniki różniły się znacząco od grupy referencyjnej. Zarówno krótsze niż 4 godziny, jak i dłuższe niż 9 godzin przerwy nie były powiązane z wyraźnymi różnicami. Wyniki te wspierają tezę, że nie w pełni przerwany sen może szczególnie obciążać osoby z wysokim ryzykiem.
Nie wszystkie wzorce nocnej aktywności są jednakowe
Analiza opisowa wykazała istnienie różnych „fenotypów nocnych zachowań” – od intensywnego późnonocnego korzystania, przez rozproszone używanie w nocy, po minimalną aktywność. Zespół podkreśla, że takie zróżnicowanie potwierdza potrzebę indywidualnego podejścia do oceny ryzyka, opartego na danych wysokiej rozdzielczości.
Badanie sugeruje, że aktywna forma nocnego korzystania (np. pisanie) może działać stabilizująco, podczas gdy bierne przewijanie treści może wiązać się z pogorszeniem nastroju i większym zmęczeniem. Wyniki wpisują się w coraz większą liczbę badań pokazujących, że forma zaangażowania z technologią ma kluczowe znaczenie – i że nie każde używanie telefonu działa jednakowo.
Ograniczenia badania
Autorzy podkreślają kilka istotnych ograniczeń. Nie rejestrowano obiektywnie snu, więc brak aktywności w telefonie nie zawsze oznaczał sen. „Aktywność klawiatury” była jedynie pośrednią miarą aktywnego korzystania i nie pozwalała ocenić kontekstu ani treści. Badanie nie pozwala na wyciąganie wniosków przyczynowych – równie możliwe jest, że to myśli samobójcze poprzedzają późnonocną aktywność. Dodatkowo osoby z większym nasileniem problemów ze snem mogły rzadziej odpowiadać w kwestionariuszach, co mogło wpływać na wyniki.
Główne wnioski
- Korzystanie ze smartfona między 23:00 a 1:00 wiązało się z wyższym ryzykiem następnego dnia, obejmując zarówno myśli samobójcze, jak i ich planowanie.
- Aktywna aktywność między 1:00 a 5:00, rozpoznawana po użyciu klawiatury, była powiązana z niższym poziomem myśli samobójczych.
- Nocna przerwa od telefonu trwająca 7–9 godzin oznaczała najniższy poziom ryzyka, podczas gdy przerwy 4–7 godzin łączyły się z jego wzrostem.
- Sposób i pora korzystania z telefonu okazały się ważniejsze niż łączny czas użytkowania urządzenia.
Źródło:
- https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2841241
