W maju 2024 roku w Chinach przeprowadzono pierwszy w historii przeszczep fragmentu wątroby od genetycznie zmodyfikowanej świni, który został wszczepiony żyjącemu człowiekowi. 71-letni pacjent, cierpiący na zaawansowaną marskość oraz raka wątroby, przeżył po zabiegu aż 171 dni, z czego przez 38 dni funkcjonował z narządem pochodzącym od zwierzęcia. O wyjątkowym eksperymencie donosi czasopismo „Journal of Hepatology”, podkreślając jego znaczenie dla rozwoju ksenotransplantacji – przeszczepiania narządów pomiędzy różnymi gatunkami.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Czym jest ksenotransplantacja i jakie ma znaczenie dla medycyny transplantacyjnej.
- Jakie modyfikacje genetyczne zastosowano u dawcy-świni, aby zwiększyć szanse powodzenia przeszczepu.
- Jak przebiegła pierwsza w historii transplantacja świńskiej wątroby u człowieka i jakie były jej efekty.
- Jakie są perspektywy wykorzystania organów zwierzęcych jako terapii pomostowej dla pacjentów z niewydolnością narządów.
Kim był pacjent i dlaczego zdecydowano się na eksperyment?
Pacjent został przyjęty do szpitala z zaawansowaną marskością wątroby związaną z wirusowym zapaleniem typu B oraz z dużym guzem w prawym płacie wątroby. Próby leczenia guza za pomocą chemioterapii nie przyniosły efektu, a usunięcie chorej części narządu groziło niewydolnością metaboliczną. Po konsultacjach z rodziną oraz analizie potencjalnych dawców zdecydowano się na wszczepienie świńskiej wątroby jako rozwiązania ostatniej szansy.
Musimy okazywać ogromny szacunek temu pacjentowi i jego rodzinie. Pacjent wnosi tak wyjątkowy wkład w dziedzinę nauki, a my powinniśmy być wdzięczni wszystkim pacjentom, którzy wnieśli tak wielki wkład w tę dziedzinę – powiedział prof. Beicheng Sun, kierujący zabiegiem.
Na czym polegał zabieg i jakie zmiany wprowadzono?
Do przeszczepu wykorzystano fragment wątroby 11-miesięcznej miniaturowej świni rasy Diannan, będącej klonem. Zwierzę zostało poddane aż 10 modyfikacjom genetycznym. Celem było:
- usunięcie antygenów mogących wywołać odrzut,
- wprowadzenie ludzkich genów odpowiedzialnych za lepszą zgodność immunologiczną,
- poprawa funkcji krzepnięcia.
Po przeszczepieniu, organ od razu zaczął produkować żółć i wykazywał dobre ukrwienie. W ciągu pierwszych 10 dni nie zaobserwowano objawów odrzutu ani stanu zapalnego. Parametry wątrobowe się poprawiały, a nawet zachęcająco wyglądała regeneracja pozostawionej części własnej wątroby pacjenta.
Przebieg leczenia i powikłania
Niestety, mimo obiecującego początku, po około czterech tygodniach zaczęły pojawiać się problemy. Lekarze zidentyfikowali oznaki zakrzepowej mikroangiopatii – rzadkiego powikłania immunologicznego związanego z ksenotransplantacją. W 38. dniu zdecydowano się na usunięcie świńskiego fragmentu wątroby, uznając, że własny narząd pacjenta przejął jego funkcje w wystarczającym stopniu.
Chociaż pacjent nie wrócił do pełni zdrowia, kontynuował leczenie przez kolejne miesiące. W 135. dniu po operacji wystąpiło krwawienie z przewodu pokarmowego, a ostatecznie mężczyzna zmarł 171 dni po przeszczepie.
Co pokazuje ten przypadek? Wnioski naukowców
Zabieg uznano za przełomowy nie tylko z powodu długości przeżycia pacjenta, ale przede wszystkim z uwagi na potwierdzenie, że świńska wątroba może przez pewien czas pełnić funkcje metaboliczne u człowieka.
To doniesienie to kamień milowy w hepatologii. Pokazuje, że świński przeszczep może się przyjąć i pełnić kluczowe funkcje metaboliczne. Jednocześnie uwypukla wyzwania biologiczne i etyczne, które trzeba rozwiązać, zanim metoda trafi do rutynowej praktyki – skomentował prof. Heiner z Hannover Medical School.
Prof. Wedemeyer, który współtworzył komentarz redakcyjny do artykułu, dodaje:
To naprawdę przełomowe. Dla mnie, jako hepatologa transplantologicznego, otwiera to zupełnie nowe perspektywy i idee.
Ksenotransplantacja jako strategia pomostowa
Jednym z kluczowych aspektów badania jest pokazanie potencjału ksenotransplantacji jako terapii pomostowej – tymczasowego rozwiązania, które może pozwolić pacjentowi przeżyć do czasu znalezienia ludzkiego dawcy lub regeneracji własnego narządu.
Wątroba wieprzowa daje nam zupełnie nowe możliwości, a to może być naprawdę obiecujące dla naszych pacjentów – podkreśla Wedemeyer.
W samych Stanach Zjednoczonych ponad 9 000 pacjentów czeka na przeszczep wątroby, a liczba dawców jest niewystarczająca. Ksenotransplantacja może w przyszłości stanowić ratunek dla tych, którzy nie mają szansy na konwencjonalny przeszczep.
Wyzwania i kolejne kroki
Mimo sukcesu, eksperci podkreślają, że przed ksenotransplantacją jeszcze długa droga. Główne wyzwania to:
- eliminacja ryzyka immunologicznego odrzutu,
- poprawa krzepnięcia krwi po przeszczepie,
- lepsze zrozumienie długoterminowych skutków biologicznych,
- rozstrzygnięcia etyczne i regulacyjne.
Do dalszych badań potrzebne będą kolejne przypadki kliniczne, ale już teraz eksperyment z Chin otwiera nowy rozdział w transplantologii.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Główne wnioski
- W Chinach przeprowadzono pierwszy na świecie przeszczep świńskiej wątroby u człowieka, a pacjent przeżył 171 dni – to najdłuższy udokumentowany przypadek.
- Wykorzystano organ od genetycznie zmodyfikowanej świni z 10 zmianami genetycznymi, mającymi zwiększyć zgodność immunologiczną i zmniejszyć ryzyko odrzutu.
- Organ działał przez 38 dni, pełniąc kluczowe funkcje metaboliczne i dając szansę na regenerację własnej wątroby pacjenta.
- Zabieg otwiera drogę dla ksenotransplantacji jako terapii pomostowej i potencjalnej odpowiedzi na niedobór ludzkich organów do przeszczepów.
Źródło:
- opracowanie własne, Journal of Hepatology, CNN, Independent
