Wczoraj w Senacie odbyła się konferencja „Profilaktyka HPV w Polsce i Europie – sukcesy, wyzwania, dalsza droga”, podczas której przedstawiciele instytucji publicznych, naukowcy, klinicyści oraz organizacje pacjenckie dyskutowali o skuteczności programów szczepień i potrzebie zmian systemowych. Podczas wydarzenia zaprezentowano także trzecią edycję „HPV Prevention Policy Atlas Europe 2025”, a wnioski z raportu stały się tłem do rozmowy o tym, jak poprawić poziom wyszczepialności w Polsce. Eksperci zwracali uwagę na konieczność intensywnej edukacji zdrowotnej, przeciwdziałania dezinformacji oraz rozważenia obowiązkowego charakteru szczepień przeciw HPV w przyszłych kohortach.
Z tego artykułu dowiesz się…
• Jak oceniono działania Polski w raporcie HPV Prevention Policy Atlas Europe 2025.
• Jakie najważniejsze rekomendacje dotyczą obowiązkowych szczepień i edukacji zdrowotnej.
• Jaki jest aktualny poziom wyszczepialności HPV wśród młodzieży w Polsce.
• Jakie argumenty przedstawili eksperci, instytucje publiczne i organizacje pacjenckie.
Atlas HPV 2025: w jakim miejscu jest Polska?
Podczas konferencji po raz pierwszy przedstawiono aktualną edycję „HPV Prevention Policy Atlas Europe 2025”, przygotowanego przez European Parliamentary Forum oraz European Cancer Organisation. Ocenia on działania 40 państw w obszarze szczepień, screeningu oraz jakości informacji online. Polska znalazła się w grupie sześciu krajów określonych jako „na dobrej drodze”, obok m.in. Austrii, Francji i Litwy. Autorzy raportu podkreślili jednak, że kluczowym obszarem wymagającym poprawy pozostaje poziom wyszczepialności wśród dzieci i młodzieży.
Atlas, którego partnerem krajowym jest Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, został omówiony przez Marinę Davidashvili oraz Silvię Romeo. Badacze wskazali, że w Europie nadal utrzymują się znaczące różnice w realizacji krajowych programów profilaktyki i dostępności rzetelnych źródeł informacji. Raport ma wzmacniać świadomość decydentów i wspierać strategie zgodne z celami WHO oraz Europejskiego Planu Walki z Rakiem.
Wystąpienia przedstawicieli instytucji publicznych
Senator Beata Małecka-Libera, przewodnicząca Komisji Zdrowia, w podsumowaniu obrad stwierdziła, że Polska powinna wprowadzić obowiązkowe szczepienia przeciw HPV w przyszłych kohortach. Podkreśliła także znaczenie obowiązkowej edukacji zdrowotnej w szkołach i całorocznej kampanii informacyjnej, która miałaby opierać się na rzetelnych i współczesnych standardach.
Wiceminister edukacji narodowej Paulina Piechna-Więckiewicz zwróciła uwagę na rosnący problem dezinformacji podważającej sens szczepień. W jej ocenie edukacja zdrowotna powinna mieć charakter obowiązkowy, a działania informacyjne muszą konsekwentnie przeciwdziałać fakenewsom i trendom antynaukowym.
Główny inspektor sanitarny dr Paweł Grzesiowski poinformował, że w Polsce zaszczepionych jest 16% osób do 18. roku życia, co oznacza ponad 762 tys. młodych pacjentów z populacji liczącej 4 mln 734 tys. osób. Zwrócił uwagę, że najniższy poziom wyszczepialności utrzymuje się we wschodnich województwach. Przypomniał również, że zanim uruchomiono program szczepień, przez lata narastała dezinformacja dotycząca szczepionki. Jak dodał, dopiero w 2024 r. rozpoczęto rządową kampanię informacyjną, a pierwszy rok funkcjonowania programu pozostał bez promocji.
Dr Grzesiowski przekazał także, że analizowane jest wprowadzenie obowiązkowego charakteru szczepień HPV od 2027 r. dla kohorty wchodzącej wtedy w wiek objęty programem.
Edukacja jako warunek skutecznej profilaktyki
Dr hab. Iwona Paradowska-Stankiewicz z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH wskazywała, że edukacja musi obejmować zarówno rodziców, jak i środowisko medyczne oraz szkoły. Jej zdaniem budowanie świadomości wśród lekarzy, pielęgniarek i nauczycieli jest kluczowe dla zwiększenia akceptacji szczepień.
Prof. Marzena Dębska przypomniała, że przekaz dotyczący szczepień powinien akcentować fakt, że preparaty przeciw HPV chronią przed nowotworami wywoływanymi przez wirusa.
Głos organizacji pacjenckich
W debacie uczestniczyli również przedstawiciele organizacji społecznych, m.in. Fundacji Alivia, Ogólnopolskiej Organizacji Kwiat Kobiecości oraz Fundacji SEXED.PL. Agnieszka Szuścik-Zięba, edukatorka i aktywistka, zwróciła uwagę na konieczność przełamywania stereotypów dotyczących szczepień i zdrowia ginekologicznego. Podkreślała, że doświadczenia pacjentek mogą być istotnym elementem działań edukacyjnych, zwłaszcza w obszarach objętych tabu.
Kontekst kliniczny i międzynarodowe doświadczenia
W trakcie obrad przypomniano, że wieloletnie programy szczepień w różnych krajach doprowadziły do 90% redukcji zakażeń wirusem HPV oraz 90% spadku zachorowań na brodawki narządów płciowych. Szczepionki zalecane są zarówno dziewczętom, jak i chłopcom, a podawać je można od 9. roku życia.
Polski program szczepień został uruchomiony 1 czerwca 2023 r. i jest finansowany przez Ministerstwo Zdrowia jako element Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030. Dodatkowo od września 2023 r. funkcjonuje program bezpłatnych leków dla dzieci i młodzieży, w którym dwuwalentna szczepionka przeciw HPV jest dostępna bezpłatnie do ukończenia 18. roku życia.
Główne wnioski
- Polska znalazła się w grupie krajów „na dobrej drodze” według Atlasu HPV 2025, jednak raport wskazuje na konieczność zwiększenia wyszczepialności.
- Główny inspektor sanitarny poinformował, że jedynie 16% osób do 18. roku życia jest zaszczepionych przeciw HPV, co oznacza około 762 tys. młodych pacjentów.
- Eksperci rekomendują obowiązkowe szczepienia HPV od 2027 r., obowiązkową edukację zdrowotną w szkołach oraz całoroczną kampanię informacyjną.
- Organizacje społeczne podkreślają konieczność przełamywania stereotypów i oparcia działań edukacyjnych na doświadczeniu pacjentek.
Źródło:
- https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,17210,konferencja-profilaktyka-hpv-w-polsce-i-europie-sukcesy-wyzwania-dalsza-droga.html
