Izba POLMED i Instytut INNOWO prezentują raport „Wyroby medyczne wydawane na zlecenie – system polski na tle krajów sąsiednich w perspektywie wyzwań społeczno-zdrowotnych”, pierwsze w Polsce opracowanie kompleksowo opisujące sposób finansowania i funkcjonowania systemu zaopatrzenia pacjentów w wyroby medyczne.
Kluczowe wnioski z raportu
- W 2023 roku w Polsce wydano prawie 413 milionów wyrobów medycznych na zlecenie – od pieluchomajtek i worków stomijnych, przez wózki inwalidzkie i aparaty słuchowe, po ortezy i protezy.
- Łączna wartość finansowania ze środków publicznych wyniosła 2,67 miliarda złotych, co odpowiada średnio 70,9 zł na mieszkańca – najniższy poziom wśród krajów regionu Europy Środkowej.
- Obecny wykaz obejmuje 231 rodzajów wyrobów w 23 grupach produktowych,
a realizacją zaopatrzenia zajmuje się ponad 4 tysiące świadczeniodawców. - Mimo niższych wydatków publicznych, efekty zdrowotne i dostępność wyrobów
w Polsce nie są gorsze niż w krajach ościennych – w wielu aspektach system polski zapewnia lepsze dopasowanie produktów do potrzeb pacjentów oraz szybszy dostęp do nowych technologii. - Polski model finansowania oparty na systemie elastycznym pozwala pacjentom współdecydować o wyborze wyrobu i reagować na zmiany rynkowe. System ten jest także bardziej odporny na szoki gospodarcze, takie jak wzrost kosztów surowców, energii czy transportu.
Wyzwania dla systemu
Raport zwraca uwagę, że mimo mocnych stron, system wymaga lepszej koordynacji i regularnych przeglądów. Najważniejsze wyzwania to:
- starzenie się społeczeństwa – do 2060 roku liczba osób w wieku 75+ w Polsce się podwoi, co zwiększy zapotrzebowanie na wyroby medyczne o ponad 40%,
- brak regularnej aktualizacji wykazu pod kątem produktów i limitów finansowania, co prowadzi do wzrostu dopłat po stronie pacjentów,
- rozproszenie źródeł finansowania (NFZ i PFRON), które utrudnia efektywne wykorzystanie środków publicznych.
Rekomendacje autorów raportu
W raporcie wskazano konkretne kierunki usprawnień:
- Regularny przegląd wykazu wyrobów medycznych – co najmniej raz na dwa lata,
z udziałem ekspertów klinicznych, pacjentów i przedstawicieli branży. - Okresowa indeksacja limitów finansowania, aby nadążały za zmianami gospodarczymi i rynkowymi.
- Uspójnienie współpracy NFZ i PFRON, by pacjent mógł otrzymać dofinansowanie
z obu źródeł w ramach jednej procedury. - Przejrzyste procedury wprowadzania nowych kategorii wyrobów medycznych oraz zapewnienie odpowiedniego vacatio legis przed wejściem zmian w życie.
- Monitorowanie i pełna rozliczalność finansowania publicznego w oparciu o dane
z systemów URPL WMiPB i EUDAMED.
Polski system zaopatrzenia w wyroby medyczne na zlecenie jest efektywny, stabilny i przyjazny pacjentowi, ale wymaga stałej aktualizacji i lepszej koordynacji między instytucjami publicznymi. Wprowadzenie proponowanych rozwiązań może zapewnić pacjentom jeszcze szerszy dostęp do nowoczesnych i skutecznych wyrobów medycznych, a jednocześnie pozwoli na racjonalne wykorzystanie środków publicznych.
Główne wnioski
- W 2023 roku w Polsce wydano 413 mln wyrobów medycznych na zlecenie o łącznej wartości 2,67 mld zł – to średnio 70,9 zł na mieszkańca, najmniej w regionie Europy Środkowej.
- System zaopatrzenia jest elastyczny i odporny na wahania gospodarcze, umożliwia pacjentom współdecydowanie o wyborze produktów i szybki dostęp do nowych technologii.
- Największe wyzwania to starzenie się społeczeństwa, brak regularnej aktualizacji wykazu i rozproszenie źródeł finansowania między NFZ a PFRON.
- Eksperci rekomendują regularne przeglądy wykazu, indeksację limitów oraz lepszą koordynację między instytucjami publicznymi dla efektywnego wykorzystania środków.
Źródło:
Raport „Wyroby medyczne wydawane na zlecenie. System polski na tle krajów sąsiednich
w perspektywie wyzwań społeczno-zdrowotnych”, Izba POLMED i Instytut INNOWO, Warszawa 2025.
