Zdolna do wykonywania ponad jednego kwintyliona operacji na sekundę, nowa jednostka obliczeniowa JUPITER stała się pierwszym eksaskalowym superkomputerem w Europie i czwartym najszybszym na świecie. Uruchomiony w Forschungszentrum Jülich, system ten nie tylko wyznacza nowe standardy mocy obliczeniowej, ale także otwiera drogę do dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji, modelowania klimatycznego i innowacji cyfrowych. Dzięki JUPITEROWI Europa umacnia swoją pozycję w globalnym wyścigu technologicznym – stawiając na suwerenność cyfrową, zrównoważony rozwój i strategiczne inwestycje w infrastrukturę HPC.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Czym jest superkomputer JUPITER i dlaczego jego uruchomienie to przełom dla Europy.
- Jakie zastosowania znajdzie JUPITER w nauce, klimacie i sztucznej inteligencji.
- Jakie znaczenie mają europejskie gigafabryki AI i czym różnią się od dotychczasowych centrów danych.
- W jaki sposób JUPITER wpisuje się w strategię UE na rzecz cyfrowej suwerenności i zrównoważonego rozwoju.
Europa w eksaskalowej lidze: nowa era obliczeń wielkiej skali
Zainaugurowany w Forschungszentrum Jülich w Niemczech, superkomputer JUPITER (Joint Undertaking Pioneer for Innovative and Transformative Exascale Research) to pierwszy system obliczeniowy w Europie, który przekroczył próg eksaskali – wykonał ponad jeden kwintylion (10¹⁸) operacji na sekundę. Oznacza to moc obliczeniową porównywalną z agregacją możliwości miliona nowoczesnych smartfonów.
Inwestycja o wartości 500 mln euro, realizowana w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC, to nie tylko technologiczny sukces – to również deklaracja gotowości Europy do odegrania kluczowej roli w globalnym wyścigu obliczeniowym i rozwoju sztucznej inteligencji.
JUPITER – przełomowa moc, zrównoważony fundament
Nowy system, uznany oficjalnie za najpotężniejszy superkomputer w Europie i czwarty najszybszy na świecie, został zaprojektowany z myślą o efektywności energetycznej i odpowiedzialności środowiskowej. JUPITER w całości opiera się na energii odnawialnej i stosuje zaawansowane systemy chłodzenia oraz odzysku energii cieplnej. To właśnie dzięki temu rozwiązaniu uplasował się na pierwszym miejscu w globalnym rankingu Green500, który ocenia energooszczędność superkomputerów.
Nowe możliwości w nauce, prognozowaniu i zarządzaniu kryzysowym
Zdolność JUPITERA do przetwarzania ogromnych wolumenów danych w krótkim czasie oznacza przełom dla wielu dziedzin nauki. Przede wszystkim umożliwia:
- tworzenie hiperprecyzyjnych modeli klimatycznych i pogodowych,
- prognozowanie ekstremalnych zjawisk meteorologicznych, takich jak fale upałów, huragany czy powodzie,
- modelowanie złożonych układów biologicznych, fizycznych i społecznych,
- przyspieszenie procesów odkryć naukowych, symulacji farmakologicznych i analiz biomedycznych.
Wsparcie dla europejskiej fabryki sztucznej inteligencji
JUPITER to także fundament infrastrukturalny dla nowej inicjatywy Komisji Europejskiej – Europejskiej Fabryki Sztucznej Inteligencji (JAIF), zapowiedzianej w marcu 2025 roku. Celem tej inicjatywy jest stworzenie europejskich modeli generatywnej AI nowej generacji, szkolonych w oparciu o ogromne zbiory danych i wyspecjalizowane algorytmy.
Superkomputer odegra kluczową rolę w:
- szkoleniu dużych modeli językowych,
- rozwijaniu branżowych, wertykalnych modeli AI,
- umożliwieniu rozwoju przemysłowych aplikacji AI w warunkach kontrolowanych, bez uzależnienia od zewnętrznych platform technologicznych.
Gigafabryki AI – strategiczna odpowiedź Europy na globalną konkurencję
Projekt JUPITER jest częścią szerszego planu UE, który obejmuje rozwój sieci gigafabryk sztucznej inteligencji – wielkoskalowych centrów obliczeniowych nowej generacji, zdolnych do przetwarzania i trenowania modeli AI o setkach bilionów parametrów.
Zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej z 30 czerwca 2025 r., napłynęło aż 76 wniosków o utworzenie takich ośrodków w 16 państwach członkowskich. Gigafabryki mają łączyć moc obliczeniową, dane i talenty, tworząc warunki do rozwoju suwerennego, bezpiecznego i konkurencyjnego ekosystemu sztucznej inteligencji w Europie.
Podczas oficjalnej inauguracji systemu, komisarz UE Mariya Zaharieva podkreśliła znaczenie tego momentu dla rozwoju cyfrowej suwerenności Europy:
JUPITER to nie tylko superkomputer – to symbol ambicji Europy, by przewodzić w obszarze wysokowydajnych obliczeń i sztucznej inteligencji, przy zachowaniu zrównoważonego rozwoju i otwartości na potrzeby nauki oraz przemysłu.
Nowy punkt odniesienia w globalnym wyścigu technologicznym
Wraz z uruchomieniem JUPITERA, Europa wkroczyła do elitarnego grona regionów świata dysponujących eksaskalowymi superkomputerami. To nie tylko sukces technologiczny, lecz przede wszystkim strategiczny krok w kierunku budowania niezależności cyfrowej, konkurencyjności naukowej oraz liderstwa w dziedzinie zrównoważonych technologii.
JUPITER stanowi fundament pod rozwój innowacji, które będą definiować kolejne dekady – od walki ze zmianami klimatu po kształtowanie przyszłości sztucznej inteligencji na europejskich zasadach.
Główne wnioski
- JUPITER to pierwszy eksaskalowy superkomputer w Europie, osiągający ponad 1018 operacji na sekundę i czwarty najszybszy na świecie.
- System zlokalizowany w Forschungszentrum Jülich jest oparty na energii odnawialnej i zajmuje 1. miejsce w rankingu Green500 pod względem energooszczędności.
- JUPITER będzie wspierał rozwój generatywnej sztucznej inteligencji, dużych modeli językowych i precyzyjnych modeli klimatycznych.
- Projekt o wartości 500 mln euro to element większej strategii UE obejmującej tworzenie gigafabryk AI w 16 państwach członkowskich.
Źródło:
- Komisja Europejska
