Eksperymentalna szczepionka mRNA zaskakuje skutecznością w modelach nowotworów opornych na leczenie. Nowe badanie z Uniwersytetu Florydy przynosi nadzieję na stworzenie uniwersalnej szczepionki przeciwnowotworowej, zdolnej do pobudzania układu odpornościowego do walki z różnymi typami raka.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak działa eksperymentalna szczepionka mRNA i dlaczego może stać się uniwersalnym narzędziem w walce z nowotworami.
- Na czym polega nowy mechanizm immunologiczny wykorzystany przez naukowców z Uniwersytetu Florydy.
- Czym różni się nowa koncepcja szczepionki od dotychczasowych podejść do immunoterapii nowotworowej.
- Jakie są potencjalne korzyści z zastosowania tej technologii u pacjentów onkologicznych w przyszłości.
Nowe podejście: szczepionka mRNA jako wsparcie immunoterapii
W przełomowym badaniu opublikowanym na łamach Nature Biomedical Engineering, naukowcy z Uniwersytetu Florydy dowiedli, że eksperymentalna szczepionka mRNA, zastosowana w połączeniu z immunoterapią, może wywołać silną odpowiedź przeciwnowotworową – i to bez konieczności celowania w konkretne białko nowotworowe. To zupełnie nowy kierunek, który może zrewolucjonizować dotychczasowe podejście do terapii raka.
Badania przeprowadzono na modelach mysich z czerniakiem, a następnie rozszerzono na nowotwory kości, skóry i mózgu. Szczepionka, choć niespecyficzna dla żadnego konkretnego nowotworu, działała poprzez ogólne pobudzenie układu odpornościowego – podobnie jak w przypadku odpowiedzi na infekcję wirusową.
W artykule opisano bardzo nieoczekiwaną i ekscytującą obserwację: nawet szczepionka niebędąca specyficzną dla żadnego konkretnego nowotworu ani wirusa – o ile jest to szczepionka mRNA – może wywoływać efekty specyficzne dla danego nowotworu – wyjaśnił dr Elias Sayour, pediatra onkolog i główny autor badania.
Kluczowy mechanizm: stymulacja PD-L1 i komórek T
Jednym z najbardziej zaskakujących wyników badania była skuteczność szczepionki nie przez bezpośrednie „uderzenie” w określony cel molekularny, ale poprzez zwiększenie ekspresji białka PD-L1 w obrębie guza. To sprawiło, że komórki nowotworowe stały się bardziej „widoczne” dla układu odpornościowego, który z kolei został dodatkowo pobudzony przez inhibitor punktów kontrolnych PD-1.
Jak zauważają autorzy, w niektórych modelach guzów doszło do całkowitej eliminacji zmian nowotworowych – zarówno w terapii skojarzonej z inhibitorem PD-1, jak i w przypadku zastosowania samej szczepionki mRNA.
To potencjalnie może być uniwersalny sposób na pobudzenie odpowiedzi immunologicznej pacjenta na raka – komentował dr Duane Mitchell, współautor publikacji i dyrektor Instytutu Nauk Klinicznych i Translacyjnych Uniwersytetu Florydy.
Trzeci paradygmat w onkologii? Nowa ścieżka rozwoju terapii
Do tej pory rozwój szczepionek przeciwnowotworowych opierał się głównie na dwóch strategiach: identyfikacji wspólnego antygenu nowotworowego obecnego u wielu pacjentów lub tworzeniu spersonalizowanych szczepionek na podstawie komórek nowotworowych konkretnego pacjenta.
Nowe badanie sugeruje powstanie trzeciego, alternatywnego paradygmatu – wykorzystania niespecyficznej szczepionki mRNA, której głównym celem jest silne pobudzenie układu immunologicznego. To podejście może stanowić fundament do opracowania gotowych, uniwersalnych szczepionek przeciwnowotworowych.
Odkryliśmy, że stosując szczepionkę zaprojektowaną nie tyle specjalnie przeciwko nowotworowi, co raczej w celu stymulacji silnej odpowiedzi immunologicznej, możemy wywołać bardzo silną reakcję przeciwnowotworową – dodał dr Mitchell. – Ma to zatem znaczny potencjał do szerokiego zastosowania u pacjentów onkologicznych – a nawet może doprowadzić do stworzenia gotowej szczepionki przeciwnowotworowej.
Od glejaka do szczepionki uniwersalnej – droga badawcza zespołu Sayoura
Zespół Sayoura od lat pracuje nad nowoczesnymi szczepionkami przeciwnowotworowymi wykorzystującymi nanocząsteczki lipidowe i mRNA. W ubiegłym roku jego laboratorium ogłosiło wyniki pierwszego na świecie badania klinicznego z udziałem ludzi, w którym spersonalizowana szczepionka mRNA wywołała silną odpowiedź immunologiczną i doprowadziła do odrzucenia agresywnego glejaka wielopostaciowego.
Obecne badania to rozwinięcie tej technologii – lecz tym razem z użyciem szczepionki niespecyficznej. Choć bazuje ona na podobnym mechanizmie, jak szczepionki mRNA przeciwko COVID-19, nie zawiera żadnych znanych białek wirusowych. Jej celem jest ogólne „rozbudzenie” układu odpornościowego.
Jak komentował Sayour, profesor w Katedrze Neurochirurgii Lillian S. Wells i Katedrze Pediatrii w UF College of Medicine:
To odkrycie stanowi dowód na to, że szczepionki te potencjalnie mogłyby zostać wprowadzone na rynek jako uniwersalne szczepionki przeciwnowotworowe, uwrażliwiające układ odpornościowy na konkretny nowotwór u danego pacjenta.
Prace nad badaniami klinicznymi trwają
Obecnie naukowcy skupiają się na udoskonalaniu formulacji szczepionki oraz planowaniu kolejnych etapów badań, które mają objąć ludzi. Zespół podkreśla, że choć wyniki uzyskane na modelach mysich są niezwykle obiecujące, konieczne są dalsze testy, by potwierdzić bezpieczeństwo i skuteczność terapii u pacjentów.
To przełomowe, jeśli uda się to uogólnić na badania kliniczne u ludzi – podkreślał Mitchell.
Wnioski z badań potwierdzają ogromny potencjał immunoterapii w nowym wydaniu – opartej na technologii mRNA. Jeśli dalsze prace potwierdzą skuteczność tej strategii, medycyna może zyskać nowe, potężne narzędzie w walce z nowotworami.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Główne wnioski
- Nowa szczepionka mRNA opracowana przez Uniwersytet Florydy nie celuje w konkretne białko guza, lecz pobudza układ odpornościowy do reakcji przypominającej walkę z wirusem.
- Badania na modelu myszy wykazały, że połączenie tej szczepionki z inhibitorem PD-1 prowadzi do silnej odpowiedzi przeciwnowotworowej, a w niektórych przypadkach – do całkowitej eliminacji guza.
- Technologia opiera się na wcześniejszych doświadczeniach zespołu w tworzeniu spersonalizowanych szczepionek przeciwko glejakowi wielopostaciowemu, rozszerzając je na formułę niespecyficzną.
- Nowe podejście może umożliwić opracowanie gotowej, uniwersalnej szczepionki przeciwnowotworowej, którą można będzie stosować u szerokiego grona pacjentów onkologicznych.
Źródło:
- University of Florida
- Nature Biomedical Engineering
