Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały, że w niektórych polskich szpitalach pacjenci nie otrzymują sztućców do spożywania posiłków. Problem wydaje się prozaiczny, ale w opinii RPO podważa podstawowe standardy hospitalizacji i może naruszać prawa pacjenta. Pierwsze zapytanie skierowano do Ministerstwa Zdrowia, a po otrzymanej odpowiedzi RPO wystąpił z kolejnym pismem – tym razem do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak Ministerstwo Zdrowia uzasadnia obowiązek zapewniania sztućców pacjentom.
- Jakie przepisy prawa regulują świadczenia towarzyszące w szpitalach.
- Dlaczego RPO skierował dodatkowe pytania do NFZ.
Ministerstwo Zdrowia: szpital musi zapewnić sztućce
Resort zdrowia, odpowiadając na pismo RPO z 14 lipca 2025 r., powołał się na przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wskazano, że:
- świadczeniodawca realizujący stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne musi zapewniać nie tylko świadczenia medyczne, ale też tzw. świadczenia towarzyszące i rzeczowe,
- do świadczeń towarzyszących należy zakwaterowanie i wyżywienie pacjenta,
- szpital odpowiada również za podstawowe środki niezbędne do realizacji tych świadczeń, w tym sztućce.
Ministerstwo podkreśliło, że placówka ma obowiązek dostarczyć je „w niezbędnym zakresie i przeciętnym standardzie ogólnie wymaganym”. Jeżeli pacjent nie posiada własnych sztućców, szpital powinien je udostępnić.
Odpowiedzialność szpitali a praktyka
Departament Lecznictwa zaznaczył, że obowiązek zapewnienia sztućców wynika wprost z roli szpitala jako świadczeniodawcy. Szczególne znaczenie ma to w przypadku nagłych hospitalizacji, gdy pacjent nie ma możliwości zabrania podstawowych przedmiotów z domu.
Ministerstwo zwróciło uwagę, że w jednym z podmiotów leczniczych wskazanych w skargach – radomskim szpitalu – problem został już rozwiązany. Z informacji zamieszczonych na stronie placówki wynika, że pacjenci nie muszą obecnie posiadać własnych sztućców.
Kolejne pytania do NFZ
RPO, powołując się na stanowisko resortu, skierował zapytanie do Narodowego Funduszu Zdrowia. Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski zwrócił się do dyrektor Gabinetu Prezesa NFZ Magdaleny Wojdowskiej. W piśmie poprosił o informację, czy Fundusz prowadził kontrole w szpitalach związane z zapewnianiem pacjentom podstawowych środków, w tym sztućców.
Chodzi o to, czy przy rozliczaniu środków publicznych z podmiotami leczniczymi NFZ monitorował, w jakim zakresie realizowane były obowiązki w obszarze świadczeń towarzyszących.
Główne wnioski
- Ministerstwo Zdrowia potwierdziło, że zapewnianie sztućców należy do obowiązków szpitali.
- Obowiązek wynika z przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Rzecznik Praw Obywatelskich po stanowisku resortu zwrócił się do NFZ o informacje dotyczące kontroli.
- Sprawa dotyczy nie tylko komfortu pacjentów, ale też nadzoru nad realizacją świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
Źródło:
- RPO
