Stanowisko Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego: innowacyjne leczenie chorób reumatycznych w Polsce w 2025

Z początkiem 2025 roku pacjenci zmagający się z chorobami reumatycznymi w Polsce mogą liczyć na jeszcze lepszy dostęp do nowoczesnych terapii. Dzięki wprowadzeniu refundacji dla nowych leków oraz zmianom w kryteriach kwalifikacyjnych programów lekowych, jakość leczenia znacząco wzrośnie. Polskie Towarzystwo Reumatologiczne (PTR) zaprezentowało stanowisko, które uwzględnia zarówno osiągnięcia ostatnich lat, jak i obszary wymagające dalszej poprawy.

Refundacja innowacyjnych terapii w ramach programów lekowych

Innowacyjne terapie w leczeniu chorób reumatycznych w Polsce są głównie finansowane poprzez programy lekowe. Pacjenci zmagający się z różnymi schorzeniami reumatycznymi mogą korzystać z szerokiego dostępu do terapii w ramach aż 8 programów lekowych, obejmujących 13 wskazań klinicznych. Refundowane terapie dotyczą leczenia chorób zapalnych stawów, układowych chorób tkanki łącznej oraz schorzeń metabolicznych kości.

Lista dostępnych programów lekowych:

1. Leczenie chorych z aktywną postacią reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) oraz młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS) – program lekowy B.33.
2. Leczenie chorych z łuszczycowym zapaleniem stawów (ŁZS) – program lekowy B.35.
3. Leczenie chorych z aktywną postacią zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK) – program lekowy B.36.
4. Leczenie pacjentów z aktywną postacią spondyloartropatii (SpA) bez radiograficznych zmian charakterystycznych dla ZZSK – program lekowy B.82.
5. Leczenie pacjentów z układowymi zapaleniami naczyń – program lekowy B.75.
6. Leczenie pacjentów z chorobą śródmiąższową płuc – program lekowy B.135.
7. Leczenie chorych z toczniem rumieniowatym układowym (TRU, SLE) – program lekowy B.150.
8. Leczenie pacjentek z ciężką postacią osteoporozy pomenopauzalnej – program lekowy B.160.

Nowe refundacje w 2025 roku: więcej możliwości terapeutycznych

PTR w swoim stanowisku podkreśla, że od 1 stycznia 2025 roku refundacją objęto kilkanaście nowych substancji czynnych. Wśród nich znajdują się leki o innowacyjnych mechanizmach działania, pozwalające na lepsze dostosowanie terapii do potrzeb pacjentów. Nowe refundacje obejmują:

• adalimumab (Amgevita, Hyrimoz, Idacio, Yuflyma),
• anakinra (Kineret),
• anifrolumab (Saphnelo),
• baricytynib (Olumiant),
• bimekizumab (Bimzelx),
• canakinumab (Ilaris),
• certolizumab pegol (Cimzia),
• etanercept (Erelzi),
• filgotynib (Jyseleca),
• golimumab (Simponi),
• guselkumb (Tremfya),
• infliksymab (Flixabi, Remsima, Zessly),
• ixekizumab (Taltz),
• nintedanib (Ofev),
• risankizumab (Skyrizi),
• rituksymab (Mabthera, Riximyo, Ruxience),
• romosozumab (Evenity),
• sekukinumab (Cosentyx),
• tocilizumab (RoActemra, Tyenne),
• tofacytynib (Xeljanz),
• upadacytynib (Rinvoq).

Mechanizmy działania nowych leków

Nowoczesne terapie wyróżniają się celowanym działaniem, co pozwala na skuteczniejszą kontrolę objawów chorób reumatycznych. Wśród mechanizmów działania znajdują się m.in.:

• hamowanie aktywności TNF alfa,
• hamowanie aktywności IL-1,
• hamowanie aktywności IL-6,
• hamowanie aktywności IL-17A,
• hamowanie aktywności IL-17A/17F,
• hamowanie aktywności IL-23,
• hamowanie aktywności limfocytów B (anty-CD20),
• hamowanie aktywności kinaz janusowych (inhibitory JAK),
• hamowanie aktywności interferonów typu I,
• hamowanie aktywności kinaz tyrozynowych (terapia antyfibrotyczna),
• hamowanie aktywności sklerostyny (terapia kościotwórcza).

Sukcesy i wyzwania w dostępności leczenia

Polskie Towarzystwo Reumatologiczne podkreśla, że sukcesem ostatnich lat jest nie tylko zwiększenie liczby refundowanych leków, ale także zmiany w kryteriach programów lekowych. W 2023 i 2024 roku wprowadzono nowe wskazania kliniczne oraz rozszerzono dostępność terapii w ramach dotychczasowych programów. Na przykład:

• Bimekizumab zyskał refundację w nowych wskazaniach takich jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (B.36).
• Tocilizumab w postaci dożylnej został objęty refundacją w leczeniu wielkokomórkowego zapalenia tętnic (GCA, B.75).

Jednak mimo tych zmian, wciąż istnieją obszary wymagające poprawy. PTR zwraca uwagę na konieczność m.in.:

• Rozszerzenia refundacji o kolejne leki o nowoczesnych mechanizmach działania, takich jak mepolizumab i benralizumab w układowych zapaleniach naczyń (EGPA).
• Rozszerzenie wskazań refundacyjnych dla tocilizumabu (inhibitor IL-6) – postać podskórna (on-label) – MIZS (B.33) i baricytynibu (inhibitor JAK2) – MIZS (B.33).
• Obniżenia progów kwalifikacyjnych dla pacjentów z umiarkowaną aktywnością RZS (DAS 28 >3,2).
• Skrócenia czasu oczekiwania na leczenie biologiczne w ciężkich postaciach ŁZS i ZZSK.
• Umożliwienie leczenia w modelu ambulatoryjnym, co zwiększy dostępność terapii biologicznych.

Korzyści dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia

Dzięki nowym refundacjom i zmianom w kryteriach programów lekowych pacjenci z chorobami reumatycznymi mogą liczyć na:

1. Lepsze dostosowanie terapii – możliwość precyzyjnego wyboru leku zwiększa skuteczność leczenia.
2. Większe szanse na remisję – innowacyjne terapie pozwalają na szybsze złagodzenie objawów.
3. Poprawę jakości życia – minimalizacja ryzyka długoterminowych powikłań chorób reumatycznych.

Dla systemu ochrony zdrowia oznacza to mniejsze koszty związane z hospitalizacjami i leczeniem powikłań, a także większą efektywność całego procesu terapeutycznego.

Podsumowanie i rekomendacje PTR

Polskie Towarzystwo Reumatologiczne wskazuje, że wprowadzone zmiany to ważny krok naprzód w leczeniu chorób reumatycznych w Polsce. Współpraca PTR z Ministerstwem Zdrowia, NFZ oraz AOTMiT przynosi realne korzyści pacjentom, jednak wciąż istnieje potrzeba dalszego rozwoju.

Źródło:

• PTR