Radiologia w erze sztucznej inteligencji – prawo, technologia i wyzwania praktyki

Dynamiczny rozwój technologii medycznych sprawia, że diagnostyka obrazowa stoi dziś na progu największej transformacji od dekad. Sztuczna inteligencja (AI), nowe standardy prawne, a także innowacyjne metody obrazowania 3D i 4D otwierają przed radiologią ogromne możliwości – ale też niosą szereg wyzwań, których nie sposób zignorować.

Z tego artykułu dowiesz się…

• Jakie wyzwania budżetowe i kadrowe stoją przed radiologią.
• Dlaczego sztuczna inteligencja budzi entuzjazm, ale i obawy lekarzy.
• Jak obrazowanie 3D i 4D zmienia praktykę kliniczną.
• Jakie dylematy prawne rodzi wykorzystanie AI w medycynie.

Szpitale między innowacją a realiami budżetowymi

Nowoczesne technologie diagnostyczne wymagają integracji ze szpitalnymi systemami informatycznymi. W praktyce to ogromne wyzwanie – szczególnie dla mniejszych placówek, które mierzą się z ograniczonymi budżetami. Zakup, konserwacja i modernizacja zaawansowanego sprzętu obrazowego to inwestycje liczone w milionach złotych. Dodatkowo wdrożenie AI oznacza nie tylko koszty technologiczne, lecz także konieczność przeszkolenia personelu i zmianę przyzwyczajeń lekarzy. Wciąż bowiem wielu specjalistów podchodzi z rezerwą do cyfrowych innowacji.

Braki kadrowe i psychologiczna bariera wobec AI

Radiologia w całej Europie boryka się z niedoborem specjalistów. Według danych z 2022 r. średnia liczba radiologów wynosiła 127 na milion mieszkańców, a w 16 z 27 krajów UE wskaźnik ten był jeszcze niższy. Jednocześnie niemal połowa lekarzy tej specjalizacji miała ponad 51 lat. Ta luka kadrowa rodzi potrzebę automatyzacji części procesów – m.in. wykorzystania AI w triażu i zadaniach powtarzalnych. Niektórzy lekarze obawiają się jednak, że algorytmy odbiorą im pracę. Paradoksalnie więc, obok realnych barier systemowych, pojawia się także bariera psychologiczna.

Technologie przyszłości – obrazowanie 3D i 4D

Jednym z największych przełomów ostatnich lat jest obrazowanie trójwymiarowe (3D) i czterowymiarowe (4D). Dzięki nim możliwe stało się niezwykle precyzyjne odwzorowanie narządów, co pozwala chirurgom dokładniej planować zabiegi i oceniać ryzyko operacyjne. Obrazowanie 4D idzie krok dalej – dodając wymiar czasu i umożliwiając wizualizację dynamicznych procesów, takich jak praca serca czy ruch stawów. To już nie tylko diagnostyka, lecz także narzędzie do monitorowania terapii w czasie rzeczywistym.

Pułapki korzystania z AI

Obok entuzjazmu dla sztucznej inteligencji pojawiają się również ostrzeżenia. Badania pokazują, że radiolodzy korzystający z AI mogą ulegać tzw. overreliance – nadmiernemu poleganiu na wynikach generowanych przez algorytmy, kosztem własnego doświadczenia klinicznego. Inny problem to deskilling, czyli stopniowa utrata praktycznych umiejętności wskutek przeniesienia części obowiązków na systemy automatyczne. To zagrożenia, których nie wolno lekceważyć – bo mogą podważyć zarówno bezpieczeństwo pacjenta, jak i rolę lekarza w procesie diagnostycznym.

Prawo nie nadąża za technologią?

Wdrażanie AI w radiologii to także wyzwania prawne. Poczynając od legalności danych używanych do trenowania algorytmów (zgodność z RODO), przez ryzyko transferu danych poza Europejski Obszar Gospodarczy, aż po kwestię odpowiedzialności za błędy medyczne wynikające z użycia AI – pytania mnożą się szybciej niż odpowiedzi. Kto odpowiada za błędną diagnozę wygenerowaną przez system – lekarz, producent oprogramowania, czy szpital? To dylematy, które będą wymagały nowych regulacji i orzecznictwa.

Nowe ramy prawne, takie jak Europejska Przestrzeń Danych Zdrowotnych (EHDS), mogą jednak otworzyć szansę na łatwiejsze budowanie wieloośrodkowych baz obrazów i wspieranie badań międzynarodowych. Równolegle dyrektywa NIS2 oraz normy ISO27001 kładą nacisk na cyberbezpieczeństwo w ochronie zdrowia – szczególnie w obszarach, gdzie dane pacjentów są przetwarzane w systemach chmurowych i przy wsparciu AI.

Przyszłość radiologii – wspólny temat na jesiennych webinarach

O tym, jak równoważyć innowacje z praktyką kliniczną i jak prawo może nadążyć za tempem rozwoju technologii, dyskutować będą eksperci podczas cyklu bezpłatnych webinarów Izby POLMED pt. „Przyszłość obrazowania w medycynie – prawo i praktyka” (6-7 października 2025, online).

Dwudniowe webinaria otworzą prof. dr hab. n. med. Katarzyna Karmelita – Katulska (Prezes PLTR) oraz prof. dr hab. n. med. Jerzy Walecki (Konsultant Krajowy ds. radiologii i diagnostyki obrazowej).

Udział w wydarzeniu jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych – lekarzy, prawników, menedżerów ochrony zdrowia i producentów technologii medycznych.

👉 Rejestracja jest obowiązkowa: https://forms.office.com/e/EkT76gnu8c 

👉 Szczegóły: https://bkwm.my.canva.site/jesienna-edycja-webinariow