Nowe dane NFZ na temat nadwagi i otyłości w Polsce mogą budzić niepokój. Analizy wykazały, że problem nadmiernej masy ciała dotyczy już 63% dorosłych Polaków. W 2023 r. koszty leczenia chorób związanych z otyłością wyniosły 3,8 mld zł, a prognozy wskazują na dalszy wzrost wydatków. Czy obowiązkowe raportowanie BMI w podstawowej opiece zdrowotnej przyniesie oczekiwane efekty, czy tylko zwiększy biurokrację?
Nadwaga i otyłość – rosnący problem zdrowotny i finansowy
Z najnowszego raportu NFZ wynika, że 28% dorosłych Polaków choruje na otyłość, a 35% ma nadwagę. Problem częściej dotyczy mężczyzn – w tej grupie nadwagę ma 41% badanych, a otyłość 31%. Wśród kobiet odsetki są nieco niższe – 30% ma nadwagę, a 26% jest otyłych.
Średnia wartość BMI w Polsce wynosi 27,5. W podziale na płeć wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 26,9 u kobiet oraz 28,2 u mężczyzn.
Analizy wykazały również, że otyłość i nadwaga rosną wraz z wiekiem. W grupie 65+ aż 78% mężczyzn i 72% kobiet zmaga się z nadmierną masą ciała. Dane te są alarmujące, ponieważ otyłość zwiększa ryzyko chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy schorzenia sercowo-naczyniowe, co generuje ogromne koszty dla systemu ochrony zdrowia.
W 2023 r. NFZ wydał 6,6 mld zł na leczenie chorób, których główną przyczyną jest otyłość, a same koszty bezpośrednio związane z leczeniem skutków nadwagi i otyłości wyniosły 3,8 mld zł. Warto podkreślić, że te wartości nie obejmują kosztów społecznych, takich jak absencja w pracy czy niższa wydajność zawodowa osób zmagających się z nadmierną masą ciała.
Jak wypadają poszczególne regiony w kraju?
Dane NFZ pozwalają także przeanalizować sytuację w poszczególnych województwach i miastach. Najwięcej osób z prawidłową wagą odnotowano w województwie wielkopolskim (38,8%) i małopolskim (38,1%), podczas gdy najniższe wartości (około 33%) zaobserwowano na terenach wiejskich i w województwach o niższym poziomie urbanizacji. W miastach powyżej 500 tys. mieszkańców 43% mieszkańców ma prawidłową wagę.
Obowiązkowe raportowanie wzrostu i wagi – rozwiązanie czy problem?
Od 1 marca 2025 r. każda wizyta w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) musi zawierać informacje o wadze, wzroście oraz używaniu wyrobów tytoniowych przez pacjenta. Brak tych danych oznacza, że porada zostanie uznana za niekompletną i nie będzie mogła zostać rozliczona przez NFZ.
Na egzekwowanie tego obowiązku zwróciła uwagę Najwyższa Izba Kontroli w zaleceniach pokontrolnych kierowanych do Funduszu. Chodzi o większe zaangażowanie POZ w profilaktykę otyłości – podkreśla Paweł Florek, dyrektor Biura Komunikacji Społecznej i Promocji w Centrali NFZ.
Decyzja ta spotkała się z oporem środowiska medycznego. Federacja Porozumienie Zielonogórskie skrytykowała nowe przepisy, argumentując, że lekarze POZ są już przeciążeni biurokracją, a dodatkowe obowiązki administracyjne nie przełożą się na realną poprawę profilaktyki otyłości.
Raportowanie wagi i wzrostu jest niezbędne
NFZ i Ministerstwo Zdrowia przekonują, że obowiązek raportowania BMI pomoże lepiej monitorować sytuację i tworzyć skuteczniejsze programy profilaktyczne. Jednak lekarze POZ obawiają się, że bez realnego wsparcia pacjentów, samo zbieranie danych nie wystarczy.
Monitorowanie wskaźnika BMI nadal jest pierwszym krokiem, który może pomóc w rozpoznawaniu i leczeniu choroby otyłościowej. Póki co nasz system ochrony zdrowia nie dysponuje rozwiązaniami, które umożliwiałyby wytyczenie ścieżki pacjenta chorego na otyłość, co oznacza, że lekarz POZ jest pierwszym w kontakcie z pacjentem, którego należy rozpoznać jako chorującego na otyłość i objąć leczeniem. Obowiązek sprawozdawania masy ciała i wzrostu może wiele zmienić w życiu całego społeczeństwa, poprawić zdrowie pacjentów i nie dopuścić do rozwoju najpoważniejszej postaci choroby otyłościowej – podsumowuje Katarzyna Głowińska, prezes FLO – Fundacji na rzecz leczenia otyłości.
Nie ulega wątpliwości, że nadwaga i otyłość to jedno z największych wyzwań zdrowotnych i finansowych w Polsce. Wprowadzenie obowiązkowych pomiarów BMI może zwiększyć świadomość problemu, ale kluczowe będzie stworzenie efektywnych programów walki z otyłością.
Źródło:
- NFZ
