Współczesna onkologia coraz wyraźniej wskazuje na konieczność wczesnej diagnostyki nowotworowej jako kluczowego elementu skutecznego leczenia. Jednak obecnie rutynowe badania przesiewowe dotyczą zaledwie kilku typów nowotworów, co powoduje, że większość przypadków raka jest wykrywana dopiero w zaawansowanych stadiach choroby. Przełomowe badanie opublikowane na łamach czasopisma Cancer pokazuje, że płynna biopsja, a konkretnie testy wczesnego wykrywania wielu nowotworów (MCED, ang. Multi-Cancer Early Detection), może znacząco poprawić wykrywalność raka we wczesnym stadium.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Czym jest płynna biopsja i jak działa test MCED.
- Jakie nowotwory można wykryć wcześniej dzięki nowym testom.
- Jakie wyniki przyniosła symulacja u 5 mln osób.
- Dlaczego płynna biopsja może zmniejszyć liczbę późnych diagnoz nowotworów.
Dlaczego płynna biopsja zmienia paradygmat diagnostyczny?
Płynna biopsja to nieinwazyjne badanie krwi, które pozwala na wykrycie śladów nowotworowego DNA (ctDNA – circulating tumor DNA) lub innych biomarkerów nowotworowych obecnych w osoczu. W przeciwieństwie do tradycyjnych badań przesiewowych ograniczonych do kilku typów raka (takich jak rak piersi, szyjki macicy, jelita grubego i prostaty), testy MCED pozwalają wykrywać wiele nowotworów równocześnie.
Według badania, aż 70% przypadków nowotworów pozostaje niezdiagnozowanych we wczesnym stadium, ponieważ nie są objęte standardowymi programami badań przesiewowych. To właśnie tę lukę mają szansę wypełnić testy MCED.
Symulacja na 5 milionach pacjentów – co pokazują dane?
Naukowcy z Massachusetts General Hospital i Harvard Medical School, pod kierownictwem dr. Jagpreeta Chhatwala, przeprowadzili szeroko zakrojoną symulację. W badaniu modelowano dziesięcioletni przebieg nowotworów u 5 milionów Amerykanów w wieku 50–84 lat, analizując wpływ corocznych badań MCED uzupełniających standardową opiekę onkologiczną.
Symulacja objęła 14 typów nowotworów, odpowiadających za blisko 80% przypadków zachorowań i zgonów nowotworowych. Oceniono m.in. wpływ testu Cancerguard – przykładowego narzędzia MCED – na wczesność wykrywania nowotworów.
Kluczowe wyniki modelu – mniejsza liczba nowotworów w stadium IV
Wyniki symulacji są niezwykle obiecujące:
- 10% wzrost liczby nowotworów wykrytych w stadium I
- 20% wzrost wykrywalności w stadium II
- 30% wzrost w stadium III
- 45% spadek liczby diagnoz w najpóźniejszym stadium IV
Największy bezwzględny spadek wykrycia nowotworu w stadium IV dotyczył:
- raka płuc,
- raka jelita grubego,
- raka trzustki.
Z kolei największy względny spadek liczby późnych diagnoz dotyczył:
- raka szyjki macicy,
- raka wątroby,
- raka jelita grubego.
Takie wyniki oznaczają realną możliwość poprawy rokowania, zwłaszcza przy nowotworach, które obecnie diagnozuje się zbyt późno, by zastosować skuteczne leczenie.
Eksperci: testy MCED mogą zrewolucjonizować diagnostykę raka
Nasza analiza pokazuje, że wielorakie badania krwi pod kątem nowotworów mogą okazać się przełomowe w walce z rakiem – powiedział dr Jagpreet Chhatwal, główny autor badania i dyrektor Instytutu Oceny Technologii w Massachusetts General Hospital i Harvard Medical School.
Jak podkreśla badacz:
Dzięki wcześniejszemu wykrywaniu nowotworów – zanim się rozprzestrzenią – testy te mogą potencjalnie zwiększyć przeżywalność i zmniejszyć osobiste i ekonomiczne obciążenie związane z rakiem.
Eksperci zwracają również uwagę na niski poziom inwazyjności badań MCED, co może zwiększyć akceptowalność testu wśród pacjentów i tym samym podnieść odsetek osób zgłaszających się na profilaktykę.
Czy płynna biopsja wejdzie do standardów onkologii?
Choć wyniki są obiecujące, testy MCED – w tym test Cancerguard – wymagają dalszej walidacji klinicznej i zatwierdzenia przez instytucje regulacyjne. Kluczowym wyzwaniem pozostaje nie tylko skuteczność, ale też koszt testów i ich implementacja w publicznych systemach ochrony zdrowia.
Potrzebne są kolejne badania na dużą skalę, które pozwolą potwierdzić skuteczność testów MCED w realnej praktyce klinicznej i w różnych populacjach pacjentów.
Główne wnioski
- Płynna biopsja (MCED) pozwala wykryć wiele nowotworów jednocześnie na podstawie jednej próbki krwi.
- Symulacja na 5 mln osób wykazała 45% spadek diagnoz nowotworu w stadium IV przy zastosowaniu MCED.
- Największy spadek późnych rozpoznań odnotowano w raku płuc, jelita grubego i trzustki.
- Testy MCED mogą poprawić przeżywalność i zmniejszyć ekonomiczne obciążenie rakiem, ale wymagają dalszych badań.
Źródło:
- https://acsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/cncr.70075
