Poznań stanie się jednym z kluczowych ośrodków europejskiej infrastruktury sztucznej inteligencji. PIAST AI, nowoczesna Fabryka AI, zostanie uruchomiona w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSS). Projekt o wartości 400 mln zł, współfinansowany przez polski rząd (200 mln zł) i fundusze EuroHPC, ma na celu rozwój technologii AI w nauce, medycynie, IT, cyberbezpieczeństwie i sektorze publicznym. Budowa superkomputera AI to krok w stronę cyfrowej suwerenności Europy, jednak jej realizacja może napotkać przeszkody związane z ograniczeniami eksportowymi nałożonymi przez USA.
Superkomputer do trenowania sztucznej inteligencji powstanie w Polsce
Poznań będzie gospodarzem jednej z pierwszych europejskich Fabryk AI – superkomputera przeznaczonego do trenowania sztucznej inteligencji. Projekt o wartości 400 mln zł zostanie zrealizowany w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSS). 200 mln zł na inwestycję przeznaczy polski rząd, a pozostałe środki pochodzą z funduszy EuroHPC – unijnej inicjatywy budującej europejską sieć centrów danych.
Decyzję o przyznaniu środków ogłosiło EuroHPC Joint Undertaking, które koordynuje rozwój infrastruktury obliczeniowej w Europie. Poznańska Fabryka AI, nazwana PIAST AI, ma wspierać wdrażanie technologii sztucznej inteligencji zarówno w środowiskach akademickich, jak i w przemyśle.
PIAST AI – przełom dla zdrowia, nauki i przemysłu
Celem PIAST AI jest przyspieszenie wdrażania sztucznej inteligencji w kluczowych sektorach, w tym:
- zdrowia i nauk przyrodniczych,
- IT i cyberbezpieczeństwa, w tym technologii kwantowych,
- robotyki i eksploracji przestrzeni kosmicznej,
- zrównoważonego rozwoju – energii, rolnictwa i zmian klimatu,
- sektora publicznego.
Jednostką realizującą projekt będzie Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS), które współpracować będzie z Politechniką Poznańską i Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza. Inwestycja wpisuje się w europejską strategię rozwoju technologii AI, która ma zapewnić Europie większą niezależność i konkurencyjność na globalnym rynku.
Europejska sieć Fabryk AI – Polska w kluczowym projekcie
Fabryka AI w Poznaniu będzie częścią szerszej inicjatywy – sieci centrów danych zoptymalizowanych pod kątem AI, budowanych w ramach EuroHPC. Oprócz Polski, podobne ośrodki powstaną również w:
- Austrii,
- Bułgarii,
- Francji,
- Niemczech,
- Słowenii.
Łączna wartość inwestycji wynosi 350 mln euro, a środki pochodzą zarówno z Unii Europejskiej, jak i budżetów poszczególnych państw. Plan zakłada, że pierwsze siedem Fabryk AI zacznie działać już w 2025 roku, a kolejne w 2026 roku.
⚡️ Six additional proposals to establish AI Factories in the EU powered by EU’s world-class network of supercomputers.
— Digital EU 🇪🇺 (@DigitalEU) March 12, 2025
Together with the first selection of seven AI Factories, they will bring the key ingredients for AI innovation: computing power, data, & talent.@EuroHPC_JU
Cyfronet w kolejnej turze naboru
Wśród polskich ośrodków zainteresowanych budową superkomputera znalazł się również krakowski Cyfronet AGH. W tej edycji konkursu nie otrzymał on środków z powodu formalnych braków w dokumentacji, ale planuje ponowne złożenie wniosku w kolejnej rundzie. Polski rząd zabezpieczył na ten cel 140 mln zł, co daje nadzieję na rozwój kolejnych projektów AI w kraju.
Amerykańskie limity mogą opóźnić realizację
Mimo sukcesu projektu, europejski rozwój superkomputerów może napotkać poważne trudności. Administracja USA nałożyła bowiem limity na eksport zaawansowanych podzespołów do trenowania sztucznej inteligencji, co dotknęło m.in. Luksemburg – siedzibę EuroHPC JU.
Podział państw na kategorie wprowadzony przez Stany Zjednoczone oznacza, że:
- „najbliżsi sojusznicy USA” mogą kupować komponenty AI bez ograniczeń,
- kraje „wrogie USA” nie mają do nich dostępu,
- Polska oraz Luksemburg znalazły się w grupie państw objętych limitami.
To oznacza, że zakup podzespołów do superkomputerów może być znacznie wydłużony ze względu na konieczność sprawdzania ograniczeń i uzyskiwania odpowiednich zgód. Jak oceniają eksperci, sama biurokracja związana z tym procesem może opóźnić budowę Fabryk AI nawet o pół roku.
Polska negocjuje zwiększenie limitów
Wstępne ustalenia wskazują, że limit importu wynosi 50 tys. jednostek GPU do 2027 roku, ale może zostać podwojony do 100 tys., jeśli Polska podpisze odpowiednie umowy dwustronne z USA. Dodatkowo, firmy spełniające kryteria „National Verified End User” mogą uzyskać prawo do zakupu nawet 320 tys. GPU w ciągu dwóch lat.
Polska administracja prowadzi negocjacje, aby ułatwić zakup kluczowych komponentów. Prezydent Andrzej Duda w lutym zapowiadał w Polsat News, że sprawa limitów może zostać rozwiązana „w najbliższym czasie”, jednak na razie nie ma oficjalnych decyzji.
Źródła:
- wnp.pl
- X
