26 stycznia obchodzimy Ogólnopolski Dzień Transplantacji – dzień, który przypomina o sile daru życia, jakim jest przeszczep narządów. Zgodnie z polskim prawem każdy z nas jest potencjalnym dawcą, o ile za życia nie wyraził sprzeciwu. Transplantacja to często jedyna szansa na uratowanie ludzkiego życia, a świadomość społeczna w tym zakresie odgrywa kluczową rolę.
Transplantacja w liczbach
Z danych „Poltransplantu” wynika, że w 2024 roku przeprowadzono 2152 przeszczepy narządów od zmarłych dawców, w tym:
- 1130 przeszczepień nerek,
- 615 przeszczepień wątroby,
- 202 przeszczepienia serca,
- 147 przeszczepień płuc.
Dodatkowo wykonano 82 przeszczepienia nerek i 24 przeszczepienia części wątroby od żywych dawców.
Pod koniec 2024 roku na przeszczep czekało 1905 osób, a na przeszczep tkanki oka – aż 3557 osób.
Każdy z nas jest potencjalnym dawcą
W Polsce obowiązuje zasada tzw. negatywnej przesłanki dopuszczalności pobrania pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok. Oznacza to, że każdy może zostać dawcą, chyba że za życia wyraził sprzeciw.
Jak podkreśla prawniczka Aneta Sieradzka:
Rodzina nie jest dysponentem ciała, narządów, tkanek i komórek zmarłej osoby bliskiej. Rodzina nie może rozporządzać ciałem zmarłej bliskiej osoby po śmierci.
Pomimo braku wymogu uzyskania zgody rodziny, lekarze często konsultują się z najbliższymi, aby dowiedzieć się, czy znali wolę zmarłego.
Jak wyrazić zgodę lub sprzeciw?
Jeśli ktoś nie chce być dawcą narządów, powinien zgłosić sprzeciw w centralnym rejestrze sprzeciwów lub sporządzić pisemne oświadczenie. Możliwe jest również ustne oświadczenie w obecności dwóch świadków, poświadczone na piśmie.
Dla osób, które chcą, aby ich narządy zostały przekazane po śmierci, pomocne może być podpisanie oświadczenia woli i poinformowanie rodziny o swojej decyzji.
Historia transplantacji w Polsce
Pierwszy udany przeszczep nerki w Polsce przeprowadzono 26 stycznia 1966 roku w Warszawie. Operacja była kamieniem milowym w rozwoju polskiej medycyny i był to 621 tego rodzaju zabieg na świecie.
Z kolei pierwsza udana transplantacja serca odbyła się 5 listopada 1985 roku. Obie daty przypominają o znaczeniu transplantologii i ogromnym postępie medycyny w Polsce.
Znaczenie transplantacji dla zdrowia publicznego
Transplantacja to nie tylko ratunek dla życia, ale także przykład solidarności społecznej. Jak podkreśla prawniczka Aneta Sieradzka:
Jeden dawca może uratować życie kilku osób i większe jest prawdopodobieństwo, że my sami będziemy potrzebować przeszczepienia niż to, że zostaniemy dawcą pośmiertnym.
Ogólnopolski Dzień Transplantacji to doskonały moment, aby zastanowić się nad swoją decyzją w kwestii oddawania narządów. Pamiętajmy, że każda podjęta za życia decyzja może przynieść komuś nadzieję na nowe życie.
Źródło:
- PAP
