Narodowy Program Zdrowia (NPZ) ma obowiązywać nie do końca 2025 r., lecz o rok dłużej – do 31 grudnia 2026 r. Projekt rozporządzenia w tej sprawie został opublikowany 30 października 2025 r. i trafił do konsultacji publicznych. Wcześniej, już 21 października, informowaliśmy o planach Ministerstwa Zdrowia dotyczących nowelizacji dokumentu. Przedłużenie NPZ ma zapewnić ciągłość działań z zakresu zdrowia publicznego i uniknięcie luki programowej.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego rząd planuje wydłużyć Narodowy Program Zdrowia do końca 2026 roku.
- Jakie zmiany i nowe zadania zostały uwzględnione w projekcie rozporządzenia.
- Jakie efekty przyniosła realizacja NPZ w latach 2021–2023.
- Jakie wyzwania zdrowotne i demograficzne stoją przed systemem ochrony zdrowia.
NPZ zostaje na kolejny rok – planowane zmiany
W projekcie rozporządzenia Rady Ministrów przewidziano przedłużenie okresu obowiązywania Narodowego Programu Zdrowia do 31 grudnia 2026 r. Podstawą prawną do podjęcia działań jest art. 9 ust. 2 ustawy o zdrowiu publicznym. Jak uzasadnia resort, zdrowie publiczne wymaga długofalowego podejścia i konsekwentnych działań, dlatego zdecydowano się nie tworzyć nowego dokumentu, lecz nowelizować obowiązujący.
W projekcie znalazły się również zmiany porządkowe oraz uzupełnienia katalogu zadań i realizatorów. Uwzględniono m.in. nowe wyzwania zdrowotne, takie jak wpływ zmian klimatycznych, a także zmiany instytucjonalne.
Zdrowie publiczne: wyzwania i trendy
Pomimo systematycznej poprawy stanu zdrowia społeczeństwa, Polska nadal pozostaje poniżej średniej UE pod względem oczekiwanej długości życia. W 2023 r. wynosiła ona 82,0 lata dla kobiet i 74,7 dla mężczyzn. Choć od 2022 r. trend jest rosnący, to wciąż widoczne są skutki pandemii COVID-19.
Wśród największych problemów zdrowotnych pozostają choroby układu krążenia, nowotwory i cukrzyca. Zbyt wysoka masa ciała (BMI≥25) dotyczy aż 62% mężczyzn i 43% kobiet, a konsumpcja alkoholu i palenie tytoniu wciąż utrzymują się na wysokim poziomie.
Realizacja NPZ 2021–2023: liczby i podmioty
Do końca 2023 r. w ramach NPZ zrealizowano 88% z 83 zadań ujętych w programie. Sprawozdano ponad 81 tysięcy interwencji. Najwięcej działań – 48,3% – zrealizowały jednostki samorządu terytorialnego. Pozostałe inicjatywy pochodziły z poziomu administracji rządowej.
Na finansowanie NPZ w latach 2021–2023 przeznaczono łącznie ok. 16,2 mld zł. Najwięcej środków – 5,7 mld zł – wydatkowano w 2023 r.
Projekt nowelizacji: zakres i finansowanie
Zgodnie z projektem, zadania NPZ mają być realizowane zarówno jako zadania własne (bez dodatkowego finansowania z budżetu państwa), jak i poprzez powierzanie działań w trybie konkursowym lub wnioskowym. W określonych przypadkach przewidziano finansowanie m.in. z Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych i Funduszu Medycznego.
Na zadania wspierające NPZ ma przypadać nie mniej niż 3% środków przeznaczanych na realizację celów operacyjnych programu.
Komplementarność z innymi programami
Projektowany NPZ 2021–2026 pozostaje spójny z dokumentami strategicznymi, takimi jak Narodowa Strategia Onkologiczna, Narodowy Program Chorób Układu Krążenia czy działania finansowane z Funduszu Medycznego. Ujęto również odniesienia do dokumentów WHO i Agendy 2030 ONZ.
Główne wnioski
- Projekt rozporządzenia z 30 października 2025 r. przewiduje przedłużenie NPZ do końca 2026 r. i trafił do konsultacji publicznych.
- W latach 2021–2023 zrealizowano 88% zadań NPZ; podmioty sprawozdały ponad 81 tysięcy interwencji na rzecz zdrowia publicznego.
- Łączne nakłady finansowe na realizację NPZ wyniosły około 16,2 mld zł, a największy udział w działaniach miały jednostki samorządu terytorialnego.
- Nowelizacja programu uwzględnia m.in. zmiany klimatyczne, nowe zadania, korekty w katalogu realizatorów oraz konieczność zachowania ciągłości działań.
Źródło:
- https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12403804/katalog/13167295#13167295
