13 czerwca 2025 roku ministra zdrowia Izabela Leszczyna wręczyła 189 osobom odznaki „Zasłużony Dawca Przeszczepu”. Wyróżnieni zostali zarówno ci, którzy przekazali narządy swoim bliskim, jak i dawcy anonimowi – oddający szpik kostny, komórki czy fragmenty wątroby. Uroczystość była nie tylko formą uhonorowania tych wyjątkowych osób, ale również okazją do przypomnienia o rosnącym znaczeniu transplantologii w Polsce oraz potrzebie szerzenia wiedzy i świadomości społecznej w tym zakresie.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Kto i za jakie działania otrzymał odznakę „Zasłużony Dawca Przeszczepu”
- Jakie emocje i refleksje towarzyszyły ceremonii wręczenia wyróżnień
- Jakie są aktualne dane dotyczące transplantologii w Polsce w 2024 i 2025 roku
- Dlaczego żywi dawcy odgrywają kluczową rolę i jak ministerstwo chce promować dawstwo
Uroczystość z udziałem dawców i przedstawicieli środowiska transplantologicznego
13 czerwca 2025 r. odbyła się wyjątkowa uroczystość, podczas której ministra zdrowia Izabela Leszczyna uhonorowała 189 osób odznaką „Zasłużony Dawca Przeszczepu”. Wyróżnienia trafiły do osób, które oddały nerkę lub fragment wątroby swoim bliskim albo co najmniej dwukrotnie przekazały anonimowym biorcom szpik kostny lub inne regenerujące się komórki i tkanki.
Jak podkreśliła ministra zdrowia:
Jest to wyjątkowa uroczystość, bo i zaproszone osoby są wyjątkowe. Odznaczamy tych, którzy są dawcami narządów dla bliskich, a także komórek lub tkanek dla anonimowych biorców. Mam świadomość, jak niezwykle ciężką decyzję podjęliście, jakie towarzyszyły temu emocje – lęk, niepewność o zdrowie i życie, ale te emocje zostały przezwyciężone przez miłość, empatię, solidarność. Oddaliście cząstkę siebie, żeby uratować komuś życie. Jesteście bohaterami medycyny transplantacyjnej i bardzo Wam za to dziękuję.
Transplantacja to szansa na życie
Odznaczenia zostały przyznane na wniosek Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant”. Jego dyrektor, prof. Artur Kamiński, podziękował odznaczonym za bezinteresowną postawę i przytoczył historię jednej z koordynatorek transplantacyjnych – biorczyni nerki, która po zaledwie trzech miesiącach od zabiegu wróciła do pracy.
Dziękuję, że dajecie Państwo szansę i nadzieję na drugie życie swoim bliskim, ale często też biorcom anonimowym. Znacznie trudniej jest podjąć decyzję, kiedy nie wie się, kim jest osoba, która dostaje kawałek Was. Mimo wszystko decydujecie się oddać komórki i tkanki.
Wzrost liczby przeszczepień w Polsce
Rok 2024 był kolejnym, w którym wzrosła liczba przeszczepień w Polsce. Łącznie przeszczepiono ponad 2100 narządów, z czego najwięcej stanowiły przeszczepienia nerek (1132, wzrost o 16% względem roku 2023). Znaczący wzrost odnotowano również w przeszczepieniach wątroby (615 wobec 523 w 2023 r.), płuc (147 w porównaniu do 98 w 2023 r., wzrost aż o 50%) i serca (201 wobec 179, czyli o 12% więcej). Do maja 2025 r. wykonano już ponad 996 przeszczepień narządów.
Prof. Michał Grąt, krajowy konsultant ds. transplantologii klinicznej, przypomniał, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu transplantologia była domeną literatury science fiction.
Ta piękna dziedzina medycyny realnie przekłada się na tysiące uratowanych istnień. Bez Państwa by się to nie udało.
Apel o szerzenie idei transplantacji
Do zgromadzonych zwrócił się również prof. Roman Danielewicz, przewodniczący Krajowej Rady Transplantacyjnej przy MZ, apelując o dalsze promowanie dawstwa i edukację społeczną.
Medycyna transplantacyjna ma sens i jest bezpieczna dla dawcy. Wokół tego są obawy w społeczeństwie. Pomóżcie nam je zwalczać. Żeby liczba dawców rosła. To najlepszy sposób leczenia niewydolności nerek czy wątroby.
W Polsce, mimo że obowiązuje domniemana zgoda na dawstwo narządów po śmierci, wiele osób dodatkowo wyraża swoją wolę poprzez rejestrację w bazach dawców prowadzonych przez organizacje pozarządowe, noszenie bransoletek czy kart dawców.
Transplantologia w liczbach i perspektywach
Na przestrzeni prawie 60 lat, dzięki przeszczepieniom w Polsce, uratowano życie ponad 40 tysiącom osób. Obecnie na przeszczep oczekuje ok. 1905 pacjentów. Wciąż najczęściej przeszczepianymi narządami są nerki oraz wątroba – zarówno od dawców zmarłych, jak i żywych. Po śmierci można również przekazać m.in. serce, płuca, rogówki, skórę, kości i zastawki serca – potencjalnie ratując życie lub zdrowie co najmniej sześciu osób.
Główne wnioski
- 189 osób otrzymało 13 czerwca 2025 r. odznakę „Zasłużony Dawca Przeszczepu” z rąk minister zdrowia Izabeli Leszczyny – za dawstwo nerki, fragmentu wątroby lub komórek regenerujących się.
- Minister zdrowia, prof. Kamiński, prof. Grąt i prof. Danielewicz podkreślili, że bez żywych dawców rozwój medycyny transplantacyjnej nie byłby możliwy – to oni ratują tysiące istnień.
- W 2024 roku w Polsce wykonano ponad 2100 przeszczepień, z czego najwięcej dotyczyło nerek (1132), wątroby (615), serca (201) i płuc (147).
- Obecnie na przeszczepienie w Polsce czeka około 1905 pacjentów, a od początku historii transplantologii w kraju uratowano już ponad 40 tysięcy osób.
Źródło:
- Ministerstwo Zdrowia
