Malediwy jako pierwszy kraj na świecie otrzymały od Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oficjalne potwierdzenie eliminacji transmisji wertykalnej wirusa HIV, kiły oraz wirusa zapalenia wątroby typu B. To kamień milowy w światowej ochronie zdrowia publicznego, będący wynikiem wieloletnich działań na rzecz poprawy opieki okołoporodowej, powszechnych szczepień i bezpłatnego dostępu do świadczeń zdrowotnych – również dla migrantów.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie działania pozwoliły Malediwom wyeliminować transmisję HIV, kiły i WZW B z matki na dziecko.
- Jakie wskaźniki szczepień i diagnostyki osiągnął ten kraj.
- Jaką rolę odegrały systemowe inwestycje i polityka zdrowotna.
- Dlaczego sukces Malediwów może być punktem odniesienia dla innych państw.
Potrójna eliminacja potwierdzona przez WHO
W komunikacie z 13 października 2025 roku WHO poinformowała o przyznaniu Malediwom walidacji eliminacji wertykalnej HBV, przy jednoczesnym utrzymaniu wcześniejszych walidacji dla HIV i kiły uzyskanych w 2019 roku. Oznacza to, że kraj jako pierwszy na świecie osiągnął tzw. „potrójną eliminację” zakażeń przenoszonych z matki na dziecko.
Takie zakażenia stanowią poważne zagrożenie zdrowotne dla noworodków na całym świecie – tylko w Regionie Azji Południowo-Wschodniej WHO w 2024 roku ponad 23 tys. kobiet ciężarnych miało kiłę i 8 tysięcy dzieci urodziło się z kiłą wrodzoną. Szacuje się, że blisko 25 tys. ciężarnych zakażonych wirusem HIV potrzebowało terapii, by zapobiec transmisji zakażenia na noworodki. Jednocześnie wirus zapalenia wątroby typu B wciąż stanowi problem zdrowotny dla ponad 42 mln osób w tym regionie.
Powszechne testy i szczepienia
Sukces Malediwów oparty jest na kompleksowym podejściu do zdrowia matki i dziecka. Ponad 95% ciężarnych otrzymuje opiekę przedporodową, w tym niemal wszystkie są testowane na HIV, kiłę i WZW B. Kluczową rolę odegrał także silny system szczepień – ponad 95% noworodków otrzymuje szczepionkę przeciw WZW B w ciągu pierwszych godzin życia oraz pełen schemat dawek w pierwszych miesiącach. Efektem jest brak zakażeń HIV i kiły u noworodków w latach 2022 i 2023 oraz potwierdzony w badaniu ogólnokrajowym z 2023 roku brak HBV u dzieci uczęszczających do pierwszej klasy szkoły podstawowej.
Władze Malediwów przeznaczają na zdrowie publiczne ponad 10% PKB, co pozwala na utrzymanie powszechnego dostępu do opieki prenatalnej, diagnostyki i szczepień. W systemie nie pominięto także migrantów, co jest wyjątkowe w skali światowej. Równolegle wdrażano politykę uniwersalnego ubezpieczenia zdrowotnego i zapewniano wsparcie legislacyjne dla działań prewencyjnych.
Osiągnięcie potrójnej eliminacji było możliwe dzięki ścisłej współpracy między rządem, organizacjami pozarządowymi, prywatnymi placówkami medycznymi i międzynarodowymi partnerami. WHO zapewniało wsparcie techniczne, a lokalne społeczności uczestniczyły w kampaniach informacyjnych i edukacyjnych. Model ten może być punktem odniesienia dla innych krajów aspirujących do eliminacji zakażeń okołoporodowych.
Plany na przyszłość
Malediwy planują dalsze wzmacnianie systemu opieki zdrowotnej poprzez cyfryzację informacji medycznych, rozwój usług dla grup wysokiego ryzyka i migrantów, zaangażowanie sektora prywatnego oraz poprawę jakości laboratoriów. WHO zapowiada kontynuację wsparcia technicznego, by utrzymać osiągnięte rezultaty i rozszerzyć działania na zdrowie matek, dzieci i młodzieży.
Główne wnioski
- Malediwy jako pierwszy kraj na świecie osiągnęły potrójną eliminację HIV, kiły i WZW B przenoszonych z matki na dziecko, co zostało oficjalnie potwierdzone przez WHO 13 października 2025 roku.
- 95% ciężarnych na Malediwach objętych jest opieką prenatalną z testami na HIV, kiłę i HBV, a ponad 95% noworodków otrzymuje szczepienie przeciw WZW B tuż po narodzinach.
- System opieki zdrowotnej finansowany z ponad 10% PKB gwarantuje bezpłatną diagnostykę, leczenie i szczepienia wszystkim mieszkańcom, w tym migrantom.
- Model wdrożony na Malediwach opiera się na zintegrowanej opiece, partnerstwach i powszechnym dostępie, co może stanowić inspirację dla innych krajów dążących do eliminacji zakażeń wertykalnych.
Źródło:
- WHO
